NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

JEROEN VAN BERGEIJK
Twee programma's hebben in Amerika het verouderde genre van de televisiequiz teruggebracht op prime-time: zowel Who wants to be a millionaire als Greed behoren tot de best bekeken programma's van dit seizoen. Het genre sprak vooral ouderen aan en was daarmee niet interessant voor adverteerders.

Althans, dat was de gangbare mening onder televisiebazen. Deze zomer had ABC nog enkele uren zendtijd te vullen. Dan kijkt er toch geen hond dus waagde de zender een gokje met Who wants to be a millionaire, een kopie van een Engelse quiz. Tot ieders verbazing trok het miljoenen kijkers en wint het nog steeds aan populariteit: zelfs bij de bakker hoor je nu "is that your final answer", de gevleugelde woorden van presentator Regis Philbin.

De concurrerende stations CBS en NBC hebben al aangekondigd quizzen uit de jaren vijftig nieuw leven in te blazen, waaronder het roemruchte Twenty-One. Maar de enige echte concurrent is de quiz met de veelzeggende titel Greed (hebzucht). Op het eerste gezicht verschillen beide programma's niet veel van elkaar. Kandidaten moeten een tiental steeds moeilijker multiple choice-vragen beantwoorden. Een fout leidt onherroepelijk tot eliminatie. Na elk goed antwoord wordt het prijzengeld verdubbeld. Na de finale kan de kandidaat met de hoofdprijs naar huis: in Millionaire een miljoen dollar en in Greed zelfs twee miljoen. Daar houdt de overeenkomst zo'n beetje op. Feitelijk staat Who wants to be a millionaire tot Greed, als Oprah Winfrey tot Jerry Springer. In Millionaire gaan de vragen doorgaans over aardrijkskunde, wetenschap, muziek, literatuur en geschiedenis. In Greed zijn de onderwerpen televisie, speelgoed, reclame en consumentenproducten. In Millionaire zijn de kandidaten overwegend mannelijk, blank, middle-class en uit de suburbs. In Greed zie je laagopgeleiden, zwarten, vrouwen en jongeren afkomstig uit de slechtere buurten van Amerikaanse steden. In Millionaire laat de gastheer een cheque zien, in Greed zwaait de presentator met stapels bankbiljetten onder het uitroepen van: "Do you feel the need for greed!" In Millionaire leven gastheer en publiek intens met de kandidaat mee, in Greed wordt hij belachelijk gemaakt en uitgejouwd. Maar het meest opvallende verschil betreft de wijze waarop de deelnemers kunnen winnen. Wanneer in Millionaire de kandidaat het antwoord schuldig blijft kan hij een vriend of familielid bellen of het publiek om hulp vragen. In Greed - waar een team strijdt om de hoofdprijs - kan een deelnemer een zwakkere teamgenoot uitdagen. Dat levert een bonus van 10.000 dollar op en grotere kans op de hoofdprijs.

Samenwerken in een team, maar ondertussen voortdurend op je hoede voor je collega's. Het is niet verwonderlijk dat Greed het in de kijkcijferrace aflegt tegen Millionaire: het lijkt een beetje te veel op de dagelijkse praktijk van de Amerikaanse werknemer.

Waar het in Millionaire draait om de mythe van de Amerikaanse Droom (als je maar je best doet kun je op eerzame wijze aan de top komen) daar toont Greed een realistischer beeld: slechts door meedogenloze competitie kun je winnen. Of, zoals The New York Times schreef: "Millionaire toont ons de Amerikanen die we willen zijn, Greed confronteert ons met onze angsten over hoe we denken (en geloven) dat we moeten zijn om te overleven."