[ 10 ]
Che Guevara begint te twijfelen aan de strijd in Bolivia. ,,De ware revolutionair wordt bewogen door gevoelens van liefde'', zo schreef hij. Maar dat was voordat hij uit Cuba vertrok.

11
[ 12 ]
,,Ik ben Che, ik heb gefaald'', zou de held van de Cubaanse revolutie volgens een legercommunique bij zijn arrestatie gezegd hebben. Gary Prado, de legerkapitein die hem heeft aangehouden, vertelt hoe het werkelijk ging.

Che, inmiddels getrouwd en vader van vijf kinderen, verdwijnt van de ene op de andere dag van het Cubaanse toneel. In het grootste geheim zal hij de revolutie naar Afrika en de rest van Latijns-Amerika exporteren. ,,Twee, drie, vele Vietnams scheppen, dat is het parool'', schrijft hij in een laatste pamflet voor zijn verdwijning. Vermomd als een halfkale diplomaat met een bril en een Uruguayaans paspoort neemt hij afscheid van zijn familie.

,,Mamma, die meneer die mij op schoot heeft vindt me aardig'', zou Aleida, z'n dochtertje, bij die gelegenheid hebben gezegd. Na een mislukte poging in de Congo om de aanhangers van de vermoorde president Lumumba aan de macht te helpen, reisde hij via Havanna, Madrid en Sao Paulo naar La Paz, waar hij op 3 november 1966 aankwam. Che had voor Bolivia gekozen omdat het aan vijf andere landen grenst. Naar zijn concept van het 'foquismo', de brandhaardtheorie, zou de vonk vanzelf naar de buurlanden overslaan.

Hoe koud moet de douche van onbegrip en apathie zijn geweest waarop de campesinos, om wie het allemaal begonnen was, hun onthaalden. In elf maanden oorlog sloot niet één boer zich bij de rebellen aan. ,,Om de bevolking te spreken te krijgen moet je er eerst jacht op maken. Het is net klein wild'', schrijft Che. De Guarani-indianen van het dorp El Espino, aan de spoorbaan naar Argentinië kijken ,,verlegen en schaapachtig'' uit hun ogen. Zelfs de koffie die de guerrilleros uitdelen, durven ze amper aan te raken. Che concludeert: ,,We kunnen hoogstens de neutraliteit van de boeren winnen door het zaaien van terreur; sympathie komt later.''

Het lijkt wel of iedereen de anti-imperialistische zaak saboteert. Over de radio hoort Che dat de kameraden in Budapest hem 'pathetisch' noemen. Dichterbij is 'het verraad' van de Communistische Partij van Bolivia, die Guevara botweg negeert. Ook niet goed voor het moreel is het drinken van urine bij gebrek aan water en het amechtige hijgen van de leider, die steeds vertwijfelder naar de vaporisator grijpt.


NIEUWS AGENDA SUPPLEMENT ARCHIEF TREFFERS SERVICE

© NRC HANDELSBLAD (10 februari 1996)