Door onze redacteur KAREL KNIP
ROTTERDAM, 27 FEBR. Israel doet al meer dan veertig jaar onderzoek naar chemische en biologische wapens. Vanaf het begin verlenen de VS steun, soms rechtstreeks door hun leger. Dat blijkt uit een reconstructie van deze krant via bronnen op Internet. Doel was informatie te verzamelen over het Israel Institute for Biological Research (IIBR) in Ness-Ziona bij Tel Aviv.

Dat instituut kwam in oktober vorig jaar in het nieuws als de beoogde afnemer van een grondstof voor het zenuwgas Sarin die aan boord was van de verongelukte El Al Boeing. Via op Internet aangesloten databanken zijn honderden wetenschappelijke publicaties van het instituut te vinden. Daaruit blijkt dat het instituut onmiddellijk na zijn afsplitsing uit het Weizmann Instituut, omstreeks 1953, een intensieve speurtocht begon naar bruikbare synthesewegen voor zenuwgassen en andere organische fosfor- en fluorverbindingen. Tegelijkertijd werd een studie begonnen naar ziekteverwekkende virussen, bacteriën en schimmels die bekend zijn van andere biologische wapenprogramma's.

Al in de jaren vijftig wordt gepubliceerd over pest en vlektyfus, later verschijnen ook artikelen over het kweken van insecten die dit soort ziekten overdragen, zoals muggen, rattenvlooien en teken.

Het Israelische biologische programma kenmerkt zich door een grote aandacht voor giffen van natuurlijke oorsprong, waaronder het beruchte shiga-toxine dat even giftig is als botuline. Ook wordt opvallend veel onderzoek gedaan aan zogenoemde 'incapacitantia', stoffen die een tegenstander niet doden maar uitschakelen. Volgens Julian Perry Robinson, vooraanstaand deskundige op het gebied van chemische en biologische oorlogvoering, vertoont het Israelische programma grote overeenkomst met het Brits-Amerikaanse programma. Dat programma is tegenwoordig strikt defensief, omdat de VS en Groot- Brittannië zich aansloten bij de conventies tegen biologische en chemische wapens. Israel deed dat tot op heden niet, maar behield de Amerikaanse steun.

Al vele jaren wordt aangenomen dat Israel onderzoek doet naar biologische wapens, maar tot op heden is daarover nooit iets inhoudelijks gepubliceerd. Toch menen sommige deskundigen, zoals A.H. Cordesman van het Center for Strategic and International Studies, dat Israel zelfs al een 'production capability' voor biologische wapens bezit. Opmerkelijk is dat het IIBR geregeld publiceerde over technieken om bacteriën in droge toestand te conserveren, zodat ze op elk geschikt moment als stof kunnen worden verspreid. Ook de Hebrew University in Jeruzalem publiceerde openlijk over de ontwikkeling van nieuwe soorten mosterdgas. De directeur van het IIBR, dr. Avigdor Shafferman, weigert commentaar, evenals het bureau van de eerste minister.