NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Vele ministers wrongen zich gisteren in Rambouillet in alle beschikbare bochten om de indruk van een mislukking te voorkomen. 'Rambouillet is half geslaagd, dus niet mislukt.'

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

RAMBOUILLET, 24 FEBR. Diplomaten laten zich soms ontvallen wat ze bedoelen. Hubert Védrine, de 'chef de la diplomatie française', kondigde gisteren na zeventien dagen Kosovo- onderhandelingen met enige zwier ,,de akkoorden van Rambouillet'' aan. Een paar pertinente vragen later sprak hij over ,,een ontwerp interim- akkoord''. Dat is waarschijnlijk wat Rambouillet echt heeft opgeleverd.

Nadat de slotverklaring door de co-voorzitters van de conferentie, de ministers Cook en Védrine, was afgewikkeld, deden Amerikanen, Fransen, Britten en Italianen, allen lid van de Contactgroep, ieder in een eigen hoek moeite om de verdiensten van deze moeizame vredestherapie aan de man te brengen. Vorige maand was er niets dan bloedvergieten, nu zijn de partijen in gesprek, onderstreepte de één. De dreiging van NAVO-acties blijft gelden, verzekerde een ander.

,,U bekijkt dit gecompliceerde onderhandelingsproces veel te zwart- wit'', betoogde woordvoerder James Rubin, nadat zijn minister Madeleine Albright haar best had gedaan de notie van een échec te weerleggen. Zij was zich ongetwijfeld bewust van wéér een weggepoetst ultimatum. Rubin had meer vrijheid de verdiensten van his master nog eens extra aan te zetten. ,,De Serviërs hebben een heel politiek akkoord geslikt. Zo ver zijn we nog nooit geweest. We zitten midden in een proces. Dat is belangrijker dan of er nu wel of niet geweld wordt ingezet.''

Het is moeilijk te zeggen wat Christopher Hill na dit vuurwerk nog tot openhartigheid aanzette. Amerika's bemiddelaar leek eerder het herlevend optimisme te willen dempen dan uit te zijn op versterking van zijn reputatie. ,,Er is nog een lange weg te gaan.'' Hij toonde zich verheugd weg te mogen uit Rambouillet, al had hij er beter gegeten dan in Pristina, waar hij binnenkort wel weer zou opduiken. ,,Niet voor m'n plezier.''

Hill was niet de enige die sprak over 'erg moeilijke en ingewikkelde' gesprekken. Het zwartepieten tegen Belgrado leek iets minder in de mode, al hadden volgens Albright de Serviërs de geboden kansen niet gegrepen. Voor de Amerikanen was een belangrijk punt dat de Kosovaren in principe bereid zijn het pakket na 'democratische' raadpleging van de achterban te tekenen. Er is dus zeker werk aan de winkel voor Hill in Belgrado, waar president Milosevic vorige week geen tijd voor hem had.

Hill zei in principe alleen naar Frankrijk terug te komen als er een akkoord getekend kan worden. ,,Er is een idee van een deadline, 15 maart is genoemd. Ik wil geen tweeëneenhalve week Rambouillet meer. Intussen moeten we zien het staakt-het-vuren overeind te houden. Er wordt op dit ogenblik gevochten.''

In Kosovo provoceren nu beide partijen

'Rambouillet' eindigde zonder akkoord, maar met veel mooie woorden. In Kosovo zelf doet niets aan vrede denken. Integendeel: zowel de Serviërs als de Kosovo- Albanezen zetten de gevechten voort.

Door onze redacteur PETRA DE KONING

BUKOS, 24 FEBR. Voor zijn huis staat Milutin Milosevic, een Servische boer in Bukos, een dorp in het noorden van Kosovo. Op de stoep liggen kogelhulzen en een plas bloed. Binnen zitten vrouwen bij het lijk van Milosevic' zoon Mirko. Zwaarbewapende Servische politiemannen loeren vanuit de tuin naar huizen zo'n vijftig meter verder. Daar zitten, zeggen ze, de soldaten van het Kosovo Bevrijdingsleger UÇK.

Het is dinsdagochtend. De Servische politie heeft twee waarnemers van de OVSE naar het huis van Milutin Milosevic gebracht. Er wordt al twee dagen hevig gevochten hier. Een Servisch militair konvooi werd maandagochtend aangevallen door het UÇK, Servische eenheden omsingelden daarna Albanese dorpen, vuurden granaten af en staken huizen in brand. De OVSE wil weten wat er gebeurt, wie vandaag met schieten is begonnen, hoe laat, en of er doden zijn.

Gisterochtend, vertelt Milosevic, werden zijn jongste zoon Milan en een buurjongen gevangen genomen door UÇK-strijders toen ze op weg waren naar hun werk. 's Avonds kwamen UÇK-soldaten met hun gevangenen bij het huis van Milosevic. ,,Roep je familie'', zeiden ze tegen Milan. Milutin zag zijn zoon in de tuin staan, geboeid. ,,Ik wilde hem helpen, ik rende naar hem toe.'' De UÇK-soldaten begonnen te schieten. Ze raakten zijn oudste zoon, Mirko (33), in zijn hoofd. Hij was meteen dood. De twee geboeide Servische jongens probeerden te vluchten. Ook zij werden geraakt, volgens Milosevic, ze liggen nu zwaargewond in het ziekenhuis van Pristina.

