NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
Eigenlijk zouden ze verboden moeten worden: de exit polls, de peilingen waarbij de kiezer bij het verlaten van het stembureau gevraagd wordt wat hij gestemd heeft. Sinds deze uitvinding kunnen we fluiten naar de spanning van de verkiezingsavond.

Er is geen écht drama meer. De tv-presentatoren vertellen ons binnen vijf minuten na aanvang van hun uitzending hoe de vlag erbij hangt. We groeien als kijker niet meer toe naar een dramatisch hoogtepunt of dieptepunt - dat is alleen nog voor ons gereserveerd bij het Eurovisie Songfestival.

Het vervelendste aspect van de Britse verkiezingsnacht was bovendien dat geen enkele partijbons een uitspraak durfde te doen op basis van die vermaledijde exit polls, uit angst dat de uitslag tóch heel anders zou uitpakken. Zo ontstond de dwaze situatie dat de uitslag 's avonds om elf uur in feite al vaststond, maar alle partijen desondanks nog heel lang verstoppertje bleven spelen.

Dit was de uitslag van de exit polls om elf uur: 47 % voor Labour tegen 29 % voor de Conservatieven. Vanmorgen meldde de BBC: 45 % voor Labour, 31 % voor de Conservatieven. Een verwaarloosbaar verschil dus. We maakten een landslide mee, een politieke aardverschuiving, maar terwijl de aarde opstandig onder hun voeten bewoog, bleven de bewoners urenlang doen alsof ze amper iets gemerkt hadden. De BBC-mensen voelden het bizarre van deze situatie goed aan, maar zij stonden machteloos.

,,My goodness'', verzuchtte presentator Peter Snow, ,,die polls moeten wel erg fout zijn als dit allemaal niet zou kloppen.'' Niettemin slaagde zijn collega David Dimbleby er die eerste uren niet in zijn gesprekspartners enig commentaar van betekenis te ontlokken.

,,Ik zeg nog niet dat we gewonnen hebben'', zei een Labour-man effen. (Even later hoorden we op de Nederlandse tv van PvdA-medewerker M. van Hulten die te gast was in het hoofdkwartier van Labour, dat er een eufore stemming heerste en de champagnekurken door de vertrekken knalden.)

De Conservatieven hadden er uiteraard belang bij de exit polls zo lang mogelijk te negeren. Terwijl de Britten thuis alleen nog maar over de vernietigende cijfers praatten, zei de voorzitter van de Conservatieven ogenschijnlijk doodgemoedereerd: ,,De mensen hebben besloten. Laten we afwachten wat de beslissing is - tot alle stemmen zijn geteld.''

Dimbleby kon zijn altijd waakzame cynisme niet helemaal bedwingen toen hij reageerde: ,,U ziet er nog opmerkelijk monter uit na zo'n exit poll, maar misschien weet u iets dat wij nog niet weten - we zullen zien.''

Tony Blair verscheen pas 's nachts om een uur in het openbaar. Journalisten schreeuwden hem vragen toe. Dacht hij dat hij gewonnen had? Blair poseerde, samen met zijn vrouw, alvast als een stralende overwinnaar op de trappen naar de macht, maar zijn lippen bleven op elkaar - behalve voor die brede lach die hij van Bill Clinton heeft gehuurd.

Wat opviel is dat de heren (en enkele dames) van de BBC zo'n verkiezing graag als een oorlog presenteren. Vooral Snow was weer helemaal in zijn element, alsof de dagen van Norman Schwarzkopf in de Golfoorlog herleefden. Tóen kon Snow zich elke avond uitleven in de zandbak waarmee de studiotechnici de Iraakse woestijn probeerden na te bootsen. Gisteravond vonden we Snow, inmiddels met de wat stramme motoriek van een gepensioneerde kolonel, terug voor een ingenieuze landkaart met het opschrift 'battleground'. Ook sprak hij regelmatig van 'hits and misses'.

Snow rook bloed, en hij kréég bloed, maar zijn pech was dat het al opgedroogd was toen de stemmen ook officieel geteld waren. Iedereen was al naar bed, behalve Blair en zijn getrouwen.

Dat de druiven in het conservatieve kamp buitengewoon zuur zullen zijn, bleek vanmorgen uit een terloopse reactie van een mij onbekende partijbons. Een verslaggeefster vroeg hem op straat wat zijn toekomstplannen waren. Hij keek haar met een vileine blik scherp aan en zei toen: ,,Ik zou uw baan kunnen nemen, maar die betaalt niet genoeg.''

T V   V O O R A F :

Door ROB BIERSMA
De rotgans, een klein donker gansje met een typische witte halsvlek, is altijd een geheimzinnige vogel geweest. Hij kwam 's winters in grote aantallen voor in het Waddengebied en de Zeeuwse Delta, maar waar hij 's zomers bleef wist niemand. Parende rotganzen, laat staan nestelende rotganzen had men nooit gezien. Er werd daarom wel aangenomen dat rotganzen niet gewoon uit eieren, maar uit eendemosselen kwamen.

Met de verbetering van het jachtgeweer liepen de aantallen sterk terug met een dieptepunt in de jaren zestig toen de wereldpopulatie op 40.000 geschat werd. Door jachtbeperkingen veerde de populatie terug, net als de andere ganzen. Er overwinteren nu weer enkele honderdduizenden in West-Europa, vooral in Nederland.

