NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

W. WOLTZ
Iemand schreef kortgeleden in deze rubriek: 'Het koningshuis, dat is ons laatste taboe.' Geen verstandige opmerking, want wie de nieuwe weekbladen leest komt te weten dat Nederland nog stijf staat van verbodsborden. Veel, heel veel mag niet gedacht, geslikt, geschreven of geïnhaleerd worden, volgens serieuze inheemse denkers. Ze vertellen er graag over, mensen als de cultuurcritici C.W. Rietdijk (in HP/De Tijd) en Herman Vuijsje, of de drugsgoeroe's Frank van Ree, Gerben Hellinga en Arno Adelaars (in De Groene Amsterdammer).

Het is natuurlijk niet fair om die heren over één kam te scheren. Maar ze hebben gemeenschappelijk dat ze nadenken over de morele waarden in dit land. De eerste twee doen dat in nuchtere staat, de drie druggers al dan niet met een paddestoeltje achter de kiezen.

En wat zijn dan de onderwerpen die niet besproken kunnen worden? Logischerwijs zou dat niet onthuld kunnen worden, want als een onderwerp zonder repercussies in een weekblad op tafel komt, kán het besproken worden en is het geen taboe meer.

Maar Vuijsje is niet bevreesd en noemt: het taboe op dwang en controle door de overheid; het taboe op aantasting van de persoonlijke privacy en en de angst voor krachtig ingrijpen die daaruit volgde; de totempalen van decentralisatie, zelfregulatie en verzelfstandiging; het taboe op interventie waardoor zwakke groepen het onderspit delven en bijvoorbeeld een kleine groep hemofiliepatienten het moest afleggen tegen de beter georganiseerde homobeweging toen het ging om de kwaliteit van het bloed. En natuurlijk het etnisch taboe.

Het centrale thema van Vuijsjes verhaal (hij heeft er een boek over geschreven, 'Correct') is dat de overheid niet moet aarzelen om zo nodig dwang toe te passen.

Goed, daar valt over te discussiëren, maar is er nu sprake van totems en taboes? Vuijsje heeft deze onderwerpen al eerder besproken, zelfs op de televisie, en is hij verguisd, gestenigd, is hij naar Coventry gezonden? Misschien hebben mensen vervelende opmerkingen tegen hem gemaakt, of hebben ze gezegd dat hij voor een sociaal-democraat nogal merkwaardige ideeën heeft. Of erger, misschien heeft deze maatschappijkritiek geen enkel gevolg gehad, maar dat betekent nog steeds niet dat de onderwerpen taboe waren.

De cultuurcriticus C.W. Rietdijk kan meer aanspraak maken op politiebescherming, want zijn opvattingen zijn fors. Zo wil hij immigranten weren, junks gedwongen laten afkicken, en is hij er voor om mensen met een combinatie van negatieve kwaliteiten - zoals probleemjongeren die in bendes hebben geopereerd en vaak met de politie in aanraking zijn gekomen - te steriliseren.

Lijden en geluk vormen een kwestie van informatie en genen, zegt Rietdijk. Als mensen meer kennis hebben over hun omgeving, bijvoorbeeld over banen of mogelijke partners, neemt hun kans op geluk toe. Als er dan nog wordt gesleuteld aan de genen gaat de mensheid vooruit, want waarom zouden we het op dit terrein niet 'beter dan God' kunnen doen?

In zekere zin proberen Arno Adelaars, Gerben Hellinga en Frank van Ree dat ook, ze nemen althans geen genoegen met het simpele, gegeven leven. Ze willen 'bewustzijnsverlossing' zoals Van Ree het uitdrukt, en daar zijn pilletjes voor nodig. Taboes zijn ook hier afwezig: ze vertellen enthousiast over hun psychedelische ervaringen met lsd, 2cb en paddestoelen. Opmerkelijk is niettemin, dat zij zich bedreigd voelen door de maatschappij. Arno Adelaars (41 jaar, schrijver en drugsonderzoeker) is bang om ooit in de cel terecht te komen. ,,Soms vraag ik me wel eens af of we Nazi-Duitsland wel echt hebben verslagen. Want we leven in een wereld waar steeds meer wordt voorgeschreven hoe we moeten denken en hoe we ons dienen te gedragen. (...) Daar word ik wel eens heel triest van. Gelukkig zijn de psychodelica er nog om aan die indoctrinatie te ontsnappen.''

Uit De Groene Amsterdammer.