TUSSEN CROESUS
EN CALVIJN

Leven zonder luxe larie

Niet iedereen voelt zich behaaglijk bij de huidige overvloed. De stichting Zuinigheid met Stijl propageert een sobere manier van leven.

Door Yvo van Regteren Altena

Voor Bourgondiërs, gul spenderende dandy's en andere luxebeesten werkt het informatiepamflet als een rode lap op een stier. Zo staat de vet gedrukte bovenkop 'Zuinigheid met Stijl' ingeklemd tussen twee goedmoedige spaarvarkens met hangende oortjes. Daarmee lijkt de toon gezet, maar na lezing lijken de denkbeelden en initiatieven van de stichting Zuinigheid met Stijl toch zo gek nog niet. Misschien kan zelfs de mens die de champagnepicknick naast een Bentley prefereert boven het trommeltje brood onder de snelbinder, zich wel een beetje vinden in het streven van deze stichting. Zonder overmatige groei en 'al die luxe larie' ziet de toekomst er volgens hen gezonder, veiliger en gezelliger uit.

Aan het begin van de jaren negentig kregen Rob van Eeden en Hanneke van Veen een beetje genoeg van hun levensstijl. Beiden hadden een fulltime baan, gingen regelmatig uit eten en hadden veel korte vakanties. Op zijn werk bij het Centrum voor Energiebesparing ervoer Van Eeden de keerzijde aan het ongeremde consumeren. Gesterkt door het gedachtegoed van de milieudeskundige Wouter van Dieren begon hij aan een ander leven met minder aanspraak op allerlei grondstoffen en een veel matiger energieverbruik. De ideeën van het echtpaar mondden in 1992 uit in de Vrekkenkrant, waarin op speelse wijze een nieuwe stijl van leven werd belicht. Ingezonden brieven boden onverwachte tips: 'Zoek een kleine partner, die eet minder', of: 'Douche in het donker, je weet toch waar de kraan zit'.

Zo'n acht jaar later is het hoongelach om het consuminderen al weer geruime tijd verstomd. Velen lijken de principes van 'meer doen met minder' in hun eigen leven te willen integreren. Het doel van de Stichting Zuinigheid met Stijl is de bevordering van een eenvoudige en sobere manier van leven die tenslotte moet leiden tot een gunstiger klimaat. Met het tijdschrift Genoeg, de opvolger van de Vrekkenkrant, worden tips en trucs om zuinig en toch aangenaam te leven onder de aandacht gebracht.

Zuinigheid met Stijl is geen actiegroep en streeft evenmin naar een grote maatschappelijke invloed. Ze wil wel zaken ter discussie stellen en doet dat door middel van lezingen, cursussen, het stichtingsorgaan Genoeg en het uitbrengen van boeken. De titels ervan spreken voor zich: Je geld of je leven, Lekker Zuinig en Hoe word ik een echte vrek?Een van de vaste medewerkers van Genoeg is Marieke Henselmans. Ze schrijft onder meer voor de Volkskrant, heeft het boek Consuminderen met kinderen in tijden van overvloed op haar naam staan en trekt door het land om haar levenswijze uit de doeken te doen. Ze raakte op het spoor toen zij het vrekkenechtpaar Rob en Hanneke op tv zag. Henselmans merkte opeens dat er ook anderen waren die met consumptiegoederen op dezelfde manier omgingen als zij. Zelf bagatelliseert ze haar rol in het consuminderende wereldje. Ze noemt zich de ondervrek: "Ik ben vrek bij geboorte, maar wel in positieve zin. Van jongs af aan ben ik het type dat altijd dingen repareert en nooit zomaar iets weggooit." Ze deed een cursus autotechniek om aan dure servicebeurten te ontkomen en al tijdens haar studie wist zij ondanks een bescheiden gage moeiteloos rond te komen. Vrekkigheid betekent volgens Henselmans niet dat een mobiele telefoon taboe is of dat je geen rondjes in het café of cadeautjes met een verjaardag zou mogen geven: "Als je goed met geld kunt omgaan, ben je de eerste die iets kan weggeven."

Als woordvoerder van de Stichting en in haar boek wijst Henselmans op het gehol en gedraaf van veel ouders om hun kinderen maar niets tekort te laten komen, maar volgens haar zit het daar niet in. Voor een kind kan het samen bouwen van een boomhut spannender zijn dan het bezit van weer een nieuw play-station. Ooit trok Henselmans landelijk de aandacht door te reageren op het Telegraaf-artikel 'Een kind kost een Porsche'. Met 'Een kind kost een Lada' toonde zij aan dat het ook anders kan.

Henselmans stuit vaak op blikken vol ongeloof als ze zegt prima uit te komen met honderd gulden voor een weekje eten met een gezin van vijf: "Velen verwachten bij zo'n verhaal een schraperige figuur met bleke ingevallen wangen, maar ik koop slim in, maak zelf quiches, pizza's en pannenkoeken." Naast het prettige idee dat je de wereld een beetje spaart, heeft het vrekkige leven nevenbekoringen. Omdat je geld overhoudt kun je op den duur zelfs minder gaan werken waardoor je weer meer aandacht aan vrienden en familie kunt geven. Met klem ontkent Henselmans dat er veel energie in een zuinige levensstijl gaat zitten: "Het geeft juist energie, ook mijn lotgenoten voelen het als winst." Ze wijst op haar artikel in Genoeg waarin ze verslag doet van een lezing over spaarzaamheid van Kees van Kooten. Onder de kop 'De helft is dik genoeg', hekelt de ex-directeur van het Simplistisch Verbond het gegeven dat vandaag de dag "alle deuren naar het genot wagenwijd openstaan". Aan de muur bij Henselmans hangt een persoonlijk woord van vrekkenkoning Gerard Reve. Voor de ware vrek een man om een voorbeeld aan te nemen: volgens eigen zeggen krijgt Reve over zijn hele lichaam uitslag als iemand op zijn kosten langer dan drie minuten interlokaal belt.

http://www.zuinigst.nl; E-mail: info@zuinigst.nl. De genoemde boeken zijn te bestellen op nummer 0113-270635.

www.nrc.nl/Economie