Vroeger aten rotganzen vrijwel uitsluitend zeegras, maar nu dat er vrijwel niet meer is, komen ze steeds vaker in het binnenland voor. Boeren kijken met gemengde gevoelens naar de grote troepen rotganzen op hun graslanden. Veel schade is er in de winter niet, maar rotganzen hebben de gewoonte om pas in mei te vertrekken en daarmee mist de boer zijn 'eerste snede'.

En de aantallen bleven maar groeien, riepen jagers en gedupeerde boeren. Vogeltellers daarentegen vonden dat het de laatste jaren met die groei wel meeviel. Uit de aantallen jonge vogels maakten zij op dat het broedsucces juist afnam.

De overheid, die gedupeerde boeren een tegemoetkoming uitkeert voor aantoonbare vraatschade, wilde graag weten wie er gelijk had. Zouden de aantallen door natuurlijke oorzaken in de broedgebieden tegen een plafond aanlopen? Met de Russische glasnost kon die vraag eindelijk beantwoord worden.

Een ploegje vogelkenners onder aanvoering van Bart Ebbinge van het Instituut voor Bos- en Natuurbeheer toog naar het schiereiland Taimyr, duizend kilometer ten oosten van Nova Zembla.

Over dit zesjarige onderzoek gaat een hilarische documentaire, die de VPRO zondag uitzendt in het wetenschapsprogramma Noorderlicht. Hilarisch, want de biologen beschikken over een droge humor die je zelden bij wetenschapsdocumentaires tegenkomt. Vaak ontaarden films over arctische expedities in macho beelden van gierende stormen, besneeuwde baarden en gecross met sneeuwscooters en speedboten. Die beelden waren hier ook wel, maar altijd lacherig.

Tegen slapstick aan ligt de scène met parende rotganzen, waarbij plotseling klassieke muziek uit het niets opklinkt, een knipoog naar de natuurdocumentaires van NCRV en EO, waarin parende dieren onveranderlijk begeleid worden door een kamerorkest.

Ebbinge en consorten trekken bij het ganzenonderzoek de nieuwste technieken uit de kast, zonder daar erg gewichtig over te doen. Het lijkt er soms op dat de heren - dames zijn er niet - in Taimyr op vakantie zijn. Er wordt met plezier gewerkt. De Russen, waarmee samengewerkt wordt, doen veel serieuzer.

De uitkomst van het onderzoek bleek niet geheel ondubbelzinnig. Rotganzen zouden vooral in toom gehouden worden door poolvossen. Dat dit samenhing met overvloedige of juist schrale lemmingjaren kon niet echt bewezen worden - toevallig waren de poolvossen in Taimyr grotendeels doodgevroren door een strenge winter. Voor de film maakt dit weinig uit.

Onze rotgans in Siberië, zondag 4 mei, VPRO, Ned.3, 19.01u.

F I L M   V O O R A F :

Door H.J.A. HOFLAND
Toen Falling Down vier jaar geleden in Amerika de bioscoop bereikte, is er enige opschudding ontstaan, doordat in het verhaal van de film drie vraagstukken zijn verweven: de frustratie van de middenklasse (belastingen, onzekerheid), de politieke correctheid zoals die de verhoudingen tussen enerzijds immigrant-Koreanen en Hispanics en anderzijds blanke Amerikanen beïnvloedt, en op de achtergrond nog het lot van laatstgenoemden die hun werk in de defensie-industrie hadden. Het einde van de Koude Oorlog heeft in die periode daar tot massaontslagen geleid.

Michael Douglas is een hypergestresst slachtoffer. Met zijn auto in de file, op een gloeiendhete dag, raakt hij de kluts kwijt. Hij laat zijn voertuig achter en loopt naar zijn huis en gezin, waar hem inmiddels de toegang is ontzegd. Op deze wandeling komt hij een aantal mensen tegen met wie hij een rekening te vereffenen blijkt te hebben. Ontegenzeggelijk zitten ze hem persoonlijk dwars - de punks uit Mexico die hem willen bestelen, de Koreaanse kruidenier die hem afzet, het personeel van de cafetaria dat te lui is om hem te bedienen - maar de toeschouwer die dat wil, kan vermoeden dat de Koreaan en de Hispanics ook voor een collectief staan.

Het weekblad The New Yorker hield zich ervan overtuigd dat Falling Down speculeerde op de haat tegen immigranten en dat de film een verkapte rechtvaardiging gaf om met het buitenlandse gespuis radicaal af te rekenen. De New York Times had twee recensies: een pro en een contra. George Will, conservatief columnist, vond de film verwerpelijk, omdat daarmee het zelfmedelijden van de middenklasse werd gerechtvaardigd. De New York Post zag er een remedie tegen politieke correctheid in, de correctheid in dit geval die kritiek op immigranten bij voorbaat taboe verklaart.

Falling Down heeft in Nederland weinig teweeggebracht. Jammer, omdat de drie vraagstukken ook hier niet onbekend zijn. Zoals dat wel vaker met themafilms gebeurt, denk je dan: hoe zou een Nederlands produkt op dit gebied er hebben uitgezien; wat had Jeroen Krabbé, Thom Hoffman of Derek de Lint van zo'n eigentijdse rol gemaakt. Falling Down zal geen grootse film zijn, maar in ieder geval nog wel een interessante.

Falling down (VS, 1993, Joe Schumacher). BBC1, 23.00-0.45u