Door onze redacteur RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
In de film ‘Intervista, finding the words' confronteert de Albanese filmer Anri Sala zijn moeder met haar communistische verleden. ,,Met vrienden praat gaat het altijd over de problemen van nu, de anarchie in Albanië.''

AMSTERDAM, 30 NOV. ,,Het einde van het communisme heeft in Albanië niet de open samenleving gebracht, integendeel, iedereen trekt zich steeds meer terug, op zijn clan, of op zichzelf'', zegt de 24-jarige Albanese filmer Anri Sala. En dus doet hij in de video Intervista, finding the words, die het IDFA vertoont in het debutenprogramma First Appearance, een poging tot openheid, over het recente politieke verleden.

Sala's methode is even eenvoudig als doeltreffend. Hij bezit een oud filmpje uit de jaren zeventig, waarin zijn eigen moeder wordt geïnterviewd als bestuurslid van de Communistische Jeugdbond. Alleen: de geluidsband is weg, en zijn moeder zegt zich niet te kunnen herinneren waarover het vraaggesprek ging. Zoonlief laat leerlingen van een doofstommen-instituut de tekst reconstrueren: allemaal regimegetrouwe onzin over de toestand in de wereld en het marxisme-leninisme.

Zijn moeder schaamt zich rot, geconfronteerd met haar eigen woorden. Zij raakt zelfs in een acute depressie, en vertelt allerhande over de voorbije dictatuur. Enkele vraaggesprekjes met voormalige leden van het Albanese Politburo, later onder het communisme gevangen gezet, completeren deze korte rondgang op video door de recente Albanese geschiedenis.

Nog geen tien jaar geleden, en nu al is de dictatuur een taboe in Albanië? ,,Dat kun je wel zeggen'', zegt Sala. ,,Ik heb er zelf als kind ook nog vijftien jaar van meegemaakt, maar als ik met vrienden praat gaat het altijd over de problemen van nu, de anarchie in Albanië. Ik denk ook niet dat ik zo'n filmpje had durven maken als het niet om mijn eigen moeder was gegaan.''

Intervista is gefinancierd door de École des beaux-arts in Parijs, waarop Sala in 1996 met een beurs was toegelaten om zijn in Tirana aangevangen studie schilderkunst voort te zetten.

,,Pas in Parijs ben ik behalve in schilderkunst ook in video geïnteresseerd geraakt, door de mogelijkheden die de school bood. Ik wil eigenlijk niet zozeer documentaires maken, maar video-installaties enzo.'' Toch is in Intervista niets gespeeld, behalve de eerste scène waarin de filmer zelf het filmpje terugvindt. We zullen nog van hem horen, belooft hij: hij volgt nu de lessen van filmer Robert Kramer aan een nieuwe kunstacademie in het Franse Tourcoing, le Fresnoy, studio national des arts contemporains.

Intervista is op IDFA nog te zien di 1 22.30 NFM-Grolsch; wo 2 14.45 City 6; zo 6 Cinemariënburg Nijmegen.