NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

GERWIN TAMSMA
Jacob Bijl heeft niet zo'n groot oeuvre op zijn naam staan. En veel groter zal het ook wel niet meer worden. Hij maakte in de jaren zeventig een drietal films: Zwartziek, Scrim en Tiro!, de laatste met zijn echtgenote Geert de Jong in een hoofdrol. Het zijn alledrie persoonlijke acteursfilms met veel pratende hoofden, in het buitenland succesvoller dan in Nederland. Vooral Scrim, met Geraldine Chaplin, was in Parijs en op veel festivals een behoorlijk succes. Sindsdien maakte hij nog maar een film. Het leek in 1992 toen Beck uitkwam, alsof Bijl vijftien jaar niets had gedaan, maar hij werkte al vanaf begin jaren tachtig aan de film. Hij had toen van Maj Sjöwall het aanbod gekregen één van de Sjöwall & Wahlöo's 'uit te zoeken': hij koos voor Den slutna rummet/De gesloten kamer, waarin de melancholische inspecteur Beck het raadsel rond een lijk in een van binnenuit afgesloten kamer moet oplossen.

Maar terwijl de familie Bijl de school voor de kinderen in Stockholm al had uitgezocht, bezweek het Zweeds Filminstituut, de producent, bijna onder de last van Bergmans Fanny och Alexander en Bijls project werd afgeblazen. Het was slechts het begin van jaren van pech en rampspoed: de nieuwe Amerikaanse producent Island Pictures ging ook bijna failliet, een Belgische producent overleed. Dat de film er gekomen is, was uitsluitend omdat Bijl, een enigszins schuwe twijfelaar, zich er volledig in had vastgebeten. Hij was ergens het punt gepasseerd waar de vraag of het project wel interessant genoeg was voor al die moeite, nog gesteld kon worden.

Uiteindelijk wist hij zijn film met vooral Vlaams geld en in een Antwerpse setting te realiseren. Het werd een waardevolle psychologische film zonder de gebruikelijke politieheroïek en zonder achtervolgingen. De Nederlandse pers was nu veelal enthousiast, vooral over de sfeer en het acteren van Jan Decleir, Warre Borgmans en Els Dottermans, maar het publiek bleef weg. Bijl dacht in 1993 dat hij nooit meer een film zou maken, en dat is een verlies voor de vaderlandse film.

Beck: De gesloten kamer (Jacob Bijl, 1992, Nederland/België). BRTN1, 23.20-0.56u.