Dossier Referendum

Nieuws

Voorgeschiedenis
en de belangrijkste punten

Achtergrond

Tijdsbalk

Veel weerstand tegen plannen over referendum

Door een onzer redacteuren
De kabinetsplannen voor het referendum en een nieuw kiesstelsel ondervinden grote weerstand in de Tweede Kamer. Dit bleek gisteren bij de behandeling van de begroting van het ministerie van binnenlandse zaken.

De kabinetsplannen lekten enkele weken geleden uit. De plannen zijn nog niet definitief. Komende vrijdag spreekt de ministerraad er opnieuw over. De Kamer nam gistermiddag alvast een voorschot op de uitkomst.

De VVD-fractie is nog steeds tegen het betrekken van besluiten over grote infrastructurele werken bij het referendum. Die worden nu in een planologische kernbeslissing vastgelegd, waaraan uitgebreide inspraakprocedures voorafgaan. Die inspraak aan ,,voor- en achterkant'' vindt de VVD te veel. De fracties van PvdA en D66 menen dat de inspraakprocedure zou kunnen worden bekort als het wetgevingsreferendum er komt. CDA'er Gabor wees het referendum af. Volgens hem ,,ondergraaft'' het referendum het bestel van representatieve democratie. ,,Ik moet er niet aan denken'', zei Gabor, ,,dat volksstemmingen bepalend zijn voor de belastingwetgeving, de sociale zekerheid en het uitvoeren van grote infrastructurele projecten.'' D66-woordvoerder Scheltema hekelde opnieuw de uitspraken die minister Melkert (sociale zaken) maandag deed. Hij zei tegen het referendum te zijn. Volgens Scheltema ,,riekt dat naar contractbreuk'', omdat de invoering van het referendum in het regeerakkoord is opgenomen.

Bij het correctieve wetgevingsreferendum krijgen burgers de kans een door het parlement aangenomen wetsvoorstel tegen te houden. Ook de kabinetsplannen voor een nieuw kiesstelsel ondervinden kritiek. Het kabinet denkt aan de invoering van het Duitse kiesstelsel, waarbij de kiezer twee stemmen kan uitbrengen. Eén voor een landelijke lijst, één voor regionale kandidaten. Nederland zou daarvoor in vijf districten worden verdeeld. De achterliggende gedachte is dat politici in zo'n stelsel beter herkenbaar zijn voor de kiezers.

PvdA en CDA vinden vijf districten echter te weinig, bleek gisteren. Het Kamerlid Rehwinkel (PvdA) stelde dat politici niet beter herkenbaar worden in een district dat bijvoorbeeld bestaat uit de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel.

Ook buiten de Tweede Kamer wordt de discussie over de staatkundige vernieuwing gevoerd. Het Eerste-Kamerlid Wiegel (VVD) keerde zich gisteren tijdens een spreekbeurt in Sassenheim tegen het gemengde kiesstelsel en het referendum. Hij noemde het kiesstelsel ,,een schoolvoorbeeld van een halfzacht compromis''. Ook een referendum is volgens hem ,,een modieus idee, maar dan naar de mode van de jaren zestig en niet die van de jaren negentig''. Volgens Wiegel is het inmiddels duidelijk dat het kabinet alleen met de voorstellen voor staatkundige vernieuwing is gekomen omdat D66 dat bij de formatie heeft afgedwongen. ,,Dit heeft alles te maken met een gebaar jegens D66 en niets met een doorwrochte kijk op het staatkundige bestel in dit land'', zei de VVD-senator.

D66-fractievoorzitter Wolffensperger liet gisteravond in een vraaggesprek in NOVA weten dat de kwestie door D66 hoog wordt opgenomen. ,,Het referendum raakt de kern van het regeerakkoord en als je afbreuk doet aan iets wat op verzoek van een van de partijen is afgesproken, dan heb je echt een politiek probleem.''