NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

SJOERD DE JONG
Wie was Charles Schwietert ook alweer en waarom zeiden de mensen vroeger zulke lelijke dingen over hem? Antwoord: Charles Schwietert was een televisie-journalist die in 1982 staatssecretaris zou worden, een promotie die niet doorging omdat hij eerst te mooie dingen over zichzelf had gezegd. Dat hij doctorandus was bijvoorbeeld, en niet alleen maar gewoon een televisie-journalist.

Tegenwoordig is Schwietert allang geen journalist of doctorandus meer. Hij werd doctor in Amerika, met een proefschrift over 'imago-beschadiging', en hij heeft een 'Instituut voor Communicatie Research' - zo bleek uit het data-balkje onder zijn romp in het RTL- programma De Kwestie waarin hij gisteravond als deskundige optrad. ,,Je moet een nieuw feit creëren, in mijn geval mijn proefschrift, en dan heb je er geen last meer van'', antwoordde hij presentator Jeroen Pauw op de vraag hoe imago-slachtoffers overeind kunnen krabbelen als de media-tornado is voorbijgeraasd.

Geen last meer? Schwietert deed erg zijn best ontspannen over te komen, maar je zag dat deze herboren communicator nog als een paard werkte aan zijn gelouterde imago. De uitstraling 'professorabel' stond op stand tien, en hij probeerde zijn ondervrager te bezweren met mantra's als 'u zegt dat goed', 'ik heb daarvoor een model ontwikkeld' en 'ik ben het met u eens, absoluut'. Het was aandoenlijk, en ik kon niet helpen met hem mee te leven tegenover de koele scepsis van Pauw, die vragen bleef stellen in de onheilspellende wij-vorm die behalve in de verpleging ook in de televisie-journalistiek gemeengoed is geworden (,,Hoe kunnen we dat eigenlijk weten?'' ,,Ik heb daarvoor een model ontwikkeld...'').

Maar het hielp niet echt. Het 'ouder' ging Schwietert goed af, maar het 'wijzer' wilde niet helemaal meekomen. Uiteindelijk kwam het toch weer neer op de overbekende tapkast-wijsheid dat Nederland lijdt aan een 'gewoonheids-syndroom' (minzame glimlach) en een platte cultuur, waarin hoofden die boven het maaiveld uitsteken... Juist.

Dat was jammer, want we hadden Charles Schwietert gisteravond ook op andere zenders hard nodig. Er lagen heel wat dure wrakken te smeulen langs de snelweg van Hilversum naar Hollywood. Netwerk herdacht de Watergate-affaire van Richard Nixon, een man die zo bezorgd was om zijn imago dat hij zich op feestjes alleen in de coulissen een sherry liet inschenken. Op Nederland 1 galoppeerde Cecil Rhodes door Zuidelijk Afrika, in een meesterlijke BBC-dramaserie die hem, zonder te moraliseren, portretteert als staatsman en als maniak. Zelf besteedde de BBC in 'Reputations' aandacht aan het imago van John Wayne, de ultieme Amerikaanse cowboy die een hekel had aan paarden en liever een pak droeg dan een spijkerbroek.

De Netwerk-uitzending over Watergate was een niemendalletje, met te veel fragmenten uit de knotsgekke Nixon-film van Oliver Stone en hilarisch summiere informatie over Nixon zelf ('Van huis uit advocaat, werd hij in 1969 president'). Maar de documentaire over Wayne bood genoeg stof voor een proefschrift. Wayne's imago staat als een huis, op een bijna bizarre manier; zo krijgen Amerikaanse mariniers nog steeds, als onderdeel van hun opleiding in San Diego, zijn heroïsche oorlogsfilm The Sands of Iwo Jima (1948) te zien.

Maar Wayne wist ook hoe een beschadigd imago voelde, en al hield hij er niet van, ook dat droeg hij even soepel als een spijkerbroek. Toen Wayne in de jaren zestig als een lachwekkend fossiel werd beschouwd, maakte hij een grootse come-back met zijn vertolking van een eenogige, alcoholische marshall-op-leeftijd. Hij probeerde dus niet krampachtig zijn blazoen op te poetsen, maar legde zich neer bij zijn gedeukte nieuwe imago - en buitte dat uit. Hij maakte kortom van zijn zwakte zijn sterkte, zoals Charles Schwietert zou zeggen, al is onduidelijk of hij er ook een 'model' voor gebruikte.

Wayne overleed in 1979 aan kanker en, aldus de BBC, het wordt steeds aannemelijker dat hij die ziekte had opgelopen bij het filmen in de woestijn van Nevada, waar het Amerikaanse leger kort tevoren kernproeven had gehouden. Dát vertellen ze de recruten in San Diego er niet bij. Maar aan zo'n postuum imago-probleem is ook niets meer te doen.