|
|
  afleveringen ROLVERDELING F. BOLKESTEIN W. KOK
THEMA'S:
|
| Discussie
| Uit de praktijk
| Grafieken | Zorg
'Schaf de eigen bijdragen af'; 'Remgeld moet er absoluut zijn'
Discussies over de gezondheidszorg gaan bijna altijd
over getallen. Over de personeelscapaciteit, over eigen bijdragen, over
de omvang van de wachtlijsten, over de salarissen in de sector. Maar
achter de cijfers gaan principes schuil: Bolkestein wil een kleiner
ziekenfonds, Kok niet. Bolkestein wil eigen bijdragen, Kok niet.
Bolkestein wil werknemers voorrang geven in de gezondheidszorg, Kok
niet.
De PvdA zegt in haar programma dertigduizend mensen voor de zorg erbij te willen de komende vier jaar. Hoeveel mensen wil de VVD erbij? BOLKESTEIN: ,,Ik zou niet meteen kunnen zeggen hoeveel mensen die sector nodig heeft. Wat me wel opvalt, is dat er nog steeds zesduizend Melkert-banen open staan voor de gezondheidszorg. Ik vraag me af waarom die banen niet worden opgevuld. Dus ik vind het moeilijk nu reeds te zeggen dat er in de care-sector zoveel banen bij moeten komen. Het worden er in ieder geval meer en om te beginnen zou ik zeggen, die zesduizend Melkert-banen.'' De PvdA gaat een stuk verder, met dertigduizend. KOK: ,,De belasting die op het verplegend en verzorgend personeel rust, is veel te groot. De patiënt krijgt minder aandacht dan wenselijk is, daar moeten we echt verbetering in aan brengen. Ook door gebruik te maken van de Melkert-banen. Ik vind het heel vreemd dat in gemeentes en het openbaar toezicht de Melkert-banen meer dan royaal worden ingevuld en in de zorgsector niet. Duizenden mensen zouden er al aan het werk kunnen met de budgetten die beschikbaar zijn. Maar los daarvan moeten er in de komende jaren inderdaad tienduizenden banen in de zorg bij, omdat het aantal patiënten toeneemt, de bevolking veroudert.'' Dan ontstaat straks het probleem dat er wellicht wel geld is maar geen mensen. KOK: ,,Dat is inderdaad een punt. Als er door arbeidsonrust of door onnodige commotie een indruk ontstaat dat er niet goed te werken is in de zorgsector, dan gaat de animo van jonge mensen om daar een opleiding te volgen verminderen. Daarom moeten we ervoor zorgen dat er een zekere rust komt rondom die sector. Er is nu te veel onrust.'' Er is nu al een enorme daling van de instroom in het leerlingwezen. BOLKESTEIN: ,,Ja, dat geeft aan dat de arbeidsmarkt op dit terrein niet goed werkt. Het is heel betreurenswaardig dat er minder animo is voor een baan in de zorgsector. Dat zullen we in de toekomst meer zien, ook andere terreinen.'' KOK: ,,In ieder geval is het belangrijk dat we de scholing in de zorg op dezelfde manier aantrekkelijk maken als voor de werkgevers in het bedrijfsleven. We moeten zorgen dat zorginstellingen op een vergelijkbare manier als particuliere bedrijven het personeel, bijvoorbeeld herintredende vrouwen, kunnen bijscholen met een fiscale ondersteuning vanuit de overheid. Hetzelfde geldt voor de kinderopvang. Heel veel mensen in de zorg hebben zelf ook kinderen en als je de kinderopvang verruimt, is dat ook een bijdrage aan een beter perspectief voor mensen die in die sector willen en kunnen werken.'' Maar kan de sector dat organiseren? Er wordt geklaagd over een gigantische bureaucratie. BOLKESTEIN: ,,Ja, dat is waar. Maar er is natuurlijk geen enkele objectieve reden waarom de zorgsector niet in staat zou zijn het leerlingwezen goed te organiseren. Mijnheer De Vries, die directeur is in Sassenheim, zei: ze zouden er in het bedrijfsleven helemaal gek van worden. Dat geeft aan dat er heel veel ondoelmatigheid zit in de zorgsector. Ook bijvoorbeeld bij de bouw van een ziekenhuis. Ja, als er een bureaucratisch complex is dat traag en duur is, dan is daar maar een middel tegen en dat is concurrentie.'' KOK: ,,Waar die directeur over klaagt, is dat er te veel systeemveranderingen zijn tijdens de duur van een bouwproces. Daar kan ik me heel goed in vinden, want niks is natuurlijk zo vervelend als wanneer je van de zijde van de overheid tijdens de rit met het wisselen van de voorschriften wordt geconfronteerd. Overigens zegt hij, en dat spreekt me erg aan: laten we ook niet altijd alleen maar klagerig en agressief naar Den Haag kijken. Laten we ook vooral de hand in eigen boezem steken en ook de verantwoordelijkheid nemen.'' U bent het niet eens over de financiering van de sector. De PvdA wil het systeem waarbij premies zijn gekoppeld aan het inkomen iets uitbreiden. De VVD wil daarentegen gaandeweg de inkomensafhankelijke premies vervangen door nominaal gelijke, leeftijdsonafhankelijke premies. BOLKESTEIN: ,,Daar hoort bij dat wanneer het tot bezwaren leidt in de inkomenssfeer de persoon in kwestie een individuele zorgsubsidie krijgt, naar analogie van de individuele huursubsidie, waardoor hij in staat is die premie op te