Agenda 2000

Onder deze naam presenteerde de EU-commissie op 16 juli 1997 voorstellen aan het Europese Parlement inzake:

• de uitbreiding van de EU-15 met een aantal Oost-Europese landen; (zie: 'Uitbreiding van de EU-15')
• verdere hervormingen van het landbouwbeleid;
• hervormingen van de sociale en regionale fondsen.

De genoemde hervormingen zouden overigens ook zonder de geplande toetreding van Oost-Europese landen nodig zijn, maar ze worden hierdoor wel urgenter. De geplande uitbreiding verhevigt niet alleen de discussie over de EU-begroting (die men voorlopig op 1,27 van het EU-BBP wil handhaven) en het EU-landbouwbeleid. Ook de discussie over de machtsverdeling binnen de instellingen van de Europese Unie, waar men in Amsterdam in 1998 niet veel verder mee kwam, laait weer op.

Geen van de Oost-Europese landen voldoet op dit moment aan de toetredingscriteria die zijn vastgesteld op de EU-top in Kopenhagen in 1993. Deze zijn, op politiek gebied:

• een democratische besluitvorming;
• handhaving van de mensenrechten;
• bescherming van minderheden.

Op economisch gebied gaat het om:

• een functionerende markteconomie;
• het kunnen omgaan met de gemeenschappelijke markt;
• aanvaarding van de doelstellingen van de EMU.

Van de tien Oost-Europese aspirant-leden voldoet alleen Slowakije niet aan de politieke criteria. Geen van allen voldoen volledig aan de economische criteria. Toetreding van de eerste groep van vijf wordt door optimisten rond 2002 verwacht. Naast verbreding van de EU is ook verdieping nodig. Spoedig na 2000 wil de Commissie een intergouvernementele conferentie houden inzake de hervorming van de bestuursorganen van de EU.

De potentiële toetreders zijn relatief arm: hun gezamenlijk BBP is kleiner dan dat van Nederland en hun gemiddeld inkomen per inwoner bedraagt 13% van het EU-gemiddelde.

Zie: 'Van Aartsen laakt Europees landbouwplan', NRC Handelsblad 17 juli 1997