Dossier Referendum

Nieuws

Voorgeschiedenis
en de belangrijkste punten

Achtergrond

Tijdsbalk

Door onze politieke redactie
D66 dreigt uit het tweede kabinet-Kok te stappen wanneer een wetsvoorstel tot grondwetswijziging, die invoering van een correctief referendum mogelijk maakt, sneuvelt in de Eerste Kamer.

D66-fractieleider Schuyer in de Eerste Kamer zinspeelde dit weekeinde op een kabinetscrisis wanneer het referendum in de senaat wordt weggestemd door toedoen van een aantal VVD-senatoren. Bij eerdere behandeling van de plannen, begin vorig jaar, stemden vijf VVD'ers tegen. De liberale senatoren Heijne Makkreel en Wiegel verklaarden dit weekeinde opnieuw te zullen tegenstemmen. Zij vinden de introductie van de directe vorm van democratie via het referendum haaks staan op het huidige stelsel van democratie via volksvertegenwoordigers. Hun afwijzing zou het einde betekenen van het referendum-voorstel en daarmee mogelijk van het kabinet.

Toekomstig senator en voormalig D66-leider Terlouw verwacht dat D66 het kabinet zal vragen de kabinetkwestie te stellen als VVD-senatoren het referendum in de Eerste Kamer in gevaar brengen. Hij verwacht echter dat de dwarsliggende VVD'ers ,,tot rede zullen komen''. Terlouw vindt dat de senatoren van de VVD zich moeten voegen naar de afspraken die bij de formatie door de direct gekozen vertegenwoordigers van hun partij zijn gemaakt. ,,Het zou gek zijn als zij op zo'n aangelegen punt niet de opvatting van hun Tweede-Kamerfractie volgen.'' D66-senator Glastra van Loon zei gisteren in het televisie-programma Buitenhof dat het referendum een `breekpunt' waard moet zijn. De fractieleider van D66 in de Tweede Kamer, De Graaf, noemt de behandeling van het referendum ,,een zaak van de Eerste Kamer''.

Premier Kok kondigde afgelopen vrijdag aan dat het kabinet alles op alles wil zetten om het referendum snel door de Eerste Kamer te loodsen, voordat op 25 mei een nieuwe senaat wordt gekozen. Invoering van een referendum vergt grondwetswijziging en daarmee een tweederde meerderheid in beide Kamers. In de nieuwe Eerste Kamer zullen CDA en de kleine christelijke partijen 26 à 27 zetels bezetten: genoeg om het wetsvoorstel tegen te houden. In de huidige Eerste Kamer zijn in ieder geval 24 senatoren tegen het correctief wetgevingsreferendum. Wanneer twee senatoren van de VVD meestemmen met de oppositie is het voorstel verworpen. Bij de behandeling van het voorstel in maart vorig jaar stemden de VVD'ers Van Eekelen, Van Graafeiland, Heijne Makkreel, Verbeek en Wiegel tegen. Overigens wordt het correctief wetgevingsreferendum in het VVD-verkiezingsprogramma impliciet gesteund.