NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE VERNIELING van een tweede werk van Barnett Newman in het Stedelijk Museum van Amsterdam door dezelfde persoon heeft geleid tot de roep om een speciale strafbepaling. Daarop werd vanuit de Tweede Kamer al aangedrongen toen een andere zelf aangewezen 'kunstcorrector' nog geen jaar geleden in hetzelfde museum een gifgroen dollarteken spoot op een schilderij van Malevitsj. Het is toch te gek, zou men zeggen, dat de wet voor kunstvernieling dezelfde maximumstraf (twee jaar) kent als voor vandalisme op het schoolplein of krassen op een auto.

Toch is het goed zich tweemaal te bedenken. Al was het alleen wegens de gewenste strafmaat. Wat is de waarde van kunst? Wat ís overigens kunst? Het is eerder opmerkelijk dat onherstelbare kunstvernielingen in onze openbare collecties zo zeldzaam zijn. Het kleine vandalisme is niet uit te vlakken, maar de grote gevallen verzinken in het niet bij wat er in de reguliere loop van het kunstleven allemaal fout gaat. De Nachtwacht was inderdaad in 1975 slachtoffer van een aanval, maar van dat schilderij waren in de zeventiende eeuw al grote repen afgesneden omdat het niet paste op de aangewezen plek in het stadhuis op de Dam.

Kunstvernieling heeft vele vormen. Restauratoren hebben in het verleden door onkunde of arrogantie een spoor van vernielingen getrokken. Nog in het begin van de jaren negentig werd een 16de-eeuws schilderij van Veronese in het Louvre ernstig beschadigd tijdens restauratiewerkzaamheden. Kunstenaars hebben hun eigen werk verbrand. Projectontwikkelaars hebben monumenten gesloopt, veilinghuizen en handelaars hebben kostbare manuscripten uit elkaar gehaald.

Een hogere straf maakt het mogelijk de dader in voorarrest te nemen. Maar dat is niet het probleem, zoals de toenmalige minister van Justitie Korthals Altes in 1989 uitlegde naar aanleiding van vernielingen in het Dordrechts Museum. Voorarrest is in dit soort gevallen vrijwel nooit nodig om de waarheid aan het licht te brengen. Bij de dader zal vaak sprake zijn van een psychische stoornis, maar dat betekent nog niet een acuut gevaar voor herhaling. Tussen de twee aanslagen op Newman in het Stedelijk ligt meer dan tien jaar.

FYSIEKE MAATREGELEN zoals metaaldetectiepoortjes of alle kunstwerken achter inbraakvrij glas vormen, afgezien van de kosten, een principieel verkeerd signaal voor openbare collecties. Het is eerder zinvol te kapitaliseren op de omstandigheid dat ernstige kunstvernieling zo zeldzaam is. Dat is: het ontzeggen van de toegang van het museum aan mensen die hebben bewezen geen weerstand te kunnen bieden aan hun vernielzuchtige neigingen.

Als het stadion de risicosupporter mag signaleren en weren en de disco de racistische ruziezoeker, dan mag het museum toch zeker hetzelfde doen met de vernieler. Op grond van de eigen huisregels. Daar is geen strafwet voor nodig.