brengen. Maar wij vinden het inderdaad beter dat ook in de zorg de zaken kosten wat economisch de prijs ervan is. Ik geloof dat dat, in combinatie met de zorgsubsidie, doelmatiger is.'' De PvdA ziet daar niets in? KOK: ,,Nee, ik vind dat vrij ingewikkeld. Iets reduceren en dan vervolgens zeggen: als je er niet mee uitkomt, kun je weer naar een loket. Dat is niet zo doelmatig. Het tweede punt is dat het ziekenfonds ook een instrument is om tot uitdrukking te brengen dat mensen iets met elkaar hebben. Het is een vorm van samen opkomen tegen verschillen in gezondheid die voor een deel inkomens- of generatiegerelateerd zijn. Door een breed draagvlak onder het ziekenfonds te houden heb je die georganiseerde solidariteit daarbinnen goed tot uitdrukking gebracht. Ik denk dat het heel goed is om, zonder onderscheid naar leeftijdscategorie, die vorm van georganiseerde solidariteit te hebben.'' Bij de VVD wordt gesproken over doorgeschoten solidariteit. BOLKESTEIN: ,,Dat is waar. Het ziekenfonds bestrijkt zo'n tweederde van alle gezinnen, 66 procent. Niemand maakt mij wijs dat tweederde van alle gezinnen niet in staat zouden zijn zich particulier te verzekeren. Wij willen het ziekenfonds niet afschaffen, we willen meer convergentie tussen ziekenfonds en particuliere verzekeringen. ,,Maar ik vind dat de collectivisering door middel van het ziekenfonds te ver is gegaan. Wat ons betreft zou die ziekenfondsgrens kunnen worden bevroren zodat die niet meegroeit met de welvaart. Dat betekent dus dat mensen eerder uit het ziekenfonds groeien.'' In Nederland wordt al jaren gesproken over eigen bijdragen. Maar bij de PvdA kom je dit begrip niet meer tegen. KOK: ,,Nou ja, je komt het wel tegen, want in het programma staat dat het de voorkeur verdient om daar een einde aan te maken.'' BOLKESTEIN: ,,Ik vind dat remgeld, om een Vlaams woord te gebruiken, absoluut altijd aanwezig moet zijn. We krijgen bij het ziekenfonds het zogenoemde verzekeringsverschijnsel: als die cake toch voor niks is, mag je er nog wel een plakje erbij nemen. Als er geen remgeld is, is er geen afweging en dat is een slechte zaak.'' KOK: ,,Ik denk dat er in de gezondheidszorg elders veel meer geremd kan worden. Er worden winsten gemaakt door sectoren die in een heel makkelijke positie, bijna een monopoliepositie, elkaar het balletje toespelen. De farmaceutische industrie, de specialisten, de apotheek, daar valt meer te remmen dan in de portemonnee van de individuele patiënt die naar de dokter wil en die misschien denkt, ik heb wel wat, maar ik ga maar niet wegens mijn eigen bijdrage. Dat zou toch heel schrijnend zijn.'' We hebben een kenner aan tafel. Is er in de geneesmiddelenindustrie nog wat te remmen? BOLKESTEIN: ,,Als je kijkt naar de wijze waarop de handel in geneesmiddelen is georganiseerd, dan is de conclusie onvermijdelijk dat er behoorlijk wat geld te vinden valt. De poortwachterfunctie van de huisarts is heel belangrijk, want de vraag naar medische zorg is eindeloos. Hij kan niet alle wensen honoreren. Maar ik blijf van mening dat remgeld nodig is. Er zouden bijvoorbeeld maatregelen kunnen worden genomen in de AWBZ. Bepaalde risico's zoals de kortdurende thuiszorg en de ambulante geestelijke gezondheidszorg kunnen verzekerd worden en horen dus niet thuis in de AWBZ.'' De VVD zegt in haar programma dat er onder voorwaarden in de gezondheidszorg zo nu en dan voorrang kan worden gegeven aan werkenden. BOLKESTEIN: ,,Ja, wij staan niet negatief ten opzichte van die bedrijvenpoli's die de ongebruikte capaciteit gebruiken. Natuurlijk wordt de rekening dan neergelegd bij het bedrijf in kwestie. Dat betekent dat als je een wachtlijst hebt van twaalf mensen, dat nummer drie, zeven en negen er worden uitgehaald en naar de bedrijvenpoli gaan. Iedereen gaat er dan op vooruit. Alleen gaan sommigen er meer op vooruit dan anderen. Het zou toch getuigen van een overmatig egalitarisme als we zouden zeggen: 'omdat die ene er meer op vooruit gaat dan de ander, mag het niet'. Je moet het praktisch aanpakken, het gaat om de onbenutte capaciteit.'' Nou, meneer Kok? KOK: ,,De meest praktische aanpak is dat we met een ruime inzet van de beschikbare middelen de werkdruk verminderen en de capaciteit zodanig verhogen dat de wachtlijsten kunnen worden weggewerkt. Dan moeten we geen onderscheid maken tussen werkenden en niet-werkenden.'' U vindt dat onderscheid principieel onjuist. KOK: ,,Ik ben tegen een tweedeling waarbij om redenen van bedrijfseconomische aard werkenden in de eerste koets komen, dan een poosje niks en dan in de tweede of in de derde koets de mensen zonder werk. En dat heeft niets met egalitair te maken. De overheid heeft de taak om te zorgen dat met een brede aanpak het hele probleem voor alle categorieën wordt opgelost de komende tijd.''
 |
NRC
Webpagina's
|
