[ 11 ]
Het succes van de Cubaanse revolutie gaf inspiratie om hetzelfde concept elders te herhalen. Maar in Bolivia stuitte Che op een muur van onbegrip. Niet een boer sloot zich bij hem aan.

12
[ 13 ]
De nacht voor zijn executie, ging Che er nog vanuit dat hij een proces zou krijgen. Maar 's ochtends, nadat de Cubaanse CIA-agent Felix Ramos een laatste foto had genomen, kwam er een bevel van hogerhand: fusilleren.

Op zondag 7 oktober stopt het dagboek abrupt. Che en zijn uitgedunde groep van 22 volgelingen ontdekken dat ze als ratten in de val zitten: de Churo-kloof is omsingeld door het leger. Zowel de voor- als achterhoede raken het contact met hun commandant kwijt. Een vijandelijke kogel boort een gat in de loop van Che's geweer; en nog een in zijn rechterbovenbeen. Leunend op de schouders van een kameraad staat hij ineens oog in oog met een patrouille onder leiding van kapitein Gary Prado.

,,Ik ben Che, ik heb gefaald'', zou hij - volgens het leger - bij zijn arrestatie hebben gezegd. ,,Nee, dat was propaganda'', zegt Prado in zijn huis in Santa Cruz, de coca-capital van Bolivia. ,,Hij zei: Niet schieten, ik ben Che''. Met zijn koppel had de jonge officier de handen van de gevaarlijkste man van de Amerika's vastgebonden en hem naar het schooltje van La Higuera gevoerd. In afwachting van CIA-agent Felix Ramos hield hij een nacht lang de wacht bij zijn gevangene, een wapenfeit waar hij nog altijd trots op is.

,,Dat ik de overmeestering van Che Guevara op mijn naam heb staan, heeft me in mijn verdere loopbaan enorm geholpen'', zegt hij. Prado had het geschopt tot generaal, maar hij nam ontslag uit het leger toen de staatsmacht in civiele handen overging. Tegenwoordig is hij een provinciaal politicus, opmerkelijk genoeg van een pro-Cubaanse partij die tot voor kort de revolutie predikte. Hoe valt dat te rijmen? ,,Wat Castro op Cuba heeft bereikt dwingt respect af. Maar Che Guevara? Wat kwam hij doen in Bolivia? Ons bevrijden? Ik zeg: bevrijden van wat? Bolivia is een soeverein land dat de naam draagt van de libertador Simón Bolívar. We waren al vrij.''

Net als de Venezolaan Bolívar in de vorige eeuw droomde Guevara van een ongedeeld Latijns Amerika van Vuurland tot de Río Bravo. Maar hij had buiten het nationalisme gerekend dat maakt dat een indiaan of een mesties in Bolivia zich in de eerste plaats Bolviaan voelt en dan pas indiaan of mesties. ,,We delen dezelfde taal en dezelfde religie, maar toch slaat de pan-Amerikaanse gedachte niet aan'', zegt Prado. ,,Bolívar vocht tegen het Spaanse kolonialisme, Guevara tegen het yankee-imperialisme. Het enige wat ze gemeen hebben is dat ze het symbool zijn van een periode die achter ons ligt.''


NIEUWS AGENDA SUPPLEMENT ARCHIEF TREFFERS SERVICE

© NRC HANDELSBLAD (10 februari 1996)














tekening van de Churo-kloof Dagboekfragment