NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Onze koningin staat te huiveren op het Binnenhof. Waarom laat Bill haar wachten? ,,Hij moest onderweg een interview geven aan CNN. Over Paula Jones'', zegt een NOS-verslaggever later.

Op CNN heb ik dat interview opgezocht. Het was niet meer dan een geïmproviseerde flits naast de auto waarin Clinton bijna onverstaanbaar zoiets zegt als: ,,Ik heb mijn baan, hij (zijn advocaat) heeft de zijne, wat hij zegt, is goed.''

Bij CNN's Larry King maakt die advocaat, Robert Bennett, later zijn opwachting. Ja, geeft hij toe, hij had naar Clinton in Den Haag gebeld. Hoe was de stemming, vraagt King. Bennett: ,,Hij was erg enthousiast over de events abroad.'' Maar was hij teleurgesteld over de beslissing van de rechter? ,,Nee. Onze positie is: wij willen dit uitvechten voor de rechtbank. Wij zien uit naar de dag waarop de reputatie van Paula Jones wordt getest. De president van de Verenigde Staten deed niets verkeerds.''

Binnen de retorische storm die op zulke herdenkingsdagen pleegt te woeden, was de affaire-Jones een zwoel windje. In Middageditie hielden de Amerikanisten Maarten van Rossem en Ruth Oldenziel er een pittig debatje over.

Van Rossem: ,,Die zaak-Jones gaat als een nachtkaars uit.''

Oldenziel: ,,Die zaak heeft met de mondigheid van de vrouw te maken.''

Van Rossem: ,,Ach, kom nou.''

Oldenziel: ,,Laat me uitpraten.''

Van Rossem: ,,Weet je wat haar zus zei tegen CNN? 'Voor geld is Paula bereid alles te vertellen.' Overigens denk ik wel dat er iets gebeurd is.''

Oldenziel: ,,Het is een item, het staat ergens voor.''

Van Rossem: ,,Als je het generaliserend bekijkt, blijkt steeds weer dat bij Clinton een aanhoudende, morele slordigheid aanwezig is.''

Aan het einde van de dag, na het event in Rotterdam, merkte prins Willem-Alexander over Clinton op: ,,Hij speelt vaak, maar hij was ditmaal écht enthousiast.'' ,,Hoe weet u dat?'' vroeg de verbaasde verslaggever. ,,Omdat hij zo ontspannen was'', zei de prins.

Ik weet niet of de prins gelijk heeft. Clinton speelt zó goed dat het verschil tussen schijn en werkelijkheid niet meer te onderscheiden is. Hoe enthousiast was hij in Den Haag wel niet bij de toespraak van de heer Sedee, de opstelwinnaar van weleer. Hij schoof naar het puntje van zijn stoel, zijn machtige onderkaak zakte nog twee centimeter lager: vader Bill krijgt een surprise op zijn verjaardag. Maar tijdens zijn eigen toespraak bleek hij zelfs de namen van Sedee's kleinkinderen te kennen: alle emoties waren keurig in het draaiboek opgenomen. Ook die van Helmut Kohl? Nee. Maar het zou me niets verbazen als het draaiboek daar vermeldt: ,,Kohl slikt wellicht. Eventueel inzoomen.''

De NOS bracht het allemaal keurig in beeld. Een shot dat er mocht wezen: mevrouw Kok die vlug de roos afklopt van de schouders van haar man. Dát was overduidelijk niet gespeeld. Het beeld zal nog vaak terugkeren in programma's over de eenvoud van de Nederlander - een broodnodige variant op de inmiddels volledig uitgekauwde mythe van het mariakaakje van Drees.

Alleen van Clintons toespraken maakte de NOS een rotzooitje. We kregen steeds een simultaan-vertaler te horen, zo'n man die toonloos de ene onbegrijpelijke zin na de andere aan elkaar rijgt. Terwijl het bij zulke toespraken nooit om de inhoud gaat, alleen om de toon en de cadans van de cliché's.

Clinton stond zich in het zweet te praten, maar wij hoorden thuis een anonieme man zeggen: ,,Rotterdam heeft reden de zeilen naar de wind te steken...U heeft nooit vergeten dat de mensen hongerig zijn in de wereld, en dat Nederland dat ook doet voor de Derde Wereld....Nu is het ons vermogen om de hoop die wij delen, samen te delen.''

De beelden daarna maakten gelukkig alles goed: Bram en Neelie die - samen met Bill en Hillary - opgetogen swingend hun zeilen naar de wind staken. Je hoorde Clinton denken: ,,Dit moet de populairste burgemeester zijn die Rotterdam ooit heeft gehad.''

T V   V O O R A F :

HARM VAN DEN BERG
Mahi Kösedag glimlachte altijd, zegt de Nederlandse buurvrouw uit de Frans Halsstraat in Den Haag. Met vijf van haar tien kinderen ligt de 35-jarige Mahi begraven in Eleskirt (Oost-Turkije). Ze kwamen in de vlammen om toen hun woning in de nacht van 25 op 26 maart j.l. in brand werd gestoken.

Voor de televisierubriek Zembla reisden documentairemaker Toni Boumans en tolk Ayfer Ergün naar het bergdorp en het resultaat wordt vanavond uitgezonden. 'Het lot van Mahi' is een sober, ingetogen portret geworden van een familie die lijkt te berusten in wat haar is overkomen. In hun eigen omgeving vertellen de vader van Mahi, haar broer, zusjes, stiefmoeder (Mahi's moeder overleed toen de kinderen klein waren), een tante en een oom over het verschrikkelijke ongeluk en hoe het leven was voor Mahi in 1990 naar Nederland vertrok om bij haar man Zeki te kunnen zijn. Ze waren toen al negen jaar getrouwd en hadden vijf kinderen.

