NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

GERWIN TAMSMA
In 1966 terwijl hij herstellende was van een ernstige ziekte, schreef Federico Fellini een autobiografisch essay getiteld Mijn Rimini. De vele anekdotes die hij daarin over zijn geboortestad aan de Adriatische kust opdist, komen in een aantal van zijn films terug, maar nergens uitgebreider dan in Amarcord (1974). De vreemde titel bleek 'ik herinner me' te betekenen - in het dialect van de provincie Romagna.

Het lijdt nauwelijks twijfel dat Fellini's levendige fantasie met die herinneringen aan de haal is gegaan. De voluptueuze Gradisca, in Amarcord een van de centrale personages, zou aan haar naam zijn gekomen toen ze in het plaatselijke Grand Hotel een 'prins van koninklijke bloede' een avond vermaakte. Volgens Fellini had ze zich daarbij in ontklede toestand gepresenteerd met een welgemeend 'gradisca', wat zoveel wil zeggen als 'moge het u bekoren'. Toen journalisten de échte Gradisca opspoorden, ontkende ze het voorval. Het weerhield de regisseur er niet van de scène in de film te gebruiken, evenals het 'samenzijn' van Fellini's alter ego, de zestienjarige Titta met deze Gradisca in bioscoop Fulgor. De opgekropte seksuele energie in het vooroorlogse katholieke stadje manifesteert zich in vele gedaantes, van de tabaksverkoopster met de enorme borsten tot de van alle jeugdige zelfbevrediging oplichtende autolampen.

Amarcord bestaat uit een bonte verzameling van dit soort incidenten. Er is een gekke oom die niet uit een boom wil komen en een vrouw eist, een klassieke biechtscène bij de pastoor, het nachtelijke schouwspel van de oceaanstomer Rex en een fascistische optocht. Zo nu en dan onderbroken door een zelfingenomen advocaat die iets over de geschiedenis van de stad vertelt.

Fellini zei een serieuze sociologische motivatie voor zijn parade van pedante mannetjes te hebben gehad. Hij zag de fascisten als eeuwige pubers die leefden met het comfortabele idee dat iemand anders voor hen dacht, of dat nu Il Duce, de paus, de moeder of de Madonna was...

Wat blijft hangen van Fellini's beeldenrijkdom is, zeker na de dood van de maestro, een enorm nostalgisch verlangen. De bron waaruit Fellini's fantasie ontsproot is opgedroogd. En Amarcord doet zelfs protestanten naar een katholieke jeugd verlangen, ook al is de prijs daarvoor, volgens Fellini, een moeder-, schuld- en autoriteitscomplex.

Amarcord (Federico Fellini, 1973, Italië), BRTN2, 22.00-24.00u.