NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het Nederlands Filmmuseum vertoont deze zomer bijna alle films van Hitchcock. In 'Rich and Strange' reist een Engels echtpaar naar het oosten.

Door KESTER FRERIKS

Beeldrijm is het fraaiste handelsmerk van Alfred Hitchcock. Ook in zijn achternaam schuilt het al, driemaal een 'c', en dan de sissende 'ch' gevolgd door die harde, droge 'ck' aan het slot. Hier heeft een naam ervoor gezorgd dat een heel genre, de thriller, voor altijd een onvervreemdbare eigennaam heeft. ,,Vanavond is er een Hitchcock op de televisie'', zei mijn moeder vroeger als het weer eens zover was. En vreemd, nadat ik mijn eerste inwijding in Hitchcocks wereld had ondergaan, leek ons huis alleen al bij de naam 'Hitchcock' op bizarre wijze krakende, zuchtende, dreigende geluiden te gaan voortbrengen. In de film Rich and Strange (1932), ook geheten East of Shanghai, geeft de meester in tal van scènes sterke staaltjes van beeldrijm. Het filmverhaal is van een onsensationele rechttoe, rechtaan eenvoud, eigenlijk op het eerste gezicht helemaal geen Hitchcock. Althans, niet met bloedstollende sequenties als in Psycho of The Birds. En toch: every inch a Hitchcock, dit verhaal over een pas getrouwd stel dat zich in een Londense buitenwijk zorgwekkend verveelt. Ineens valt er, als manna uit de hemel, een kapitaal in hun schoot waarmee ze de zo felbegeerde wereldreis kunnen gaan maken. Ze gaan via Parijs en Marseille naar het Verre Oosten. Fred en Emily, gespeeld door Henry Kendall en Joan Barry, ondergaan inwijding na inwijding. In de Parijse Folies Bergères ontdekken ze het sensuele leven en de drank. Tijdens de boottocht raakt Emily in de ban van een commander en pleegt Fred overspel met een donkere prinses, die met hem heel andere dan adellijke bedoelingen heeft. Met gepast gevoel voor melodrama filmt Hitchcock de flirtations van het stel. Maar dit romantische verhaal zou geen Hitchcock zijn als niet geleidelijk aan het grimmig-zwarte, het tarten van het noodlot zijn aandeel op ging eisen. De boot leidt schipbreuk ergens in de oostelijke zeeën. Het tweetal wordt gered door een Chinese jonk, waarvan de bemanning eerst de zinkende oceaanstomer plundert. Een van de Chinezen blijft met zijn voet in een touw haken, dat als een strop om zijn enkel sluit. De anderen laten hem rustig verdrinken.

Dan krijgen we ons Engelse koppel in beeld. Vlak boven Emily's hoofd bungelt exact zo'n eind touw, gevlochten tot een strop. Het shot duurt te lang en het stuk touw is te nadrukkelijk in beeld om het als toeval te beschouwen. Maar niets is natuurlijk toeval bij Hitchcock. Eerder al spijkerden de Chinezen een zwarte scheepskat vast tegen hun kajuit. En het getrouwde stel beschikte in Londen over precies zo'n zwarte kat. Na al deze beproevingen keren ze huiswaarts, nadat ze elkaar eeuwige trouw beloofden. Maar nauwelijks thuis, of ze barsten in ruzie los. De radio zegt: ,,Channel crossing very rough today.'' Ze zullen nooit meer het Engelse eiland verlaten, en voorgoed opgesloten zijn in hun huis met haard in Londen. De tijd van dromen is voorbij.

Rich and Strange. Filmmuseum, Vondelpark 3, Amsterdam. Vanavond 19u. Res. 020-5891400