|
Huidige en nieuw gekozen premier
 |
'Voor Shas geen tien maar twintig zetels!'
Door onze correspondent SALOMON BOUMAN
Zelfs met een gevangenisstraf van vier jaar aan zijn broek wegens corruptie is Arye De'eri voor de honderden aanhangers van de Israelische fundamentalistisch-joodse Shaspartij in de 'hal der rozen' in Netivot een heilige. Met zwarte hoeden op het hoofd of in de hand staan ze met een glans van extase in hun ogen op hun tenen als hun door de rechtbank vernederde leider de grote zaal betreedt in dit door zware werkloosheid getroffen ontwikkelingsstadje in de Negev-woestijn. Uit de luidsprekers schalt het Shas-welkomslied voor hamelech, de koning. De'eri, die het als politiek wonderkind tot minister van Binnenlandse Zaken bracht, kust de hand van de geestelijk leider van Shas, ex-opperrabbijn Ovadia Yosef, voordat hij zich fier achter de microfoon opstelt.
Die dag is hij door de juridische adviseur van de regering en door seculiere politici die het Shas-bloed wel kunnen drinken, onder zwaar vuur genomen voor de vergelijking die hij insinueerde tussen het proces dat de staat Israel tegen hem voerde en tegen de Duitse oorlogsmisdadiger Adolf Eichman en de van oorlogsmisdaden verdachte kampbewaker Ivan Demanjuk. De goed geoliede Shas-propagandamachine heeft De'eri's boodschap van verontwaardiging en onschuld in tienduizenden videocassettes over het hele land verspreid. ,,Alleen de uitspraak tegen Eichman en Demanjuk en die tegen mij werden rechtstreeks door de Israelische radio uitgezonden'', zegt De'eri op de bijeenkomst. ,,Heb ik soms iemand met een nazi vergeleken? Nee, ik wilde alleen maar duidelijk maken dat ik word achtervolgd. Shas wordt als een gevaar gezien.''
In de 72 minuten durende videocassette van de 'onschuld' verschijnen ook opnamen van de luxe-appartementen van rechters die hem vlak voor de verkiezingen op 17 mei een gevangenisstraf van vier jaar hebben opgelegd. ,,Vijftienmaal wordt in het vonnis gesproken over het luxe-appartement met jacuzzi dat ik met ontvreemd geld zou hebben gekocht. Waarom vijftienmaal? Omdat ze er op uit zijn mijn bloed te vergieten.''
De'eri heeft met het ,,onschuldig'' uit de mond van de hoog vereerde en geëerde rabbijn Ovadia Yosef van zijn veroordeling een scherp politiek wapen gesmeed om de gevoelens van discriminatie en vernedering onder honderdduizenden Israeliërs van Marokkaanse afkomst in de stembus om te zetten in een nieuwe verkiezingszege. ,,Geen tien zetels (in het huidige parlement van 120 zetels) maar twintig zetels'', roept hij. De zaal springt als een veer op en juicht.
Rabbijn David Ovadia, de zoon van de 'grote rabbijn', had eerder met het oproepen van herinneringen aan de aantasting van de religieuze waarden van de gelovige Marokkaanse immigranten door de zionistische staat Israel in de jaren vijftig de gevoeligste snaren van achterstelling, miskenning en vernedering geraakt. ,,Bestaat de gevangenisbevolking niet uit 95 procent sefardiem (joden uit het Midden-Oosten)? In Marokko kenden we geen misdaad onder de joden'', zegt hij. Dit verschijnsel en drugsgebruik onder de jongeren in Israel is volgens rabbijn David Ovadia het gevolg van ,,het ontnemen (door de zionisten) van de tora (oude testament) aan de Marokkaanse immigranten''.
De opstand tegen de zionistische onderdrukking van de traditionele religieuze en culturele waarden van de sefardiem is de voornaamste drijfveer van de vijftien jaar geleden gestichte Shaspartij. In die jaren is deze voor vrede met de Arabieren en Palestijnen geporteerde partij onder de regie van het duo opperrabbijn Ovadia Yosef en De'eri een belangrijke speler op het politieke schaakbord geworden. De'eri kreeg in de politiek de bijnaam van 'koningsmaker'. Zonder de steun van Shas zouden de premiers Yitzhak Rabin (Arbeidspartij) en na hem Likuds Benjamin Netanyahu geen regeringscoalities hebben kunnen vormen.
Voor deze welwillendheid werd Shas uit de schatkist royaal beloond. De partij stampte onder de bezielende leiding van Arye De'eri een onafhankelijk religieus schoolsysteem met thans 50.000 leerlingen uit de grond en zette in de ontwikkelingssteden sociale programma's voor hulpbehoevenden op. Op deze basis heeft Shas de sefardiem de weg terug gewezen naar de traditionele religieuze en culturele wortels van het Noord-Afrikaanse jodendom voordat deze waarden door de ashkenaziem (van Oost-Europese oorsprong) door de zionistische molen werd gehaald. De paradox van deze revolutie is dat Shas sterk beïnvloed is door de Oost-Europese orthodoxie. Arye De'eri werd opgeleid door rabbijnen van Oost-Europese afkomst, hetgeen van grote invloed is geweest op de structuur en inhoud van Shas.
In de loop der jaren is de aanhang van Shas, evenals die van andere ultra-orthodoxe partijen, in het vaarwater van het territoriale zionisme gekomen. De religieuze stellingname van rabbijn Ovadia Yosef dat ,,het redden van een mensenleven belangrijker is dan land'' heeft in Shas aan kracht ingeboet. Dat is een van de redenen dat Shas in 1996 vrij gemakkelijk kon overschakelen van links naar rechts en ook op 17 mei zijn aanhangers zal opdragen voor de Likud-kandidaat voor het premierschap, Benjamin Netanyahu, te stemmen. ,,Shas-Bibi (koosnaam voor Netanyahu). Bibi-Shas'', roept De'eri in Netivot.
De extase bereikt zijn hoogtepunt. Ehud Barak, de leider van Israel-Eén, is voor Shas persona-non-grata. Diens strijd voor dienstplicht van de harediem (ultra-orthodoxen) en tegen het 'kopen' van de ultra-orthodoxe partijen in het coalitiegekonkel na de verkiezingen met miljarden shekels uit de schatkist, heeft hem tot vijand van Shas gemaakt.
De politieke strijd op leven en dood voert Shas echter tegen de 'Russen'. Dat gevecht is aangewakkerd door het verlangen van de Russische immigrantenpartij van Natan Sharanski om het invloedrijke ministerie van Binnenlandse Zaken uit handen van Shas te spelen. ,,Sharanski wil dat ministerie om Israel open te stellen voor nog meer goyiem (niet-joden uit Rusland). Die komen op onze welvaart af om nog meer kerken te bouwen en winkels voor de verkoop van varkens (onrein volgens joodse godsdienst) te openen'', houdt De'eri het aan zijn voeten liggende gehoor in Netivot voor.
,,Shas blijft groeien'', belooft de leider. ,,Dat moet ons antwoord zijn op achtervolging en discriminatie.''
| NRC Webpagina's
|
| Bovenkant pagina |
