NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Wat hebben wij onze jeugd te bieden?

We houden ze een te somber toekomstbeeld voor, meende de Vlaamse schrijfster Monica van Paemel in Teevee Studio, die daaraan de talrijke zelfmoorden onder jongeren, inclusief haar eigen dochter, toeschreef.

Guilly Koster, gastheer van de rommelige, maar sympathieke talkshow Massiv, was op het goede idee gekomen twee generaties - de 65-plussers en de 25-minners - met elkaar te confronteren. Het werd een interessante ontmoeting die weer eens duidelijk maakte dat generalisaties over (en door) generaties zinloos zijn. Je hebt starre oudjes en onbevangen oudjes, je hebt opstandige jonkies en brave jonkies, en daar tussendoor scharrelt de meerderheid die wel ziet wat ervan komt.

Een bloemlezinkje.

Oude vrouw (1): ,,Ze begrijpen ons niet, wij begrijpen hun onverschilligheid niet.''

Oude vrouw (2): ,,Die jongeren doen wat wij ook hebben gedaan: ze zijn opstandig.''

Oude vrouw (3): ,,Een jongen die ik vroeg voor mij op te staan in de tram, zei: wij moeten al voor jullie werken.''

Oude vrouw (4): ,,Wij hebben voor de sociale voorzieningen gevochten en ervoor betaald.''

Oude vrouw (5): ,,Veel jongeren doen goed werk, we moeten niet zo negatief over ze doen.''

Oude man (6): ,,De jongeren hebben volledige seksuele vrijheid, dat hebben homoseksuelen in de verzorgingshuizen nog steeds niet.''

Jonge man (1): ,,Nee, ik sta in de tram niet op voor een gezonde oudere.''

Jonge man (2): ,,We willen best voor ouderen zorgen... als het niet anders kan.''

Jonge vrouw (3): ,,Ik breng mijn opa en oma niet naar het bejaardenhuis, ik zal voor ze zorgen.''

Jonge man (4): ,,Seksueel mogen we alles, maar we gaan er wel dood aan. Vreemd dat jullie daar jaloers op zijn. Het is geen vrijheid, het is moreel verval.''

,,De toekomst ligt voor mij open, lijkt het. En ik lijk er niet binnen te zullen gaan.'' Dit laatste citaat is niet afkomstig van een van de voornoemde jongeren, maar van Osip Mandelstam, de dissidente Russische schrijver, en een van de vier Russische schrijvers wier leven behandeld werd in RVU's Manuscripten branden niet, een film van Reza Allamehzadeh, Lies Janssen en Sjifra Herschberg voor de themamaand 'Vrijheid van meningsuiting'.

Het was een met veel zorg gemaakte documentaire, vol interessant archiefmateriaal en interviews met mensen als de dochter van Platonov en de weduwe van Babel. Maar de vorm was wat te conventioneel en te statisch, zodat die anderhalf uur wel erg lang duurde - misschien ook omdat achtereenvolgens liefst vier 'dossiers' (Boelgakov, Mandelstam, Platonov en Babel) werden gelicht.

De film was aangekondigd als een document over de literaire archieven van de KGB, die de laatste jaren zoveel onthullend materiaal bieden. Toevallig vertoonde de BBC dinsdag onder hetzelfde motto een film over Lenin: Lenin's secret files. Mijn bezwaar tegen beide producties is dat ze onvoldoende duidelijk maakten in hoeverre het pas ontdekte materiaal een nieuw licht werpt op de behandelde personen. De RVU-mensen lukte dat wat beter, maar ook tijdens hun documentaire vroeg ik me herhaaldelijk af wat nu precies de toegevoegde waarde is van de archiefvondsten. Karel van het Reve hoef je dat niet uit leggen, maar ik als leek wil bij zo'n lange tocht door de dossiers wat meer bij de hand genomen worden.

Wat niet wegnam dat er mooie, schrijnende anekdotes - al dan niet nieuw - te over waren. Zelf zal ik de volgende onthouden. Een wanhopige Boelgakov schrijft Stalin en Gorki brieven waarin hij om verbanning vraagt. Op een dag gaat de telefoon. Stalin. Boelgakov kan zijn oren niet geloven. Stalin zegt: ,,Wij schijnen u de keel uit te hangen.''