Zeki Kösedag zegt in zijn Haagse woning over zijn huwelijk: ,,We hielden van elkaar, tot haar dood zijn we niet een dag boos op elkaar geweest''. De buurvrouw wil dat graag bevestigen: ,,Een ideaal stel''. De documentaire gaat niet in op mogelijke oorzaken of achtergronden van de drie aanslagen in maart. Bij aanvang van de film wordt alleen een beetje raadselachtig meegedeeld dat 'de media' de afgelopen tijd wilde berichten hebben verspreid. Alsof de makers de inhoud hiervan op waarde hebben geschat.

Op die 25ste maart werden 's avonds brandbommen naar binnen gegooid bij een Turks ontmoetingscentrum en bij een Azerbajdzjaans koffiehuis. Niemand raakte gewond. Kort na middernacht sloegen de vlammen naar buiten uit de bovenwoning van de familie Kösedag aan de Frans Halsstraat in de Schilderswijk. Bijna twee weken geleden werden vijf verdachten aangehouden en eergisteren de zesde. Het onderzoek, waaraan ook wordt meegewerkt door de geheime dienst van Turkije en de BVD verloopt moeizaam. Er is bijzonder weinig technisch bewijsmateriaal. Twee van de vijf verdachten, die zichzelf beschouwen als activisten (PKK), hebben onlangs tegenover de politie toegegeven dat ze betrokken waren bij de 'politieke' aanslagen. De brand in de Frans Halsstraat zou het werk van anderen zijn geweest.

Mahi Kösedag was, zo laat Boumans ons met haar aandachtig gemaakte portret zien, een liefdevolle, ploeterende moeder die het niet langer uit hield in de arme bergstreek aan de voet van de Kösedag (Kale Berg). De besneeuwde berg die Mahi en Zeki, behorend tot dezelfde familie, een naam gaf. In haar geboortedorp was geen school, geen dokter, alles gebeurde er zoals honderd jaar geleden in Nederland. Arme veeboeren in een indrukwekkende leegte.

Mahi nam zeven jaar geleden de bus en reisde naar Nederland, haar man en jeugdliefde achterna. Ze kwam terecht in de Schilderswijk waar ze nooit echt is gewend, met niemand uit de buurt contact had. ,,Ik praatte wel tegen haar, maar ik geloof niet dat ze heeft begrepen wat ik dan zei'', veronderstelt de Nederlandse buurvrouw. Zeki Kösedag over die eerste maanden: ,,Het benauwde haar. Na een maand was ze een beetje aan mij gewend''. In Eleskirt gaat het inmiddels, zo laat een broer weten, op financieel gebied een stuk beter. ,,We hebben alles, we hebben het goed''.

De imam, die twee kinderen uit het gezin onderrichtte in de Koran, vertelt dat hij na de brand de lijken in doeken heeft gewikkeld. ,,De moeder had zich over haar kind gebogen om het te beschermen. Hun huid was helemaal samengesmolten''. Zes houten borden op de graven van Mahi en haar kinderen lijken de eenvoud en de essentie van haar korte leven te willen benadrukken.

Het lot van Mahi Kösedag, Ned.3, 23.23-0.05u.

F I L M   V O O R A F :

BIANCA STIGTER
Niets was in 1979 minder hip dan hippies. Lang haar was uit, hanenkammen waren in, boven het oor zat geen bloem maar er doorheen stak een veiligheidsspeld en speed was lekkerder dan lsd. Toch maakte Milos Forman in dat jaar Hair, een verfilming van de in 1968 spelende musical die het hippiedom verheerlijkte met liedjes als 'I Got Life', 'Aquarius' en de titelsong 'Hair'. Vier jaar eerder maakte Forman One Flew over the Cuckoo's nest, een film die in de geest nog een echte hippiefilm was. In 1979 kon dat niet meer: Hair is een kostuumfilm, net als Formans Mozartmusical Amadeus (1984), ook al bedraagt de afstand tussen film en werkelijkheid geen twee eeuwen maar slechts elf jaar.

Als alle kostuumfilms zegt Hair net zoveel over de tijd waarin de film speelt als waarin hij is ontstaan. Het haar van de hippies is eerder hardrockhaar dan hippiehaar; het lijkt zelf wel alsof de hippieleider een permanentje heeft. Aan de kleding van de hippies en de squares (hoofdrolspeler John Savage, die een paar dagen naar New York mag voor hij naar Vietnam vertrekt) is veel aandacht besteed, de bijrollen verraden de late jaren zeventig. Dat deze film nooit in de jaren negentig gemaakt had kunnen zijn, verraden zelfs de bovenarmen van de vrouwen: de fitness had in 1979 in Hollywood nog niet hard toegeslagen. De toon van de film is ondanks het exuberante zingen en dansen in Central Park en elders in New York eerder afstandelijk dan opstandig; Treat Williams die tijdens een deftig diner op tafel danst verdient geen navolging maar een glimlach.

Toch blijft Hair een vrolijke film, tijdloos eigenlijk als het in een jaar eerder uitgebrachte Grease, zodat iedereen die hippie noch rocker, noch punker was geweest in de disco moeiteloos van de jaren vijftig via de jaren zestig naar de jaren tachtig kon swingen.

Hair (Milos Forman, 1979, VS), Duitsl.1, 0.50-2.45u.