NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
Om met een van Johan Cruijffs betere aforismen te beginnen: elk nadeel heeft zijn voordeel. Zo heeft het nadeel van de overvloedige voorpubliciteit rond Cruijffs vijftigste verjaardag het voordeel dat we op die dag zelf - vandaag dus - vrij mogen nemen. Er wachten ons vanavond op Nederland 3 nog tweeëneenhalf uur Cruijff, maar het hoeft niet per se meer. Alles is al gezegd en geschreven. Cruijff kunnen we nu ongestoord honderd jaar laten worden. Hij is gezien, hij is niet onopgemerkt gebleven.

Gisteren betrapte ik me al enkele malen op een déj vu-gevoel. Sonja Barend praatte met ex-spelersvrouwen van Ajax en kreeg te horen dat Johan een fijn mens is. Hier moet ik even Cruijffs aformisme omdraaien: elk voordeel heeft zijn nadeel. Het voordeel van de heiligheid leidt tot het nadeel van de heiligenverering. Cruijff is nu zó gecanoniseerd dat niemand meer een kwaad woord over hem wil of durft te spreken. De saaiheid ligt in al die programma's en artikelen over hem op de loer, maar ach: is saaiheid niet het wezenskenmerk van álle verjaardagen?

Netwerk bracht ons Cruijffs broer Henny en een jeugdvriend. Ook hen kenden we al uit eerdere publicaties. Toch had het interview met Henny interessant kunnen worden als de interviewer even dóór had gevraagd. Henny zei eerst dat hij nooit onder de roem van zijn broer had geleden. Dat is het sociaal wenselijke antwoord dat altijd de eerste reactie is. Had hij het er wel eens moeilijk mee gehad, vroeg de interviewer nog. ,,Jawel'', zei Henny. Wanneer en hoe? Het werd hem niet gevraagd.

Op de achtergrond scharrelde De Vrouw Bij Wie Het Allemaal Begonnen Is even door het beeld. Moeder Nel. Zij is de enige die niet geïnterviewd wil worden. Zij is dan ook een moeder uit een voorbije tijd: geen carrièremoeder, maar een thuismoeder, altijd geneigd zich uit de geschiedenis weg te cijferen.

Cruijff zélf kwam uitvoerig aan het woord in een vijf kwartier durend interview op RTL 4 met Frits Barend en Henk van Dorp. Een aangenaam interview, al leverde het weinig opzienbarende mededelingen op. Wat zo verademend is aan de interviews met Cruijff, dat is zijn ongeposeerde flegma. Hij koketteeert niet, hij vleit niet en hij dreigt niet - kortom, hij is zichzelf. Dat is het grote verschil met de publieke optredens van Louis van Gaal, onder wiens woorden altijd de dreiging van een snelle explosie loert: Cruijff heeft allang niet meer de behoefte zich te bewijzen. Hij sprak ook als iemand die min of meer afscheid heeft genomen van een actieve rol in de voetballerij. ,,Ik wil nu en ook volgend seizoen niks doen'', zei hij met grote stelligheid.

Cruijff noemt nooit graag namen, maar hij ging het deze keer niet uit de weg. De mooiste voetballers waarmee hij gewerkt had? ,,Een heleboel. Van Basten, Rijkaard, Wouters, Laudrup.'' De voetballer met wie hij het leukst gespeeld had? ,,Piet Keizer. We zaten op een andere golflengte dan de rest, een sfeer hoger.'' De beste trainer? ,,Michels. En Kovacs was de aardigste.'' Alleen Nunez, zijn grote vijand uit Barcelona, liet hij ongenoemd - die moest het doen met de alleszeggende, herhaalde aanduiding 'die man'. Ook op intiemere vragen ging Cruijff in. Bijvoorbeeld over de rol van zijn vrouw, die de kwade genius zou zijn achter sommige cruciale beslissingen, zoals de weigering om aan het WK in Argentinië deel te nemen. ,,Als ik het niet met haar eens was geweest, zouden we nooit zo lang bij elkaar hebben kunnen blijven.'' De dood van zijn twee vaders waren 'de grootste klappen' van zijn leven geweest. Maar hij voegde er meteen met zijn laconieke blijmoedigheid aan toe: ,,Twee vaders kwijtgeraakt, dus zijn er nu twee die op me letten.'' Toen volgde het aforisme dat zó aardig is dat dit stukje er ook maar mee moet eindigen: ,,Elk nadeel heeft zijn voordeel.''