,,Wij zijn hier'', zegt de Servische politie-chef, ,,om de Serviërs in dit dorp te beschermen tegen de terroristen. Ze hebben zelf geen wapens. Deze familie had ook niks. Alleen maar een geweer.'' De familie wil Mirko nu begraven, zegt hij. ,,Maar het UÇK gaat door met aanvallen. Wat is dat voor een volk, dat niet eens respect heeft voor de familie van een overledene?''

Het komt niet bij de OVSE-waarnemers op om de commandant eraan te herinneren dat ook de Serviërs dat respect niet altijd opbrengen. Na het bloedbad in Racak, waarbij vijfenveertig Albanezen werden gedood door Servische eenheden, werden familieleden twee dagen lang weggeschoten van de moskee waar hun doden lagen opgebaard. Op de derde dag haalden Servische politiemannen de lichamen weg. Na drie weken kregen de nabestaanden de lijken terug.

Dan zegt de politie-commandant dat de OVSE-waarnemers wegmoeten uit Bukos. Terug naar de heuvel honderdvijftig meter verder, waar Servische tanks en mortieren staan. Servische militairen rijden in een pantservoertuig vanaf de heuvel naar het huis, om het lichaam van Mirko Milosevic op te halen. Het zal naar Pristina worden gebracht.

Het voertuig raakt echter vast in een greppel. De tank rijdt de heuvel af om de pantserwagen uit de modder te trekken. UÇK-soldaten die zich schuilhouden in de huizen zien de tank het dorp inrijden. Ze beginnen te schieten, de Servische politie en militairen schieten terug, mortieren worden afgevuurd, granaten ontploffen. Ook uit de huizen van 'ongewapende' Servische families wordt geschoten.

De OVSE-waarnemers rennen naar hun gepantserde voertuigen en rijden weg. Een van hun Albanese tolken en de aanwezige fotografen en journalisten liggen plat op de grond, naast de Servische tanks. Na twintig minuten stoppen de beschietingen. Het lichaam van de Servische jongen wordt alsnog in de pantserwagen geladen en weggevoerd.

OVSE-medewerkers in Pristina vinden dat het UÇK de afgelopen dagen de Servische militairen en politie-eenheden ,,provoceert''. UÇK-soldaten vallen militaire konvooien aan, politie-voertuigen worden in hinderlagen gelokt en beschoten. ,,De Serviërs houden zich nog in'', vindt de Nederlandse waarnemer Lex van Voorst, hoofd van de afdeling 'Operations'. Volgens hem proberen de UÇK-soldaten tegenaanvallen van de Serviërs uit te lokken ,,om de NAVO zover te krijgen dat ze toch luchtaanvallen uitvoert op Servische doelen.''

Van Voorst vertelt dat OVSE-waarnemers zaterdag een groepje UÇK- soldaten zagen langs een weg in het zuiden van Kosovo. De waarnemers vroegen wat ze daar deden. De soldaten wachtten op een Servische patrouille, die gingen ze aanvallen. Van Voorst: ,,We zeiden: zou je dat nou wel doen? Maar ze hadden hun orders, zeiden ze.'' De waarnemers waarschuwden de Servische politie. Die besloot deze zaterdag dan maar niet te patrouilleren langs die weg, zegt Van Voorst. ,,Daarna hebben die UÇK-soldaten toch nog een legervoertuig gevonden om op te schieten. Ze wilden hoe dan ook aanvallen.''

Maar wie precies wie provoceert, is niet duidelijk. De OVSE-waarnemers weten ook dat de Serviërs wapens uitdelen aan Servische burgers, versterkingen uit andere delen van Servië naar Kosovo halen en omvangrijke troepenbewegingen uitvoeren.

In Bukos is het aan het eind van middag weer rustig. Vijf politiemannen, een UÇK-soldaat en een fotograaf van het persbureau AP zijn in de strijd gewond geraakt, één Servische politieman werd gedood. En wie er nu was begonnen? Een OVSE-woordvoerder in Pristina: ,,Maandagochtend begon het Servische leger. Aan het eind van de dag viel het UÇK aan. Wie er gisteren begon? We hebben geen idee.''

Zie ook:
Albright: veel inzet, geen vuist (23 februari 1999)

Serviërs Kosovo bewapenen zich (22 februari 1999)

Lessen van Dayton (19 februari 1999)

Maximale druk op regering Belgrado (19 februari 1999)

Overleg Kosovo krijgt week extra (15 februari 1999)

'Rambouillet': het onverzoenlijke verzoenen (5 februari 1999)

NRC Webpagina's
24 FEBRUARI 1999