NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door ARJEN FORTUIN
AMSTERDAM, 25 SEPT. De Verenigde Naties hebben vergeefs geprobeerd een tekst van Salman Rushdie te censureren. Het gaat om een bijdrage van Rushdie aan een boek met 'brieven voor de zesmiljardste wereldburger'. Dat heeft de Nederlandse uitgeverij Podium bevestigd.

De uitgever weigerde enkele politiek getinte passages uit Rushdie's stuk te halen. Vervolgens distantieerde de volkerenorganisatie zich van de uitgave. Het voorwoord dat secretaris-generaal Kofi Annan van de VN al voor de uitgave had geschreven, mag niet meer worden afgedrukt. De Brit Salman Rushdie werd tien jaar geleden door de Iraanse ayatollah Khomeiny ter dood veroordeeld wegens de blasfemische inhoud van zijn roman De Duivelsverzen.

Het boek Brief aan de zes miljardste wereldburger bevat brieven van twaalf internationaal befaamde schrijvers, onder wie György Konrad en Pramoedya Ananta Toer. De uitgave is een initiatief van uitgeverij Podium en de in Hilversum gevestigde World Population Foundation en moet verschijnen op 12 oktober aanstaande, de zogeheten Day of 6 Billion.

De UNPFA, het bevolkingsfonds van de VN, was niet te spreken over de bijdrage van Rushdie en eiste dat een aantal zinnen geschrapt zou worden omdat die politiek te gevoelig lagen. Uitgever Joost Nijsen van Podium weigerde. "Wij willen niet meewerken aan het veranderen van literaire teksten om politieke redenen." Voor de VN was dat reden de steun aan het boek stop te zetten en het voorwoord dat Annan al had ingeleverd, terug te trekken. De verantwoordelijke medewerkers waren gistermiddag, evenals Salman Rushdie, niet voor commentaar bereikbaar. Welke de gewraakte passages precies zijn, wil Nijsen niet zeggen, maar in zijn bijdrage waarschuwt Rushdie nadrukkelijk voor de schaduwzijden van de religie. Daarbij haalt hij enkele concrete voorbeelden aan. 'De echte godsdienstsoorlogen zijn de oorlogen die godsdiensten ontketenen tegen gewone burgers binnen hun 'invloedssfeer'. Het zijn oorlogen van de vromen tegen voornamelijk weerloze burgers, Amerikaanse fundamentalisten tegen abortusartsen, Iraanse mullahs tegen de joodse minderheid in hun land, hindoe-fundamentalisten in Bombay tegen de steeds angstiger moslims in die stad.'

Kofi Annan geeft boek geen zegen

In de door de VN gewraakte bijdrage aan Brief aan de zes miljardste wereldburger noemt Rushdie het opmerkelijk dat er zoveel tegenstellingen zijn tussen de grootmachten van de islam. 'Zelfs toen de niet-islamitische Navo een oorlog voerde ten bate van de Albanese Kosovaren, overwegend moslims, duurde het lang voor de moslimwereld op de proppen kwam met humanitaire hulp die zo hard nodig was.'Uitgever Nijsen van Podium is 'diep teleurgesteld en verontwaardigd' over de opstelling van de VN. "Hun bezwaren zijn absolute lariekoek. In het hele boek staat niets beledigends of kwetsends. Wij wilden de overgevoeligheid van de VN niet volgen door Rushdie te vragen iets te veranderen. We hebben pas heel kort geleden met hem overlegd. Toen heeft hij aangeboden zijn stuk terug te trekken, maar dat wilden wij niet."

Joke van Kampen van de World Population Foundation, die bij verschillende projecten door UNFPA wordt ondersteund, kan zich de opstelling van de VN wel voorstellen. "Die organisatie moet met alle lidstaten rekening houden. Dat betekent dat het vrijwel onmogelijk is om in dergelijke publicaties concrete landen te noemen." De World Population Foundation heeft enkele tienduizenden guldens subsidie van de VN ontvangen voor de voorbereiding van de uitgave. Die hoeven niet terugbetaald te worden.

Behalve Rushdie werken onder meer de auteurs Ariel Dorfman, Dubravka Ugresiç, Marianne Frederiksson, Eduardo Galeano, Meir Shalev en Connie Palmen mee aan het brievenboek. Het verschijnt in Nederland, Denemarken, Duitsland, Israel, Korea en Spanje. Een passage uit het voorwoord van Annan werd deze zomer opgenomen in de aanbiedingsfolder van Podium: 'Als in een sprookje zijn schrijvers vanuit alle hoeken van de wereld bij elkaar gekomen in dit boek om hun wensen uit te spreken aan de wieg van de 6 miljardste wereldburger.'

( a d v e r t e n t i e s )