NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ANDERHALVE EEUW heeft Groot-Brittannië de kroonkolonie Hongkong bestuurd zonder zich veel te bekreunen om de tekenen van democratie en rechtsstaat. De aandacht daarvoor dateert uit de nadagen van Hongkong als Britse bezitting met de in 1991 geparachuteerde politicus Chris Patten als laatste gouverneur. Zonder de formele overdracht van de kroonkolonie aan China op 1 juli van dit jaar af te wachten maakt Peking zich op een aantal democratische en juridische verworvenheden te slopen in hetzelfde tempo waarin Patten ze heeft opgebouwd. Ook al heeft China zich plechtig gebonden aan de formule 'één land, twee systemen'.

Britse protesten tegen de eigenmachtige correctie van de gemaakte afspraken vinden tot dusver weinig weerklank bij de Europese partners. Deze hechten vooral belang aan de economische kanten van de komende machtswisseling in Hongkong, een belangrijke toegangspoort tot Aziatische markten. Trouwens, ook in de Verenigde Staten waarschuwt de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, Madeleine Albright, dat de verhouding met China ,,verscheidene facetten'' heeft. Toch dient de betekenis van Hongkong als testcase niet te worden onderschat. Nadat in het afgelopen decennium verschillende volken een communistisch regime hebben afgeschud, vormt Hongkong het eerste substantiële voorbeeld van retourmigratie. De manier waarop China daarmee omgaat krijgt een extra betekenis door de signaalwerking ten opzichte van Taiwan, de laatste openstaande grote claim van Peking.

De lucht betrekt snel boven Hongkong. China is al overgegaan tot het instellen van een provisionele raad als ,,tweede keuken'', zoals dat in Peking schijnt te worden genoemd, voor de gekozen wetgevende raad die op de nominatie staat te worden afgeschaft. Als om dit de bevolking extra in te peperen werden enkele leden van de provisionele raad benoemd die bij de verkiezingen van 1995 nu net door het zojuist geëmancipeerde electoraat van de kroonkolonie waren afgewezen.

NU KOMT DE aankondiging dat na 1 juli de burgerrechten zullen worden beperkt. In het bijzonder de uit 1991 daterende Bill of Rights Ordinance moet het ontgelden. Het wel zeer doorzichtige excuus is dat deze verordening dateert van na de gezamenlijke Brits-Chinese verklaring van 1984 over de teruggave van Hongkong. Daarin beloofde Londen de regelgeving van de kroonkolonie niet wezenlijk te zullen veranderen. Dit is echter geen gewone verordening, maar de incorporatie van de Conventie inzake burgerlijke en politieke rechten van de Verenigde Naties, de internationaal geaccepteerde minimumstandaard voor de rechten van de mens.

Weinig overtuigend betoogt de aangewezen 'chief executive' per 1 juli, de scheepsmagnaat Tung, dat het helemaal niet om de rechten van de mens gaat maar om stabiliteit. Tung heeft een speciale rang gekregen boven Chinese ministers of provinciale gouverneurs, ogenschijnlijk om hem in staat te stellen voor de belangen van Hongkong op te komen. Maar zijn stellingname in de eerste gidskwestie die zich aandient is een zwaktebod.