Kosovo Conflict

Nieuws

Aanvallen

Vluchtelingen

Opinie

Achtergronden

Tijdsbalk

Profiel van de belangrijkste spelers Links

De houding van de NAVO ten aanzien van het Joegoslavië-tribunaal is sterk veranderd. Daardoor kan het onderzoek in Kosovo opmerkelijk snel op gang komen.

Door STÉPHANE ALONSO

DEN HAAG, 22 JUNI. Mannen in witte pakken van het Joegoslavië- tribunaal zijn het afgelopen weekeinde begonnen met het in kaart brengen van de oorlogsmisdaden die zijn begaan in Kosovo. De medewerking die de NAVO verleent bij dit macabere karwei is ongekend groot, vooral in vergelijking met de medewerking - of eigenlijk het gebrek daaraan - bij eerder forensisch onderzoek van het Tribunaal in Bosnië en Kroatië.

De VN-vredesmacht in Kosovo (KFOR) geeft hoge prioriteit aan het bewaken van massagraven, waarvan er de afgelopen week tientallen zijn gevonden. Bovendien zijn de VN-soldaten druk doende met het opsporen en onschadelijk maken van mijnen in de gebieden waar de de forensische experts van het Tribunaal aan de slag moeten. De werkzaamheden van het Tribunaal komen hierdoor snel op gang. Gisteren zijn ook vijf Nederlandse forensische experts naar Kosovo vertrokken. Afgelopen weekeinde is al een voorhoede van 35 onderzoekers van het Tribunaal in het gebied gearriveerd. Over twee weken zal dit legertje experts zijn aangezwollen tot 150 man.

Vanwaar deze omslag in de houding van de NAVO ten aanzien van het Tribunaal? Volgens de onderaanklager van het Tribunaal, de Australiër Graham Blewitt, heeft de NAVO belangrijke lessen geleerd in Bosnië.

Na de Dayton-akkoorden in 1995 duurde het nog maanden voordat teams van het Tribunaal Bosnië binnenkonden. "De NAVO zag het Tribunaal toen nog als een van de vele organisaties die gebruik wilden maken van de diensten van de IFOR- en SFOR-troepen, niet beseffend dat wij, in tegenstelling tot ontwikkelingsorganisaties in het gebied, een mandaat hadden van de VN-Veiligheidsraad", zegt Blewitt.

Daarnaast werden 'grote vissen', zoals de ex-leider van de Bosnische Serviërs, Radovan Karadzic, en generaal Ratko Mladic, ongemoeid gelaten. "Als de NAVO robuuster was opgetreden in Bosnië, door degenen die door het Tribunaal waren aangeklaagd op te pakken, dan had 'Kosovo' wellicht vermeden kunnen worden", zegt Blewitt, die denkt dat Milosevic zich dan wel twee keer had bedacht. "We hebben er bij de de NAVO verscheidene keren op aangedrongen om in Kosovo wel daadkrachtig op te treden."

De NAVO lijkt anno 1999 vastbesloten de experts met alle mogelijke middelen te ondersteunen. Zo hebben verschillende landen toegezegd informatie van hun geheime diensten beschikbaar te zullen stellen. Het belang van dit spionagemateriaal moet echter niet worden overschat, meent Blewitt. Veel van wat de geheime diensten aanleveren, is onbruikbaar in de rechtszaal. Een verdachte moet immers in de gelegenheid worden gesteld om zich tegen aantijgingen te verdedigen "en zou dan inzage moeten krijgen in rapporten van geheime diensten". Of landen dit zullen toelaten, valt te betwijfelen