Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

Geschiedenis van Suriname na 1975

1975
25 november	Suriname wordt onafhankelijk. Het kabinet-Den Uyl zegt het land 3,5 miljard aan ontwikkelingshulp toe. De regering-Arron maakt een begin met ambitieuze economische projecten, zoals bauxietwinning in West-Suriname. Dit mislukt, door gebrekkige planning en het instorten van de bauxietmarkt.
1980
25 februari	Militaire staatgreep in Suriname. Uit een groep van zestien onderofficieren komt Desi Bouterse naar voren als sterke man. Er wordt begonnen met de bouw van volkswoningen en andere sociale projecten, maar de democratie wordt niet hersteld.
1982
8 december	Vijftien tegenstanders van het militaire bewind worden standrechtelijk geëxecuteerd in het Fort Zeelandia. Volgens Bouterse bereidden zij een "contra-coup" voor. De "decembermoorden" zijn het begin van het verzet tegen Bouterse door Surinamers vanuit Nederland. Den Haag schort de ontwikkelingshulp op.
1987
25 november	Eerste verkiezingen sinds de staatgreep. Grote winnaar is het Front, een bundeling van oude partijen. De NDP, de nieuwe partij van Bouterse, haalt drie zetels. De oude partijen vormen een regering onder leiding van president Shankar, die weinig daadkrachtig blijkt. Op de achtergrond blijven de militairen een belangrijke rol spelen. In het binnenland voeren opstandige indianen acties uit, met steun van het leger.
1990
24 december 1990	. Met een telefoontje sturen de militairen de regering-Shankar naar huis. Na deze "telefooncoup" wordt een interim-regering gevormd, met als premier Jules Wijdenbosch van de NDP, de politieke partij van Bouterse. De economie stagneert verder, de bodem van de schatkist komt in zicht.
1991
24 mei 1991	Nieuwe verkiezingen. De NDP haalt twaalf zetels. Het Nieuw Front verliest terrein, maar behoudt een meerderheid en vormt een nieuwe regering. Ronald Venetiaan wordt president. Zijn doelen: terugdringen van de militairen, herstel van vrede in het binnenland en hervorming van de economie.
1992
18 juni 1992	Suriname en Nederland sluiten in Den Haag een Raamverdrag voor economische, sociale en justitiële samenwerking. De ontwikkelingshulp was in beperkte vorm al hervat vanaf 1988. De toestand van de economie blijft echter verslechteren.
1992
1 augustus 1992	Vredesakkoord met Brunswijks Jungle Commando en andere rebellengroepen. De guerilla was feitelijk al beëindigd in 1990, de rebellen zijn nu vooral geïnteresseerd in het veilig stellen van de economische belangen van bosnegers en indianen.
1992
December 1992	Het Surinaamse parlement stemt in met een "Structureel Aanpassings Programma" voor de economie. Dat omvat onder meer afschaffing van subsidies, devaluatie van de munt en inkrimping van de overheid. De uitvoering van het aanpassingsprogramma verloopt traag en stuit op maatschappelijk verzet. Stakingen zijn aan de orde van de dag.
1992
8 december 1992	Eerste herdenking van de decembermoorden in Suriname. Nabestaanden komen over uit Nederland.
1993
April/mei 1993	De legerleiding wordt door de regering vervangen. De spanning loopt daarbij zo hoog op, dat Venetiaan dreigt met buitenlands militair ingrijpen. Nederland stuurt wapens. Bouterse wordt opgevolgd door Arthy Gorré. Deze krijgt als opdracht het leger te reorganiseren en democratiseren.
1994
Maart	André Telting benoemd tot president van de Centrale Bank. Hij beëindigt het monetair financieren (bankbiljetten bijdrukken) van de overheidsbegroting. De Centrale Bank koopt goud op als dekking voor de Surinaamse gulden.
Mei	De Haagse justitie opent een gerechtelijk vooronderzoek tegen Bouterse. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij cocaïnesmokkel van Suriname naar Nederland en van het witwassen van drugsgeld. Zie: Dossier Rechtszaak Bouterse
november	In Paramaribo breken "broodrellen" uit. Jongeren protesteren tegen de kosten van levensmiddelen. Ze richten vernielingen aan en plunderen winkels in het stadscentrum.
1996
april	In een IMF-rapport wordt de Surinaamse regering geprezen voor haar economisch beleid. De hyperinflatie van de laatste jaren is tot staan gebracht, de export trekt aan. De bevolking is echter sterk verarmd. De regering moet nog beginnen aan reorganisatie van het omvangrijke ambtenarenapparaat.
23 mei	Verkiezingen. Ondanks de verwachte electorale omwentelng, blijft het verlies van het Nieuw Front beperkt, evenals de winst van de NDP. Het Front houdt een meerderheid in het parlement. Het Nieuw Front slaagt er desondsnks niet in een nieuwe regering te vormen, omdat Bouterse met buitensporige beloftes van invloed en ministersposten het Front weet open te breken. Vijf parlementsleden van de VHP splitsen zich af, vormen een nieuwe partij (BVD) en lopen over. Ook de javaanse KTPI verlaat het Nieuw Front.
5 september	Jules Wijdenbosch wordt gekozen tot president. Dat gebeurt in de Verenigde Volksvergadering, een bijeenkomst van alle gekozen bestuurders, nadat in het parlement geen tweederde meerderheid voor Wijdenbosch of Venetiaan was te vinden. In de Volksvergadering volstaat een gewone meerderheid (de helft plus een). Wijdenbosch belooft "nationaal herstel", binnen honderd dagen.
1997
6 augustus	Tijdens een informeel bezoek van Wijdenbosch aan Nederland wordt bekend dat Den Haag bij Interpol een arrestatiebevel heeft ingediend tegen Bouterse wegens grootscheepse drugshandel. Bij terugkeer in Suriname zet Wijdenbosch de betrekkingen met Nederland op een laag pitje.
25 augustus	Wijdenbosch ontslaat zijn minister van Financien, Atta Mungra, na een hooglopend conflict over het financieel beleid. Mungra beticht Wijdenbosch van verspilling en machtswellust. Topoverleg tussen Wijdenbosch en van Mierlo in Rio de Janeiro over de gespannen verhoudingen tussen beide landen levert niets op. Nederland gaat niet in op het dringende verzoek van Suriname het arrestatiebevel tegen Bouterse in te trekken.
25 oktober	In Paramaribo worden ongeveer twintig burgers en militairen opgepakt omdat ze een coup tegen de regering zouden hebben beraamd. Bouterse zou daarbij worden vermoord. Nederland spreekt zijn bezorgdheid uit, maar houdt zich verder afzijdig. Onder de arrestanten zijn ex-medewerkers van Bouterse die betrokken zouden zijn bij drugshandel. Er wordt rekening mee gehouden dat de "coup" beraamd is als een criminele wraakactie door ntevreden handlangers.
13 november	Suriname weigert minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking toegang tot het land. Wijdenbosch eist topoverleg met premier Kok op "neutraal" terrein. De verhoudingen tussen Nederland en Suriname bereiken een nieuw dieptepunt.