NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE SPANNING IN Rambouillet loopt op. Als morgenmiddag geen doorbraak in de vredesonderhandelingen over Kosovo is bereikt, mag president Milosevic van Joegoslavië NAVO-bombardementen verwachten.

De beslissing daartoe over te gaan ligt bij secretaris- generaal Solana zodra is vastgesteld dat de conferentie van Rambouillet is mislukt. Het zou een ernstige teleurstelling voor de lidstaten van de Europese Unie betekenen die, onder aanvoering van Frankrijk, bij de Amerikanen bepleit hadden dat de diplomatie nog een kans moest krijgen alvorens de militaire optie opnieuw zou worden overwogen. Dat is tegelijk het grote verschil met de conferentie in Dayton die volgde op een zware Servische nederlaag op de Kroatische en Bosnische slagvelden. De Europese overweging was dat Milosevic in Dayton zijn les had geleerd. Of dat zo is zal in de komende uren blijken.

De directe oorzaak van de impasse is de weigering van het regime in Belgrado om, ter waarborging van een akkoord, een internationale troepenmacht tot Kosovo toe te laten. Tenminste wil het een beslissende stem hebben bij de samenstelling van die macht. Amerikanen zijn bijvoorbeeld niet gewenst. Maar het zal voor iedereen duidelijk zijn dat op die manier de belangrijkste voorwaarde voor een succesvol mandaat komt te vervallen. Dat risico bestaat toch al omdat moet worden afgewacht of het Congres wel met een nieuwe Amerikaanse verplichting overzee zal willen instemmen.

ACHTER HET CONFLICT over de vredesmacht gaat het meningsverschil schuil dat tussen de Serviërs en de Kosovaren over de toekomst van Kosovo is blijven bestaan en dat onoverbrugbaar is gebleken. De internationale gemeenschap zoekt de oplossing door de Kosovaren te onthouden wat zij wensen (onafhankelijkheid) en de Serviërs af te nemen wat zij willen vasthouden (volledige zeggenschap over de provincie). Maar het oude gezegde dat de waarheid wel ergens in het midden moet liggen, gaat in de Balkan niet op. Op dat punt staan de partijen in het conflict eendrachtig tegenover de bemiddelaars. De onmogelijkheid van een vergelijk dat niet door derden behoeft te worden afgedwongen is cultureel bepaald.

Eén les heeft Milosevic intussen wel van Dayton geleerd: vanaf het moment dat de Amerikanen zich werkelijk met de oorlog in Bosnië bemoeiden, was zijn rol in het conflict teruggebracht tot het disciplineren van zijn handlangers daar. Daarna ging het de Serviërs er nog slechts om te redden wat er te redden viel. Een dergelijke toestand hoopt Milosevic in Kosovo te kunnen vermijden. De Kosovaren zullen de NAVO met open armen ontvangen, naar het voorbeeld van de Bosnische moslims. De Serviërs zijn er van overtuigd dat voor hen dan de weg terug is afgesloten.

De internationale gemeenschap wil het moment waarop over de definitieve status van Kosovo wordt beslist, nog zeker drie jaar voor zich uitschuiven. Enerzijds wil zij een verdere verbrokkeling van rest- Joegoslavië voorkomen, aan de andere kant is zij gaan inzien dat, behoudens een wonder, dit staatsverband niet meer dan een formaliteit zal zijn. In Bosnië heeft zij ervaren hoe zwaar de taak is om de gevolgen van etnische zuiveringen ongedaan te maken en de oude multi- etnische samenleving te herstellen. Vluchtelingen daar mogen inmiddels in hun plaats van herkomst aan verkiezingen hebben deelgenomen, van meer dan incidentele terugkeer naar de eigen haardsteden is geen sprake.

IN KOSOVO ZAL de aan de Kosovaren toegedachte autonomie de fysieke scheiding tussen de twee volksgemeenschappen bevestigen. De Servische minderheid in de provincie lijkt er geen toekomst meer te hebben, tenzij in beschermde enclaves. Eens zal voor Kosovo het uur der waarheid slaan. Of er nu in de komende dagen wordt gebombardeerd of niet.

Zie ook:
Overleg Kosovo krijgt week extra (15 februari 1999)

'Rambouillet': het onverzoenlijke verzoenen (5 februari 1999)