NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het Europees Parlement begon vanmiddag aan zijn verhoren met de nieuwe leden van de Europese Commissie. Er zijn veel kritische vragen aangekondigd.

Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN

BRUSSEL, 30 AUG. De voormalige Spaanse conservatieve minister van Landbouw en streng-katholieke Loyola de Palacio, heeft de reputatie een harde werkster te zijn die uit overtuiging vrijgezel is. Maar het ministerschap van deze kandidate voor het vice-voorzitterschap van de nieuwe Europese Commissie is niet zuiver verlopen. Ambtenaren van haar ministerie zijn beschuldigd van fraude met Europese subsidies. Het Spaanse parlement oordeelde echter onlangs dat haarzelf geen blaam treft.

Zij mocht vanmiddag het spits afbijten bij de hoorzittingen waarbij het Europees Parlement alle kandidaten voor het lidmaatschap van de nieuwe Europese Commissie onder leiding van Romano Prodi aan de tand wil voelen. Haar ondervraging kan de toon zetten voor de andere verhoren. Als er veel vragen komen over De Palacio's verleden, kan dat de grootste fractie in het Europees Parlement, de Europese Volkspartij (EVP), aanmoedigen om socialistische kandidaten stevig aan te pakken.

Sommige Duitse christen-democraten, die net als de Spaanse conservatieven tot de EVP behoren, hebben daar al mee gedreigd. De CSU'er Ingo Friedrich bijvoorbeeld heeft aangekondigd de kandidaat- commissarissen niet alleen op hun integriteit en bestuurlijke kwaliteiten te beoordelen, maar ook zijn gram te willen halen over het feit dat de Duitse socialistische bondskanselier Schröder geen lid van de christen-democratische oppositie naar Brussel heeft gestuurd. Ook de Britse Conservatieven hebben aangekondigd flink van zich af te zullen bijten. Zij leggen zich vooralsnog niet neer bij de benoeming van de vier Eurocommissarissen (Liikanen, Monti, Fischler en Kinnock) die in de vorige Commissie zaten, en die zij mede verantwoordelijk houden voor het falend management van die Commissie.

In geen enkel Europees verdrag staat dat kandidaat-Eurocommissarissen voor hun benoeming een ondervraging door het Europees Parlement moeten doorstaan. Het parlement heeft dit gebruik in 1994 geïntroduceerd bij het aantreden van de vorige Commissie onder leiding van de Luxemburger Jacques Santer. Voor de benoeming van een Europese Commissie is de instemming van het parlement vereist. Om die instemming goed te kunnen funderen, heeft het parlement de hoorzittingen opgezet.

Het parlement kan officieel alleen een oordeel geven over de hele Commissie en niet individuele kandidaat-commissarissen afkeuren. Europarlementariërs hebben de beoogde voorzitter van de nieuwe Commissie, Prodi, gevraagd om een negatief beoordeelde Eurocommissarissen toch te ontslaan, maar dat verzoek heeft Prodi zonder aarzelen van de hand gewezen. Niet het oordeel van het Europees Parlement, maar zijn eigen vaststelling dat er onaanvaardbare nieuwe feiten bekend zijn geworden, kan Prodi ertoe bewegen om een kandidaat- Eurocommissaris te verzoeken om terug te treden.

Alle kandidaten hebben Prodi toegezegd zo'n verzoek te zullen opvolgen. Daarbij blijft de vraag of een regering van een lidstaat van de Europese Unie bereid zal blijken om zich neer te leggen bij een negatieve beoordeling door Prodi van een Eurocommissaris uit dat land.

De hoorzittingen kunnen van groot belang zijn voor de toekomstige betrekkingen tussen het Europees Parlement en de Commissie-Prodi. De vorige Commissie kreeg maar net voldoende steun in het parlement. Vanaf dat ogenblik heeft het parlement druk uit geoefend om meer controle over de Commissie te krijgen, één van de factoren die in maart van dit jaar leidden tot het vroegtijdig aftreden van de Commissie- Santer.

Mede om die reden kent het tromgeroffel van de kant van het parlement zijn grenzen. Europarlementariërs willen er niet de schuld van krijgen dat de crisis bij de Europese Commissie langer voortduurt. De houding van Joost Lagendijk, Europarlementariër van Groenlinks, is wat dat betreft typerend. Hij begeleidt kritiek op Frits Bolkestein met de verzekering dat hij de Nederlandse kandidaat-Eurocommissaris zal steunen als deze de twijfels die over diens 'euro-scepsis' bestaan tijdens de hoorzittingen wegneemt. Bolkestein komt begin volgende week.

De afgelopen dagen hebben Prodi en zijn ploeg geprobeerd de Europarlementariërs gunstig te stemmen. "Een essentiële uitdrukking van democratie op Europees niveau", noemde Prodi afgelopen vrijdag de hoorzittingen tijdens overleg met zijn negentien kandidaat- Eurocommissarissen. Alle negentien hebben tevens een overzicht gepubliceerd van vroegere of huidige functies en van financiële belangen die zouden kunnen leiden tot een belangenconflict.

Ter voorbereiding van de hoorzittingen hebben de kandidaat- Eurocommissarissen verder eerder deze maand een lijst vragen van het Europees Parlement schriftelijk beantwoord. Officieel althans hebben zij dat gedaan, want de antwoorden op de terreinen van hun portefeuilles maken sterk de indruk uitvoerig door ambtenaren te zijn voorbereid. Bij de Fransman Lamy (Buitenlandse Handel) waren er echter ook vragen over zijn verleden als kabinetschef van de vroegere Commissievoorzitter Jacques Delors. Bij de hoorzittingen kan hij daarover meer vragen verwachten, omdat de periode-Delors wordt gezien als het begin van veel problemen bij het ambtenarenapparaat van de Commissie. Taken nam de Commissie in die tijd gemakkelijk aan, maar de controle op de kwaliteit van de uitvoering liet veel te wensen over.

Lamy is overigens niet de enige kandidaat die het moeilijk zou kunnen krijgen, al is de Fransman wel het meest voor de hand liggende doelwit van kritische vragenstellers. Lamy's toekomstige collega uit Portugal, António Vitorino (Justitie) zou herinnerd kunnen worden aan een belastingaffaire van enige tijd geleden, waarbij hij de waarde van zijn tweede huis te laag op gaf voor de belastingen.

Bij de hoorzittingen heeft het Europees Parlement voor iedere kandidaat- commissaris drie uur uitgetrokken. Na afloop bespreken de Europarlementariërs hun eerste indrukken. Na de hoorzittingen zal beoogd commissievoorzitter Prodi volgende week dinsdag achter gesloten deuren met de fractievoorzitters van het parlement overleggen. Daarna zal Prodi op 14 september tijdens de plenaire parlementsvergadering in Straatsburg het programma van zijn ploeg presenteren. Daarbij zijn de uitbreiding van de Europese Unie in Oost-Europa, de Balkan, het economisch beleid en de werkgelegenheid de hoofdthema's. Het parlement zal vervolgens de hele dag debatteren, waarna op 15 september over de nieuwe Commissie wordt gestemd. Als de stemming positief uitvalt, kunnen de Eurocommissarissen op 16 september officieel door de EU-lidstaten worden benoemd. Een dag later moeten de Eurocommissarissen de eed afleggen bij het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. Daarna kunnen ze aan het werk.

( a d v e r t e n t i e s )