NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

'Tarieven blaffen wel, maar ze bijten niet'

Over het nieuwe belastingstelsel valt her en der gemor te vernemen, maar staatssecretaris Vermeend (PvdA) staat op scherp om die bezwaren te weerleggen.

Door onze redacteur KAREL BERKHOUT

DEN HAAG, 15 SEPT. Lichtelijk geïrriteerd bekijkt Willem Vermeend een kritisch persbericht van een lobbygroep. "Hoe komen ze erbij?", vraagt Vermeend en hij speurt snel in de tekst: "Aha, de aanname dat de aftrekposten gelijkelijk zijn verdeeld over alle inkomensgroepen klopt niet." Hij bladert in de concepttekt van de Belastingherziening 2001, wijst op een tabel en zegt. "Kijk, hier zie je dat juist de hogere inkomens gebruikmaken van de aftrekposten."

Het is de dag voor de presentatie van de lang verwachte belastingherziening, het kind van minister Zalm (VVD, Financiën) en staatssecretaris Vermeend. De staatssecretaris - vest nog aan, maar jasje uit - zit aan tafel en maakt op zijn laptop nog wat sheets ten behoeve van de presentatie. Ter ondersteuning van zijn uitleg over de Belastingherziening 2001 duikelt hij voortdurend in zijn laptop tabelletjes en illustraties op. "Mensen die gewoon belasting betalen, zonder allerlei fiscale constructies en aftrekposten, gaan er allemaal op vooruit", zegt hij. Dat komt door de algemene verlaging van de belastingtarieven die gepaard gaat met het snoeien in aftrekposten. De vrijstelling van 75.000 gulden maakt ook dat een aanzienlijk deel van de belastingplichtigen nooit te maken zal krijgen met de nieuwe rendementsheffing op vermogen.

Deze vermogensrendementsheffing, waarbij wordt uitgegaan van een vast fictief rendement ter vervanging van een werkelijk gemaakt rendement, is volgens Vermeend een van de "fundamentele" veranderingen in het belastingstelsel. "Fundamenteel is ook de vervanging van de belastingvrije som door een korting op de belastingafdracht. En fundamenteel is de introductie van de drie boxen waarin onderscheid wordt gemaakt naar het soort inkomen."

De belastingherziening is onder meer nodig, omdat arbeid in Nederland volgens internationale maatstaven te duur is geworden en omdat de belastinginkomsten worden uitgehold door fiscale ontwijkingsconstructies. "We waren het bestaande stelsel voortdurend aan het repareren, maar het hielp niet meer", geeft Vermeend nog maar eens als reden voor de omvangrijke operatie. Het nieuwe stelsel brengt als alles goed gaat vele zegeningen: goedkopere arbeid, meer eenvoud, een beter milieu, meer economische zelfstandigheid en stabielere belastinginkomsten.

Nu het voorstel naar de Tweede Kamer is gestuurd, valt er behalve bijval ook wel gemor te vernemen over de manier waarop de bewindslieden hun doel willen bereiken. In zijn eigen partij, de PvdA, heeft de econoom Jan Pen al geklaagd over de "bevoordeling van de rijken" door de verlaging van het toptarief van 60 tot 52 procent. GroenLinks en de SP hebben om dezelfde reden kritiek op het plan.

"Tarieven blaffen wel, maar ze bijten niet", zegt Vermeend. "Slechts een kwart miljoen belastingplichtigen, 3 procent van het totaal, betaalt het hoogste tarief. Beter dus dan een hoog tarief over een laag belastbaar inkomen, is een lager tarief over een groot belastbaar inkomen." Dat belastbaar inkomen wordt groter door het snoeien in aftrekposten en als gevolg van de nieuwe rendementsheffing.

Die heffing valt ook niet goed bij een deel van Vermeends partijgenoten, onder meer omdat die te laag (1,2 procent) zou zijn. Waarom is er bijvoorbeeld niet voor gekozen om vermogenswinsten, zoals de koerswinst op aandelen, te belasten. "Uit fiscaal-theoretisch oogpunt is een vermogenswinstbelasting het beste, maar ik zit hier niet voor de theorie", zegt Vermeend. "Belasting op vermogenswinst impliceert aftrek van vermogensverlies. Uit allerlei onderzoeken en ervaringen in het buitenland met deze belasting blijkt dat er constrcuties mogelijk zijn de belasting te ontwijken. Dat beleggers verliezen snel in rekening brengen bij de schatkist, terwijl winsten worden uitgesteld of zelfs afgesteld. De opbrengst is laag en instabiel."

Het snoeien van aftrekposten gaat ook niet ongemerkt voorbij. Het beperken van de aftrek op lijfrentepolissen is bekritiseerd door de verzekeraars, die verwachten dat het uitrekenen van het pensioentekort - straks verplicht om in aanmerking te komen voor fiscale aftrek - veel tijd en geld gaat kosten. "Dat valt me tegen van de verzekeraars. In de krant las ik dat de Postbank al bezig is met een floppy waarop klanten zelf hun tekort kunnen uitrekenen. Laat de verzekeraars daar hun voordeel mee doen en ook goede producten verzinnen. We geven geen subsidie uit de belastingmiddelen aan mensen die een riante pensioenvoorziening willen, maar het echte pensioentekort blijft aftrekbaar."

Een overgangsregeling voor lijfrentepolissen, waarbij de bestaande polissen worden ontzien, komt er niet: "Het zou niet eerlijk zijn tegenover de andere belastingbetalers om een aantal mensen met langlopende contracten bij verzekeraars én het voordeel van de huidige aftrek van 6.075 gulden te laten houden én hen te laten profiteren van de lagere tarieven."

In de bankwereld klinken zorgen over het voortbestaan van de voordeelregelingen voor 'groen beleggen' en over de investeringen door particulieren in beginnende bedrijven, de Tante Agaath-regeling. Groene beleggers en moedige investeerders krijgen nu vrijstelling van rente- en dividendbelasting, maar dat voordeel verdwijnt doordat rente en dividend helemaal niet meer worden belast. "Voor groen beleggen, film, zeeschepen en Tante Agaath komt een nieuwe regeling die soortgelijke voordelen biedt", zegt Vermeend. Hij verwacht dat het voorstel dit najaar naar de Kamer gaat.

De belastingverlaging wordt voor een deel gefinancierd uit de verhoging van BTW en eco-tax, waardoor arbeid goedkoper wordt. Een verdere verschuiving van directe naar indirecte belasting stuit voorlopig op de Europese grenzen. "De BTW gaat nu naar 19 procent en dat kan ook omdat bijvoorbeeld België een tarief van 21 procent heeft. Op zichzelf willen we verder gaan met de verschuiving, maar als we het nu zouden doen krijg je te maken met ongewenste grens-efceten, doordat elders in Europa de indirecte belastingen lager zouden worden. Een verdere verschuiving vergt een Europese aanpak en daar ligt een taak voor Euro- commissaris Bolkestein."

Nieuw fiscaal stelsel revolutionair (14 september 1999)

Fiscus 21
(14 september 1999)

( a d v e r t e n t i e s )