NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

PIETER STEINZ
Zoals Cleopatra met Elizabeth Taylor werd verkocht als 'de weelderigste film aller tijden', en het stripalbum Asterix en Cleopatra als 'het grootste avontuur dat ooit getekend werd', zo wordt The Odyssey van Andrei Konchalovsky aangekondigd als 'de duurste tv-serie ooit'.

40 miljoen dollar, 800 figuranten, 10 Hollywoodsterren en 100 draaidagen in Londen, Malta en Turkije waren nodig voor de totstandkoming van deze Amerikaanse monsterproductie. Homeros' onbekommerde seks en extreem geweld werden geweerd om prime-time-kijkers niet voor het hoofd te stoten, en het resultaat was ernaar: The Odyssey haalde bij de NBC vorig jaar bijna dertig miljoen kijkers.

Anders dan Disney in Hercules weken de scenarioschrijvers van The Odyssey niet af van de originele verhaallijn. Er is wat voorgeschiedenis toegevoegd om de zwerftochten van Odysseus in context te plaatsen en er is een aantal avonturen geschrapt; zodat we nooit zullen weten welke vorm Jim Henson's Creature Shop had gegeven aan de Sirenen, de Lotoseters en de Laistrygonen. Maar verder geen verrassingen: Odysseus probeert terug te keren naar vrouw en kind, wordt dwarsgezeten door de zeegod Poseidon, maar rekent na enig oponthoud af met de vrijers die zijn Penelope belagen. Zelfs in het onmisbare happy end werd al door Homeros voorzien.

Wat sneuvelde in de televisiebewerking was de vertelstructuur van de Odysseia. In de regie van Andrei Konchalovsky - de Amerikaanse Rus van wie sinds Runaway Train (1985) weinig meer werd gehoord - was kennelijk geen plaats voor de subtiele flashbacks en tijdverdichtingen van Homeros: de terugkeer van Odysseus wordt van alfa tot omega geboekstaafd, van de spectaculaire ontsnapping aan de Cycloop Polyfemos tot de slachtpartij in de eetzaal van zijn paleis op Ithaka. De vele stemmen die in Homeros' heldendicht het verhaal vertellen, zijn vervangen door één voice-over - die van Odysseus zelf, in de persoon van de iets te vet acterende Armand Assante (The Mambo Kings, Hoffa). Assante is relatief de minst bekende ster uit de cast. Greta Scacchi (The Player) is een beeldschone en waardige Penelope; Isabella Rossellini charmeert als flirtende Athene; Irene Papas speelt Odysseus' suïcidale moeder, een personage dat ik me niet herinner uit het origineel; Jeroen Krabbé is vijftien seconden in beeld als Alkinoos, de koning der Faiaken. En bijna iedereen acteert alsof zijn leven ervan afhangt, met Stentorstemmen en vooroorlogse toneelmimiek.

Voor subtiliteit hoef je de komende weken niet af te stemmen op SBS 6, dat de oorspronkelijk tweedelige serie in vier stukken uitzendt. Maar wie kijkt wordt vermaakt. Door Achilles als Chippendale, door de Cycloop die na een maaltje Griek het zwaard van zijn slachtoffer gebruikt als tandenstoker, of door Odysseus die Polyfemos toevoegt 'My name is Nobody'. Daarbij is het komisch om te zien hoe de filmmakers het verhaal van een van de overspeligste helden van de Griekse oudheid, de veelsmoezige Odysseus, hebben getransformeerd tot een ode aan de family values waar Amerika zo dol op is. Als Odysseus na jaren van avontuurtjes met onder meer Circe en Calypso de vrijers op Ithaka laakt wegens 'misdaden tegen het gezinsleven' is hij als autonome Griekse held volslagen ongeloofwaardig. Bij een volgende filmbewerking zou het misschien goed zijn als behalve de plot ook Homeros' mono- en dialogen zouden worden overgenomen. Want wat kan met Shakespeare (Richard III, Romeo + Juliet), moet ook kunnen met diens even coole voorloper.

The Odyssey. SBS6, 20.30u. Aansluitend: The Making of the Odyssey, 21.20-21.35u. Deel 2, 3 en 4 op do 22 jan., 29 jan. en 5 febr.