Ook collega-zanger Cheb Bachiri zingt over de massale immigratie uit het Rif-gebergte. Bachiri is de oudste van de drie raï-zangers. ,,In de vijftig'', zegt hij en verontschuldigt zich voor zijn ongekamde haren en stoppel baard. Ik heb hem uit zijn siësta ge haald. Bachiri drijft een muziekwinkel van twee bij drie meter in Berkane. De planken langs de wand staan vol met raï-cassettes, want weinig dorpelingen kunnen zich een cd-speler veroorlo ven. Bachiri's tienerzonen hangen over de toonbank, gekleed in jeans en gympen. Ze willen ook naar Europa. Maar Bachiri ziet dat niet zitten. ,,Mensen zonder geld en perspectief moeten hun kansen elders grijpen. De anderen moeten hier blijven om hun land op te bouwen.''

In zijn liedjes wijst Bachiri op de ge varen van een illegale oversteek naar Europa, in gammele bootjes over de veertien kilometer lange Straat van Gibraltar naar Spanje. Voor het hoes je van een cassette heeft hij zich laten fotograferen in een wit met blauw bootje, zijn hand in zwaaibeweging omhoog. "Maak van je leven geen do delijk avontuur', staat erbij geschreven.

Cheb Mochtar blijft in de ban van het visum. Over muziek en politiek wil hij vanavond nauwelijks praten. Ja, hij is in 1975 begonnen met het spelen van raï. Ja, hij heeft vaak samen gewerkt met Algerijnse muzikanten. Ja, hij zingt over het dagelijks leven in Ma rokko. Maar met politiek heeft Moch tar volgens eigen zeggen niets te ma ken. ,,Ik ben nooit naar school ge weest. Hoe kan ik over politiek zin gen'', verklaart hij. Maar hij zingt over onderwerpen die op zijn minst gevoelig liggen in de Marokkaanse samenleving: echtscheiding, alcoholisme, ille gale immigratie.

,,Ik zing altijd in nette bewoordingen'', haast hij zich te zeggen en zijn ogen schieten zenuwachtig heen en weer. Sinds mijn aankomst in Berkane trekken leden van de geheime dienst mijn gangen na. Het is een procedure die geldt voor bijna alle buitenlandse journalisten die het land van koning Hassan II bezoeken. De leden van de dienst noteren bijvoorbeeld de kente kens van de auto's, waarmee ik 's avonds voor het hotel wordt afgezet. En Cheb Mochtar is niet gek. Hij wenst geen moeilijkheden. Dus nee, hij zingt niet over politiek.

Lees verder