Olympische Spelen 2000

Nieuws

Verslagen

Sporters

Digitaal dagboek

Boemerang

Programma

Dag 4 - maandag 18 september 2000

Binnen tien minuten klinkt vandaag in Sydney tweemaal het Wilhelmus. Om 10.43 uur Nederlandse tijd zie ik in mijn werkkamer zwemmer Pieter van den Hoogenband - Hoogy zegt de Australische pers - in het Acquatic Centre op de hoogste trede staan na de finale 200 meter vrije slag. Even later toornt wielrenster Leontien Zijlaard-van Moorsel op het erepodium na de 3 kilometer achtervolging op de baan uit boven twee concurrentes. Alle werk even aan de kant. Driemaal goud binnen drie dagen. Vijfde in het medailleklassement. Is Nederland een sportland of niet? Het trio-de-mission van NOC*NSF zal glunderen. En terecht.

Bij de race van Pieter van den Hoogenband op 200 meter vrije slag zit ik op het puntje van mijn stoel. Ik heb een Tweede Kamerlid op bezoek om eens bij te praten over de zorg, maar we gaan even voor de buis zitten. De regering regeert even niet. Ook de Ministerstaf op VWS wordt aangehouden. Het titanengevecht met de Australier Thorpe, nog jonger dan VDH. Het gaat vrijwel gelijk op, maar Pieter slaat in de laatste 50 meter genadeloos toe: hij zwemt resoluut weg van Thorpe, wint en evenaart zijn eigen wereldrecord van gisteren. Hij pakt zijn eerste gouden medaille, na twee vierde plaatsen vier jaar geleden in Atlanta. En hij heeft nog twee nummers te gaan. Ik schreeuw het uit en zie dat mijn VWS-ambtenaren Rob de Vries en Jan Saeijs op de tribune in Sydney hetzelfde doen. "We moeten gelijk met Sydney bellen", roep ik tegen voorlichter Pieter Idenburg. Maar iedereen heeft z'n voice-mail aan. In ieder geval stuur ik per fax felicitaties aan Inge, Pieter, de zwemsters van de estafetteploeg 4 x 100 meter vrije slag en Leontien.

Van den Hoogenband, anders niet op z'n mondje gevallen, is na afloop sprakeloos voor de tv: "Ik was in een soort trance, ik wilde zo graag, vooral hier in het hol van de leeuw". Hij zegt dat de wereldrecords die concurrent Thorpe de afgelopen maanden vestigden, voor hem juist een stimulans om er nog harder tegenaan te gaan in de training. Zo werkt topsport. Wat een leuke jongen ook.

Meteen overschakelen naar de wielerbaan. Mijn persoonlijk medewerkster Annemiek Wortman schuift aan. Ik hoor dat de fiets van Van Moorsel 35.000 gulden kost. Al snel na de start blijkt dat Leontien niet kan verliezen: ze pakt meteen een seconde en bouwt de voorsprong elke ronde uit. A straight win, zo noemen ze een overwinning als die van Van Van Moorsel: van start tot finish aan kop. Ze geeft haar Franse tegenstandster Clignet geen schijn van kans. Uiteindelijk is het verschil meer dan drie seconden. Al ruim voor het eind kijkt ze haar tegenstandster in de rug. Van Moorsel heeft alles gewonnen wat er te winnen valt in het wielrennen, ze staat al meer dan tien jaar aan de top, kende ups en downs, maar een Olympische medaille ontbrak op haar palmares. En ze start mogelijk nog op drie onderdelen. Ik ga volgende week zeker kijken. Van Moorsel is een sportieve legende.

Even denk ik hoe fantastisch het is dat nu eens niet voetbal in het middelpunt van de aandacht staat. Soms krijg je weleens de indruk dat sport, zeker in de media en bij sponsors, voetbal is en dan een hele tijd niets. Olympische Spelen en geweldige prestaties die daar geleverd worden, laten zien dat er veel meer is, en vaak zelfs beter. Dat brengt de sportieve en commerciele waarde van die andere sporten weer omhoog en dat biedt weer kansen voor kwaliteitsverbetering.

De maandagochtend op het departement, begint als elke ochtend in de werkweek: een kort overleg met mijn naaste medewerkers: de beide directeuren-generaal Pennekamp en Van Lieshout, mijn persoonlijk medewerkster en de persvoorlichting. We nemen actualiteiten, de agenda van die dag en andere zaken kort door. Je bent de hele verdere dag bezig. Door de klok 's morgens even gelijk te zetten, weten we wat we allemaal te doen hebben. We bespreken nog wat zaken voor Prinsjesdag en de daaropvolgende algemene beschouwingen in de Tweede Kamer: welke fractie komt straks met welke voorstellen. Het CDA bepleit opnieuw om iedereen die zorg wil het geld ervoor zelf in handen te geven. Wordt de zorg dan beter? Is er dan ineens wel een verpleegster? Ik betwijfel het. Ik ben voor een genuanceerde aanpak: deels geld in eigen hand, deels naar instellingen, die immers goede kwaliteit kunnen leveren. Mensen moeten vooral ook zelf kunnen beslissen.

