De zanger wijst op de planken met cassettes van de vermoorde Algerijnse zanger Cheb Hasni. De maker van de "liefdes-raï' (Hasni zong vooral over een leven vol drank en vrouwen) is ma teloos populair in deze streek. De por tier van het hotel bijvoorbeeld, draait iedere nacht zijn muziek. Het gekne pen stemgeluid van Hasni vult dan de verlaten lobby. Maar zulke post-mor tale populariteit kan Cheb Bachiri worden gestolen. ,,Je hebt er weinig aan, al die fans na je dood.''

De moord op Hasni, de vlucht van zijn collega's naar Europa, de gesloten grensovergangen; ze hebben voor een dieptepunt in de Marokkaanse raï ge zorgd. In Oujda is het muzikale leven nagenoeg dood, zegt Cheb Mimoun in de studio met het rode bankje. De zan ger heeft al maandenlang niet meer opgetreden.

,,U moet aan Cheb Mimoun vragen waarom hij niet meer speelt'', had de taxichauffeur op weg naar het inter view gezegd. ,,U moet hem vertellen dat we hem missen.'' Om Mimouns mond speelt een glimlach. Hij buigt zich over zijn zwarte keyboard en zegt zacht: ,,Het is een commerciële truc. Ik heb twaalf cassettes en twee cd's gemaakt. Ik moet de mensen niet over voeren, want dan keren ze zich van mij af.'' Vijf minuten later volgt een ande re uitleg. ,,Ik werd geleefd. De mensen herkenden me overal. Dat hield ik niet meer vol.''

Cheb Mimoun klaagt: hij zit in een artistieke dip. Traditionele raï wil hij niet maken. ,,Die raï is als een langspeelplaat die blijft hangen, als een au to die niet aanslaat.'' Mimoun wil mee gaan met de moderne tijd en Cheb Khaled is zijn grote voorbeeld. Deze koning van de raï, zoals zijn geuzen naam luidt, heeft de raï naar de Wes terse wereld gebracht. In aangepaste versie, weliswaar. Zo zingt Khaled op zijn laatste plaat in het Arabisch èn Frans, begeleid door elektronica. Er klinken zelfs reggaedeuntjes.

Sommige raï-zangers en critici heb ben de ommezwaai van Khaled afge keurd, maar Mimoun niet. ,,Wat is daar nou verkeerd aan? Khaled be waart de band met zijn vaderland. Hij is een moslim en Arabier in zijn doen en laten. En hij zingt in het Frans. Nou en? Raï is tenslotte internationale mu ziek.''

Komt Mimoun uit zijn artistieke dip? De zanger denkt zelf van wel. Maar dan moet hij gaan samenwerken met andere muzikanten. Dat is een probleem. De Algerijnse artiesten ko men niet meer. En in Oujda heeft Cheb Mimoun reeds met alle muzikanten gespeeld. Bovendien zijn de ar tiesten hier "zeer eendimensionaal' naar Mimouns oordeel. ,,Ze maken al jaren dezelfde soort raï. Ik wil iets an ders proberen, maar dat kan alleen met vers bloed.''

De zanger wil met Westerse muzikanten werken, net als Khaled. Maar de Westerse muzikanten werken in Parijse studio's en zijn niet van plan naar het afgelegen Oujda te reizen. Op zijn beurt kan Mimoun moeilijk naar Frankrijk: er zijn problemen met het verkrijgen van een visum. Daarnaast is Parijs een dure stad, zegt Mimoun. De huur van een studio zou hij waar schijnlijk niet kunnen betalen.

Weemoedig zet Mimoun nog een keer zijn cassette-recorder aan. Een fluit speelt bezwerende tonen, handen beroeren djerbouka' s en tamboerij nen, de synthesizer overheerst. Weer klinkt het lied, opgedragen aan Hasni en andere, gevluchte raï-zangers. Ik dein mee op het aanstekelijke discorit me. Want raï-muziek is altijd in feest papier gewikkeld - ongeacht de hoeveelheid leed die wordt bezongen. Arabische, voor mij onverstaanbare woorden, klinken door de studio met het rode, stoffen bankje. ,,Hasni'', zegt Mimoun zuchtend, ,,jongen, waar ben je toch gebleven?''

Links