NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het uitblijven van helderheid over de uitslag van de verkiezingen kan leiden tot instabiliteit in Indonesië. Officieel moeten de uitslagen op 8 juli worden bekendgemaakt, maar die datum wordt niet gehaald en het ongeduld neemt snel toe.

Door onze correspondent FRANK VERMEULEN

JAKARTA, 2 JULI. Groepen in de Indonesische samenleving raken hun geduld kwijt nu de impasse in de politiek na de parlementaire verkiezingen van 7 juni voortduurt. Gisteren raakten ongeveer 35 demonstranten van de radicale Democratische Volkspartij (PRD) gewond door rubberkogels en anderpolitiegeweld toen een demonstratie voor het kantoor van de Commissie voor de Landelijke Verkiezingen (KPU) escaleerde. Het tellen van de stemmen is blijven steken rond de 56 procent terwijl op verschillende plaatsen wordt aangedrongen op hertellingen en zelfs herstemmingen. Die problemen zijn de afgelopen week naar de achtergrond geschoven door pogingen vanuit meer fundamentalistische moslimgroeperingen om Megawati Soekarnoputri's opmars naar het presidentschap te dwarsbomen. Haar partij, de Strijdende Democratische Partij van Indonesië (PDI-P), staat met zo'n 36 procent van de stemmen voorlopig aan kop. Maar islamitische schriftgeleerden en leiders van de Verenigde Ontwikkelingspartij (PPP) voeren een anti-campagne met het argument dat de Koran niet zou toelaten dat de leiding van het land in handen komt van een vrouw. Ondertussen maken de 43 kleine partijen grote problemen: zij weigeren verkiezingsuitslagen te ondertekenen en gisteren eisten zij elk een zetel op in het parlement.

De voorzitter van de KPU, generaal b.d. Rudini, en de fractieleider van Golkar in het parlement, Marzuki Darusman, hoofdrolspelers in het politieke gekrakeel, vrezen beiden voor toenemende instabiliteit als helderheid over de uitslag uitblijft. "Als de KPU niet opschiet", zegt Rudini, "zullen de mensen straks inderdaad ongeduldig worden. Daarom heb ik onze leden aangespoord nu al vast met het optellen van landelijke resultaten te beginnen hoewel slechts 12 van de 27 provincies hun eindrapport pas hebben ingediend." Volgens Darusman, die tevens voorzitter is van de Nationale Mensenrechtencommissie, zal de inhoud van 100.000 stembussen opnieuw worden geteld. "Daarmee wordt de definitieve uitslag substantieel naar een latere datum verplaatst. Als dat gebeurt kunnen de zaken uit elkaar vallen en politieke agenda zou radicaal kunnen veranderen."

Op dit moment is de bekendmaking van de verkiezingsuitslag al verschoven naar 8 juli. Maar Rudini erkent dat eind juli eerder voor de hand ligt: "Het officiële door alle partijen ondertekende eindrapport zal ongeveer een week na 8 juli verschijnen, maar in ieder geval voor eind juli."

Rudini en Darusman verschillen van mening over de rol die de kleine politieke partijen op dit moment spelen. Twee regeringsvertegenwoordigers in de KPU hebben onlangs veel stof doen opwaaien door te zeggen dat partijen die niet meer dan 2 procent van de stemmen hebben gehaald, afbreuk doen aan de legitimiteit van de KPU en moeten worden geroyeerd.

Rudini voorziet dat er uiteindelijk vijf partijen in het parlement zullen zitten: de PDI-P van Megawati, Golkar en de seculier-islamitische Partij van het Nationaal Ontwaken, opgericht door moslim-leider Abdurrahman Wahid. Verder de islamitische PPP en de Nationale Mandaatpartij (PAN) van Amien Rais. "Deze partijen zijn met elkaar in gesprek. Maar die ontwikkeling is vastgelopen, nadat de PPP, net als Golkar, zich tegen de presidentiële kandidatuur van Megawati verzette. Maar als Golkar vasthoudt aan de huidige president Habibie, zal de grote massa zich tegen hem keren omdat hij te dicht bij ex- president Soeharto staat. Rellen en chaos zullen het gevolg zijn. Daarom zoeken de partijen nu naar een compromis."

Darusman bevestigt dat hij "voortdurend met anderen in gesprek is". Maar hij is niet de algemeen voorzitter van Golkar, dat is Akbar Tandjung. Darusman staat aan het hoofd van het hervormingsgezinde deel van de regeringspartij en wijst ook de kandidatuur van Habibie af. In zijn kamer hangt ook niet het gebruikelijke portret van de president. Darusman acht het goed mogelijk dat zijn partij Habibie alsnog zal laten vallen als presidentskandidaat. "Bij de evalutatie van de campagne en van de uitslag zal die vraag zeker aan de orde komen." Darusman ziet twee scenario's om uit het dilemma te komen: het scenario van de patstelling en het vacuümscenario. "Een patstelling ontstaat straks in het Volkscongres als er geen consensus ontstaat over enige kandidaat. In dat geval voorzie dat het leger de doorslag zal geven. Daarom ben ik voorstander van het vacuümscenario: daarbij wordt de kandidatuur van zowel Habibie als Megawati ingetrokken. Als er sprake is van een vacuüm ontstaat er een geheel nieuwe situatie waarin we kunnen kijken naar een lijst met nieuwe kandidaten. Onze voorkeur gaat uit naar een president en vice-president die beiden burgers zijn, en de strijdkrachten die geleidelijk uit de politiek verwijderd worden." Een voor iedereen acceptabele kandidaat voor het presidentschap is volgens Darusman de sultan van Yokyakarta Sri Sultan Hamengku Buwono X. Hij noemt nog een aantal namen van als gematigd bekend staande mannen. Zijn eigen naam wordt in de regel ook genoemd. "Laten we zeggen dat ik op de longlist sta. Maar dit zijn kwesties die geregeld moeten worden door de zogeheten sterke persoonlijkheden. Ik zie bijvoorbeeld voor mij dat er overeenstemming bereikt wordt tussen Abudrahman Wahid, Megawati, Amien Rais, mogelijk Akbar Tandjung van Golkar en namens de strijdkrachten generaal Wiranto. Zij zouden algemeen aanvaardbare kandidaten kunnen voordragen aan het Volkscongres. Dat zou de beste manier zijn, want het streven naar consensus is ondanks alles nog steeds erg sterk."

'Golkar manipuleert de verkiezingen
(11 juni 1999)

( a d v e r t e n t i e s )