NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent
BRUSSEL, 30 JUNI. Nieuwe plannen om Turkije de status van kandidaat-lid van de Europese Unie te geven, gaan de ijskast in. Dit zeggen Finse diplomaten naar aanleiding van de terdoodveroordeling van de Turks-Koerdische leider Abdullah Öcalan. Finland wordt morgen voorzitter van de EU. Volgens de diplomaten wilde het Finse voorzitterschap de Turkse status als kandidaat-lid regelen tijdens de top van Europese regeringsleiders in december in Helsinki. Begin deze maand deed de Duitse bondskanselier Schröder hiertoe ook al een poging tijdens de top van Keulen. Toen stuitte dit op verzet van Italië, Zweden en Griekenland. De eerste twee landen hadden vooral bezwaar omdat voor Öcalan de doodstraf dreigde.

Finland had gehoopt dat Italië en Zweden zich in Helsinki niet meer tegen dit gebaar tegenover Turkije zouden verzetten, waarna Griekenland nog gedwongen zou moeten worden akkoord te gaan. Finse diplomaten zeggen dat dit scenario nu vergeten kan worden, omdat met name in Scandinavië de terdoodveroordeling onaanvaardbaar wordt gevonden. Als Turkije besluit de doodstraf niet te voltrekken - eerst volgt nog een hoger beroep, dan moet het parlement zich over voltrekking uitspreken en ten slotte heeft president Demirel nog de mogelijkheid terechtstelling te blokkeren - zou dat aan dit Finse standpunt niets veranderen.

Europees commissaris Van den Broek, die bij de Europese Commissie verantwoordelijk is voor de betrekkingen met Turkije, heeft gisteren verklaard dat de EU tegen de doodstraf is en dat hij erop rekent dat de Turkse autoriteiten met dit Europese standpunt rekening zullen houden als ze beslissen wat er gebeurt na de terdoodveroordeling van Öcalan door de Turkse rechter. Tot zover onze correspondent.

De Verenigde Staten reageerden milder op het doodvonnis dan de Europese Unie, de Raad van Europa en de meeste Europese regeringen, die zich gisteren meteen tegen de doodstraf uitspraken. De woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat de VS, die zelf de doodstraf kennen, er dienaangaande een ander standpunt op nahouden dan de leden van de EU. Voorts zei hij dat het proces tegen Öcalan "op ordelijke wijze was gevoerd". Hij voegde eraan toe dat Washington wel enige bedenkingen heeft wat betreft de eerste negen dagen van Öcalans detentie, toen de leider van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) contact met zijn advocaten was ontzegd. Het Witte Huis herinnerde eraan dat Öcalan "een internationale terrorist" was. Uit vrees dat het doodvonnis tot aanslagen zal leiden, heeft Washington zijn consulaten in Istanbul en Adana tijdelijk gesloten.

Koerden demonstreerden gisteren in verscheidene Europese steden tegen het doodvonnis. De betogingen trokken in de meeste plaatsen niet meer dan enkele honderden mensen en verliepen vreedzaam. In verscheidene Duitse steden echter zijn vannacht aanslagen gepleegd op Turkse instellingen. In alle gevallen ging het om brandstichting. In Bremen waren drie reisbureaus het doelwit van aanslagen. Enkele mensen moesten uit woningen boven de winkelpanden worden gered. In Stuttgart viel een lichtgewonde door brandstichting in een islamitische culturele vereniging. In Berlijn werd brand gesticht in een Turks café. In Mönchengladbach brandde een Turkse winkel volledig uit. In Wuppertal waren twee Turkse reisbureaus en twee Turkse culturele instellingen mikpunt. In Bielefeld werd een Turkse snackbar in brand gestoken. (AFP, Reuters)

PKK: 'beheerst' protest tegen vonnis Öcalan

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 30 JUNI. De (Turks-)Koerdische Arbeiderspartij (PKK) heeft gisteren opgeroepen tot "aanhoudende en beheerste" protesten tegen de terdoodveroordeling van PKK-leider Abdullah Öcalan, gisteren op het Turkse gevangeniseiland Imrali.

In talrijke Europese steden hadden gisteren al kleinschalige en over het algemeen geweldloze betogingen plaats tegen het doodvonnis. Alleen in Duitsland was vannacht sprake van een golf van aanslagen op Turkse eigendommen. Vele Europese landen, de Europese Unie en de Raad van Europa hebben gisteren gepleit tegen voltrekking van het vonnis. Volgens de 'Presidentiële Raad' van de PKK zullen Koerden in en buiten Turkije "de wereld waarschuwen dat dit gevaarlijke vonnis potentiële consequenties heeft die een gebied veel groter dan Turkije en Koerdistan in brand kunnen zetten". De Raad, die is gevormd na de arrestatie van Öcalan in februari, zal de reacties van alle partijen "in deze eerste fase" na het doodvonnis van nabij volgen en "in het licht van de ontwikkelingen reageren". Öcalan gaat nu in hoger beroep; daarna moet het parlement zich nog uitspreken over voltrekking van het vonnis en heeft president Demirel het laatste woord.

Een woordvoerster van de PKK in Londen reageerde harder dan de Raad: zij zei dat de guerrillastrijders van de PKK in Turkije hun aanvallen zullen intensiveren, in het bijzonder ook in het westen van het land. De PKK had ook al eerder dit jaar dergelijke dreigementen geuit - waardoor het buitenlandse toerisme naar Turkije volkomen is ingestort - maar die vervolgens min of meer ingeslikt omdat ze in strijd waren met de op een vredesdialoog met Turkije gebaseerde verdediging van Öcalan. De Koerden in Turkije bleven gisteren over het algemeen kalm. In Diyarbakir, de grootste stad in het overwegend Koerdische zuidoosten van het land, waren de straten rustig. De Koerden "willen geloven dat het vonnis in hoger beroep of in het parlement zal veranderen", aldus een Turkse columnist, Ragip Zarakolu. "Ze willen de staat niet helpen hem terecht te stellen."

Zie ook:Doodstraf voor Öcalan
(29 juni 1999)
Oorlogstrofee Öcalan is opnieuw lastpost
(29 juni 1999)

( a d v e r t e n t i e s )