|
|
  afleveringen ROLVERDELING F. BOLKESTEIN W. KOK
THEMA'S:
|
Sociaal Kok: 'Onze rekening is even sluitend als de uwe' NRC Handelsblad vroeg de lijsttrekkers Bolkestein en Kok zelf een kwestie aan de orde te stelllen. Bolkestein koos voor drie thema's uit het onderwijs. Volgens de VVD-leider is het voorbereidend beroepsonderwijs te weinig praktijkgericht. De overheid moet oppassen met de ontwikkeling van 'brede scholen', zo waarschuwt de liberale voorman. En hij keert zich tegen het loten voor universitaire studies. PvdA-lijsttrekker Kok stelde 'de sociale kwestie'. Hij ziet, bij de huidige hoogconjunctuur, ruimte voor een socialer beleid. Zijn opponent Bolkestein betoogt dat de VVD het meest sociale verkiezingsprogramma van alle grote partijen heeft. KOK: ,,We zijn een rijk land, we hebben met elkaar de vraag te beantwoorden: hoe ga je om met je rijkdom? Het laatste wat we moeten doen, is ondeugdelijk financieel beleid voeren. We moeten doorgaan met een tekortreductie, ook bij een hele magere groei. Maar ik pleit wel voor een sociaal beleid dat niet erbij hangt als een soort franje onderaan het tafelkleedje. Het moet evenwichtig, sterk en sociaal zijn. ,,In de eerste plaats vraag ik aandacht voor voorzieningen die de kwaliteit van het bestaan raken. Eigen persoonlijk inkomen is soms wat minder belangrijk dan de vraag of je toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg hebt. Hetzelfde geldt voor onderwijs. Ik zie hier, naast de overeenkomsten, ook verschillen tussen onze partijen. ,,De tweede sociale component is inkomensbeleid, waarbij - daarover zijn we het eens - in elk geval de koppeling moet worden toegepast tussen lonen en uitkeringen. Daarnaast zou, als de groei uitgaat boven die magere 2 procent per jaar waar de verkiezingsprogramma's van uitgaan, een netto-inkomensverbetering moeten worden gerealiseerd voor mensen met lagere inkomens. Niet alleen voor mensen met een uitkering, maar ook voor mensen die hun inkomen via arbeid verkrijgen.'' BOLKESTEIN: ,,Ik pleit ook voor een sociaal beleid. En ik kan zeggen: het verkiezingsprogramma van de VVD is het meest sociale van alle verkiezingsprogramma's, althans van de grote partijen. Ik zeg dat om twee redenen. Onze doelstelling is de meest omvangrijke lastenverlichting. Dat betekent dat er op termijn, dus ook na het jaar 2002, de grootste banengroei is. En bovendien zijn die banen meer dan bijvoorbeeld bij de PvdA het geval is, in de marktsector. Het tweede punt is, dat het aantal mensen dat van een uitkering afhankelijk is bij ons het sterkste daalt. Dat vind ik heel sociaal, want we zeggen nog steeds: beter de warmte van een baan dan de kilte van een uitkering. ,,Nu even ingaand op de twee opmerkingen van de heer Kok. We hebben ook zeer veel geld uitgetrokken voor zorg en voor andere aspecten van de samenleving, zoals infrastructuur en veiligheid. En wat die koppeling-plus betreft: het spijt me wel, ik kan het niet anders zien dan dat die plus ten koste gaat van het beoogde effect van het verhoogde arbeidskostenforfait. Dat betekent dat de mensen met een uitkering en de mensen met een laagbetaalde baan die plus krijgen en dat de middengroepen die plus niet krijgen. Dat heeft een nivellerend effect en iedereen weet dat het slecht is voor de arbeidsmarkt.'' KOK: ,,In de eerste plaats: de omvang van de lastenverlichting is bij de VVD groter. De lastenverlichting is ook buitengewoon ongericht. Ook de inkomensondersteuning voor mensen die het toch ook wel heel goed hebben, is daardoor forser. Op de tweede plaats: de verschillen bij de banengroei van de beide programma's liggen echt in de foutenmarge, dus dat is vrijwel om het even.'' BOLKESTEIN: ,,Niet op langere termijn.'' KOK: ,,Nee, maar op de langere termijn maken we natuurlijk weer nieuw beleid. Ik ken al die doorberekeningen wel, maar die gaan ervan uit dat alle politici ophouden met nadenken. We maken om de vier jaar nieuwe verkiezingsprogramma's, maar dat terzijde. Dan even over de marktsector, die heeft natuurlijk een heel verdienstelijke bijdrage, ook als motor voor de werkgelegenheid. Maar meer mensen in de klas om aandacht te geven aan kinderen, meer handen aan het bed - dat zijn ook heel belangrijke bijdragen die de collectieve sector levert aan economie en welzijn. Want ik weet één ding zeker: als straks de zorg niet goed wordt opgelost, als straks het onderwijs niet goed uit de verf komt, dan zal dat op den duur ook de economie van Nederland schaden. ,,En dan nu die kwestie van een meevallende groei. Wij willen inderdaad tegen mensen met een lager inkomen kunnen zeggen: u zult er als eerste wat van merken. Je kunt dan waarschuwen, zoals de heer Bolkestein doet, dat dit kan afgaan van mogelijke verdere