Het rapport dat ik met NOC*NSF heb laten maken over evenementenbeleid, leidt tot diverse reacties in de media. Voorzitter Hans Blankert van NOC*NSF vraagt meteen maar 20 miljoen van de overheid voor nieuwe topaccommodaties en nog wel te leveren met Prinsjesdag. Of de staatssecretaris van Sport dit bedrag maar even mee wil nemen naar Sydney. Ben ik anders niet welkom? We doen echt niet weinig. De Rijksoverheid investeert de laatste jaren heel fors in de sport. Hedy d'Ancona werkte halverwege de jaren negentig mee aan de oprichting van het Fonds van de Topsporter en doteerde 5 miljoen vanuit de overheid. Als Kamerlid was ik daar destijds met de huidige Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven nauw bij betrokken. Vervolgens vulde Erica Terpstra als staatssecretaris het fonds met nog eens 30 miljoen. Paars-II legde in het Regeerakkoord een verdubbeling van het sportbudget van VWS van 55 naar 110 miljoen in 4 jaar vast. We zullen het rapport de komende maanden uitgebreid gaan bespreken, dus ik wil me niet vastleggen, maar het lijkt me dat de sport zelf eerst aan zet is. Wat dat betreft spreekt de reactie van VVD-kamerlid Jan Rijpstra me wel aan. Sport moet eerst haar eigen keuzes maken, laten zien wat ze zelf wil en kan, de zwakke punten die het onderzoek opleveren, verbeteren. Geld is dan eerder het sluitstuk van een verstandige aanpak, dan een voorwaarde vooraf. Hans, ik spreek je nog.

Het judotoernooi gaat nog niet zoals het zou moeten gaan. Patrick van Kalken en Deborah Gravesteijn misten in het weekend nipt een medaille. Vandaag wordt Jessica Gal in de lichte klassen al snel uitgeschakeld. Ze raakte kort voor de Spelen geblesseerd; misschien heeft het daar mee te maken. Het wachten is op de zware jongens en meisjes om de drie medailles van Atlanta te verbeteren.

Sport is dus ook verliezen. Soms zelfs al voordat een toernooi begint. Ook medaillewinnaars overkomt dat. De judoka Claudia Zwiers, in Atlanta nog goed voor zilver, kan haar medaille in Sydney niet eens verdedigen omdat ze zich niet heeft gekwalificeerd voor deze Spelen. Ze zit zich waarschijnlijk thuis te verbijten. Kirsten Vlieghuis was de Nederlandse revelatie in het Olympisch zwemtoernooi vier jaar geleden met twee zilveren medailles. Op de 400 meter vrije slag ging ze dit toernooi roemloos tenonder; haalde de finale zelfs niet. Dat moet pijn doen - zeker ook in vergelijking met de euforie rond Van den Hoogenband en De Bruijn - maar gelukkig krijgt ze eind deze week nog een kans op de 800 meter vrije slag.

Met meer dan gemiddelde interesse volg ik de series bij het roeien. Niet alleen omdat we in Atlanta met drie medailles zo succesvol waren; maar vooral omdat het waarschijnlijk mijn eerste kennismaking in Sydney zal zijn. We komen zaterdagavond in Sydney aan, te laat om dan nog iets van de sport te kunnen zien1. Zondag is de tweede dag van de finales bij het roeien, onder meer met de achten, en ik stel me voor dat ik om half negen 's ochtends al in Lake Penrith zal zijn. Dat wordt na de lange vliegreis wel vroeg opstaan, want de roeibaan is de meest afgelegen olympische lokatie.

Hoewel de dubbeltwee de afgelopen jaren het best hebben gepresteerd, spreken de achten tot de verbeelding. Bij de dames doen zeven boten mee voor zes finaleplaatsen. De Nederlandse dames doen het prima in de series en verslaan na een matige start hun concurrentes uit Canada en USA overtuigend. Wat een goede opbouw in een race niet vermag. Ze gaan zeker voor een medaille. De heren-acht, opvolger van de gouden Holland Acht uit Atlanta, gaat het een stuk minder. Halverwege liggen ze laatste in hun serie; een inhaalrace in het tweede deel brengt de Nederlanders nog op de derde plek. Dat betekent herkansing. Zie ik ze zondag in de finale? Nico Rienks is realist: "Het wordt zwaar om de finale te halen".

Technische vooruitgang bepaalt meer en meer vooruitgang in de sportieve prestaties. Haaienpak en klapschaats, wie kent ze niet? De windtunnel dicteert vooruitgang bij snelheidssporten ("wie zit er onder die wielerhelm?"), de materialen bij het wielrennen worden ook steeds lichter, oud-medaillewinnaar zwemmen Wieger Mensonides maakt tegenwoordig onderwateropnamen om vervolgens met behulp van de computer de ideale stroomlijn vast te stellen. Materiaalpech lijkt inmiddels een zeldzaamheid.

Maar niet voor de Nederlandse schutter Dick Bosman. In de dagelijkse samenvatting bij de NOS legt hij uit dat zijn wedstrijd in de klasse 10 meter luchtdrukgeweer voortijdig is geeindigd omdat de druk op de trekker tijdens de wedstrijd ineens wegviel. "Dat is me maar één keer eerder gebeurd, bij een kleine wedstrijd". Normaal is de druk op de trekker 40 tot 50 gram, ineens was het nul en ging de trekker over voordat hij het wist. Met als gevolg: missers. Twaalf jaar voorbereiding in vijf kwartier zomaar weg.

Foto R. Rozenburg

Tijdens de Olympische Spelen zal staatssecretaris M. Vliegenthart van Sport voor NRC Handelsblad een dagboek bijhouden.

Dagboek 17 september
Dagboek 16 september
Dagboek 15 september