TUSSEN CROESUS
EN CALVIJN

De top van de huizenmarkt begint bij 5 miljoen gulden. Graag vrijstaand, liefst met kamer of bijgebouw voor de au pair en een ruime garage voor de klassieke auto.

Door Remmelt Otten

Echt dure huizen komen zelden op de markt. Ze blijven sub rosa en ontbreken in de advertenties in het tijdschrift Residence of op de website van de NVM-makelaars. Van de villa die nu te koop staat in Bussum, voor 18 miljoen gulden, ligt er wel een brochure bij een klein aantal makelaars in de regio. De uitzondering die de regel bevestigt - op de NVM-site - is het Wassenaarse landgoed Langenhorst: vraagprijs 19,8 miljoen gulden, kosten koper.

Wat is er te krijgen en wat zijn de wensen als geld geen rol speelt? In de grote stad Amsterdam, het financiële centrum van onze economie, en in een forensenbuurt als het Gooi, 25 kilometer verderop?

De top van de markt ligt bij 5 miljoen gulden, vertellen Cees Kemp van Broersma makelaars in Amsterdam en Paul ten Feld van Lares Makelaardij in Laren. Het zeer courante segment van 2,2 miljoen tot 2,7 miljoen gulden gulden is weliswaar lang niet voor iedereen te financieren, maar hoort niet meer tot de top. "Daar krijg je geen echte luxe en comfort meer voor", zegt Kemp. "Een huis uit de jaren dertig in een rijtje kostte zeven jaar geleden zes ton en nu meer dan twee miljoen." Het officiële record van 2000 voor een woonhuis staat bij het Kadaster op 9,7 miljoen gulden voor een villa in Aerdenhout. Maar het Kadaster meette daarbij in de categorie 'woonhuis verkocht aan een particulier'. Het ook dit jaar verkochte pandje aan het museumplein in Amsterdam van 15 miljoen gulden, een combinatie van kantoor en woonhuis, valt daar niet onder.

Rond de 5 miljoen is de vraag breed. Van bestuursleden van grote ondernemingen tot mensen die hun winkelketen verkochten of een beursgang achter de rug hebben. Ook het nieuwe belastingstelsel heeft de markt in beweging gebracht. Omdat de hypotheek op het eigen woonhuis vanaf volgend jaar vrijwel de enige aftrekpost is, voelen sommigen zich fiscaal gedwongen een duurder huis te kopen. Andere voelen zich juist gedwongen hun overige appartementen (voor later) of huizen (voor de kinderen) te verkopen.

"Maar het blijft van het vertrouwen in de economie afhangen hoeveel vermogen mensen bereid zijn in hun huis te steken", zegt Kemp. "Huizen lijken misschien stabielere beleggingen dan aandelen, maar als het sentiment omslaat kan ook een huis dat nu 5 miljoen gulden waard is binnen een jaar zakken tot 3,5 miljoen gulden."

Bij mensen die voor een hypotheek geen rekensommen hoeven te maken, gaan de wensen in Amsterdam vaak uit naar een van de vijftien vrijstaande huizen aan het Vondelpark. Of de grote herenhuizen in de buurt van het Vondelpark, in de Van Eeghenstraat, Koningslaan, Apollolaan en de straten bij het Beatrixplantsoen. Huizen met zo'n vierhonderd vierkante meter woonoppervlak en een tuin van minimaal twintig meter diep. "De wens was een grachtenpand in het centrum óf een huis in Zuid", zegt Kemp. "Het is tegenwoordig vooral Zuid."

Kemp krijgt zelden extravagante verzoeken. "Integendeel. Bijna iedereen probeert nu het huis te herstellen in zijn oorspronkelijke staat. Lange tijd werd het hele interieur eruit geslagen voor marmeren vloeren en enorme aangebouwde serres. Maar zelfs de jongens die rijk geworden zijn met 06-nummers hebben heel bescheiden wensen bij een verbouwing."

Gezinnen zoeken een heel pand. Zijn de kinderen de deur uit, dan verruilt het echtpaar zijn grachtenpand of villa in de buitengebieden graag voor een appartement. Met de inmiddels onmisbare eigen parkeerplaats en aanverwante luxe als een huismeester en een lift ligt de prijs daarvan ook al rond de 3,5 miljoen gulden. "Er zijn in Amsterdam maar een paar complexen met dergelijke allure", zegt Kemp. "Als we dat aanbieden, melden zich meteen vijftien geïnteresseerden."

Ook in het Gooi is er vooral een tekort aan ruime, luxe appartementen van ruwweg 10.000 gulden per vierkante meter. "Het waren vooral ouderen, maar ook vitale vijftigers kijken daar nu naar", zegt Ten Feld. "Het is vooral tijdgebrek. Ze zijn veel op reis voor hun werk. En meestal hebben ze diverse huizen, ook in het buitenland."

Gezinnen hebben in het Gooi ruimere keuze dan in Amsterdam, waar slechts 17 procent van het aanbod uit koopwoningen bestaat en de rest van de woningen is gevangen in een halve eeuw sociaal-woningbouwbeleid. Rond Laren en Blaricum, Huizen en Bussum is de hemel de grens. Vooral omdat de bestemmingsplannen vaak ruimte bieden voor het slopen van het oude jaren-vijftig-bungalowtje en hogere nieuwbouw mogelijk maken. Bovendien is het zandgrond en kan de aannemer ook onder het huis nog wat weggraven.

Het meest aansprekende voorbeeld is het huis van miljardair John de Mol, mede-oprichter van mediaconcern Endemol, dat hij afgelopen jaar heeft verkocht aan het Spaanse Telefónica. Hij woont op de grens van Blaricum en Laren, maar kocht zijn buurman uit, zette een muur om zijn tuin, en bouwde een immense villa met twee ondergrondse verdiepingen: onderin het zwembad, daarboven de slaapkamers.

De belangrijkste wens die Ten Feld moet vervullen is privacy. "Het kleine beetje dat deze mensen hebben, koesteren ze." Privacy betekent in de praktijk een vrijstaand huis, met als grootste gemene deler de rietgekapte Gooise villa. Het mag wel middenin het dorp liggen - graag zelfs, voor de school en de vioolles - maar dan afgeschermd door een tuin met hagen of een muur. Liefst vier slaapkamers - één om te slapen, een eigen werkkamer voor meneer, een eigen werkkamer voor mevrouw, en een logeerkamer. Bij gezinnen ligt het minimum op vijf kamers, inclusief eentje voor de au pair.

Het belang van de tuin is afgenomen (geen tijd voor), het belang van de garage is toegenomen. Merken als Porsche en Mercedes zijn alleen te verzekeren met garage en ook de klassieker, een favoriete hobby van rijk Nederland, vraagt om onderdak.

www.nrc.nl/Economie