verbeteringen voor de hoger betaalden. Maar dat vind ik dan een kwestie van: hoe gaan we met de sociale norm en de mensen om? ,,En als u de arbeidsmarkt noemt: er zijn in ons land honderdduizenden bejaarden met alleen AOW en eventueel een klein aanvullend pensioen. Er zijn honderdduizenden mensen met een WAO-uitkering, die door gebreken van lichaam of geest niet in staat zijn aan de arbeidsmarkt deel te nemen. Er zijn honderdduizenden mensen die voor lengte van jaren op de bijstand zullen zijn aangewezen, omdat de arbeidsmarkt voor hen nooit een lonkend perspectief zal zijn. Dus het gaat wel ver om tegen die hele grote groepen mensen die absoluut geen enkele relatie met de arbeidsmarkt hebben, te zeggen: sorry, nu gaat het wat beter met de economie, de records worden alom gebroken, maar sorry, voor u is het even niet weggelegd, ook de komende jaren niet.'' BOLKESTEIN: ,,Maar de koppeling wel!'' KOK: ,,Dat is ook niet het punt van discussie. De koppeling is niets extra's, de koppeling is een kwestie van gelijk opgaan.'' BOLKESTEIN: ,,Ja, gelijk opgaan. Dus als de lonen omhoog gaan, gaan de uitkeringen ook omhoog. Langs die weg profiteren ook die mensen die niet aan de arbeidsmarkt deelnemen. Maar die plus is echt slecht voor het functioneren van de arbeidsmarkt.'' KOK: ,,Gaat u dat dan maar als VVD aan alle bejaarden zeggen dat zij dus niets extra's mogen als het wat beter gaat omdat het slecht is voor de arbeidsmarkt. Bejaarden hebben niets met de arbeidsmarkt te maken.'' BOLKESTEIN: ,,Mijnheer Kok, voordat ik iets aan wie dan ook uitleg, zou ik willen vaststellen wat goed en wat niet goed is voor de Nederlandse economie en voor de arbeidsmarkt. De PvdA wil twee keer zoveel uitgeven als zij wil bezuinigen. Het totale extra uitgavenpakket is 8,7 miljard, het totale bezuinigingspakket is 3,5 miljard. De PvdA wil weer meer uitgeven dan bezuinigen. Ik vind dat een veeg teken. Dat was de vorige ronde ook zo, maar gelukkig is dat in het regeerakkoord omgebogen.'' KOK: ,,Als u dit onderdeel toch met cijfers wilt afronden, dan is het goed vast te stellen dat - bij een broodmagere economische groei van 2 procent die gold als basis voor de verkiezingsprogramma's - het financieringstekort bij ons met niet meer, maar ook niet met minder, dan ruim één miljard daalt. Onze rekening is net zo sluitend als die van u. Maar wij kiezen - als de economische groei wat meevalt en ook zelfs zonder die meevallende economische groei - meer voor de sociale elementen in het beleid. We geven twee keer zoveel uit voor zorg en onderwijs als u. Rekent u de bedragen nog maar eens na. We doen meer aan armoedebestrijding en inkomensondersteuning. En dan hebt u nog niet gezegd - maar het valt ook niet van u te verwachten dat u daar zelf mee komt - dat u vrij fikse bezuinigingen wilt op de individuele huursubsidie en op andere sociale regelingen die alles bij elkaar oplopen tot een bedrag van bijna twee miljard gulden. Daar zal hier en daar misschien ook doelmatigheid inzitten, dat kan zijn, maar per saldo hebt u dus een koppeling-min voor de individuele mensen.'' BOLKESTEIN: ,,Ik zal het zeker narekenen, maar ik geloof het niet. Nog één laatste woord over dat financieringstekort. Dat is nu net iets wat de heer Kok niet had moeten noemen. Laten we vaststellen dat we nu in een hoogconjunctuur leven en niemand weet hoe lang die duurt. Ik zeg, uitgaande van 2 procent economische groei, dat de heer Kok niet in staat is datgene te doen waar hij in het Verdrag van Amsterdam z'n handtekening onder heeft gezet, namelijk een budgettaire positie close to balance or in surplus. Het financieringstekort op langere termijn loopt op. Is dat sociaal? Ik zeg: een sobere overheid is een sociale overheid.'' KOK: ,,Het Verdrag van Amsterdam is alleen maar een bezegeling van een stabiliteitspact, dat er al eerder was. We hebben een Verdrag van Maastricht gemaakt, waar ik ook nog iets mee te maken had. Dus ik weet echt wel waar ik over praat. We zitten nu met een reeks van landen die zich met enige moeite kwalificeren op een financieringstekort ergens tussen de pakweg 2,8 en 3 procent. Nederland zit op een tekort van rond de 1,5 procent. ,,Waar we nu dus over praten, is hoe je in het eventuele scenario van ineens terugvallende groei met je ruimte omgaat. Dan zeg ik: het is verantwoord, mede door de ruimte die we ons zelf hebben gegund in de afgelopen jaren, om dan inderdaad met je verdere reductie even rustig aan te doen. Dan zitten we nog ruim onder Duitsland, Frankrijk, Italië, België - noemt u maar op. ,,Valt de groei wel wat mee en dat valt te verwachten, dan gaat ook bij ons het financieringstekort verder omlaag. Close to balance is ook mijn streven.''
 |
NRC
Webpagina's
|
