Welk tweeverdienend ouderpaar durft zijn jarige kind nog thuis te laten koekhappen of ezeltje prikken? Het jarig Jetje moet in de zon worden gezet en dat mag wat kosten. De opkomst van de verwenindustrie.

BIRGIT DONKER

Philip is negen geworden en dat viert hij in het Leids Rijksmuseum van Oudheden. Gehuld in dierenvel, met op zijn hoofd een tovenaarsmuts en in zijn kielzog acht vriendjes, trekt hij door de prehistorie. Onder begeleiding van een gids, die hen wijst op de afbeelding van een mens van 300.000 jaar geleden ‘het is net een aap!') en de oudste boomstamkano van Europa (‘hadden ze toen ook al een harpioen?'). Telkens als de groep te luidruchtig wordt, trekt de gids behendig de aandacht van de joelende jongens.

,,Kijk, daar kun je als ouder niet tegenop.'' De vader van Philip, in het dagelijks leven beleidsmedewerker bij een ministerie, maakt nog een foto van zijn zoon. ,,Toen Philip vier werd, deden we nog ezeltje prik en koekhappen. Nu heeft hij de leeftijd dat je ze het huis uit wilt hebben.'' Hij wil dat zijn enig kind op zijn verjaardag kan terugkijken als iets dat niet alledaags is. ,,Iedere keer moet het weer iets anders zijn.'' Daarom zijn ze al naar het kindertheater geweest, hebben ze gedaan aan ‘bumperbowlen' (met de gootjes afgedekt zodat de bal daar niet in kan verdwijnen) en vorig jaar hebben ze Kruimeltje gezien. ,,Voor dit jaar hebben we verschillende opties buiten de deur met Philip besproken.'' Het werd het museum. ,,Daar steken ze nog wat van op.'' En de prijs, 225 gulden? ,,Ach, de film kost ook geld.''

Philip zelf is tevreden. ,,Hier vermaak je je meer dan thuis, want er worden meer vragen gesteld en je leert er nog van.'' Mathijs (9) beaamt: ,,Ergens naar toe gaan is leuker, want thuis dat ken je al.'' Hij wil op zijn eerstvolgende verjaardag naar een televisiestudio.

Kinderverjaarsfeesten veranderen in happenings. Een partijtje thuis, met koekhappen en spijker poepen, wordt steeds vaker ingeruild voor een feest in een discotheek of in een designwinkel, waar kinderen kunnen knutselen aan een prinsessenspiegel of een kitsch lampenkampje. En de ouders die nog kiezen voor thuis vieren, doen vaker een beroep op professionele hulp. Ze huren een (thema-)verkleedkist, bestellen een goochelaar aan huis of ze laten letterlijk alles, tot en met afwassen en stofzuigen na afloop, over aan in kinderfeestjes gespecialiseerde bureautjes.

,,Ouders hebben het geld en ze willen zelf ook een dagje uit'', merkt Yolanda van den Berg, die feestjes organiseert in het Leids museum. ,,Ze zijn steeds vaker tweeverdiener en hebben geen zin meer in drie dagen voorbereiding en twee dagen puinruimen.'' Ook kinderen worden veeleisender. ,,Soms komen ze vooraf kijken en vragen me uit wat ik ga doen. Ze hebben heel sterk het gevoel: dit is mijn partijtje waar nog een jaar over wordt gepraat.''

De mogelijkheden voor een bijzonder feestje zijn legio. Voetbalclubs regelen ‘kindertours' door kleedkamer, spelerstunnel, skybox en museum. In kinderkookcafés kunnen kinderen een diner of high tea bereiden. De overdekte skipiste SnowWorld in Zoetermeer organiseert ,,een volledig verzorgd feestje, met ski- of snowboardles op de échte sneeuw''. Dierentuinen sturen feestgangers op speurtocht, soms zelfs met een emmer eten zodat ze zelf nijlpaard, neushoorns en olifanten kunnen voeren. Het Rotterdamse Hofpleintheater trakteert jarigen in de pauze van een jeugdvoorstelling op ‘limo complèt' (limonade, toffees en spekkies) en organiseert een backstage tour voor wie wil weten waar decors worden gemaakt en hoe de honderden knopjes voor licht en geluid werken. En gewoon naar het zwembad hoeft ook niet meer: je kunt discozwemmen met muziek en lichteffecten.

Kinderen beginnen al jong aan feesten buitenshuis. Zo viert Emma haar vierde verjaardag in het Land van Jan Klaassen in Braamt, bij Doetinchem. Eerst mogen de gasten spelen in een overdekte speeltuin, daarna is er poppenkast. Alle jarigen worden door Jan Klaassen op het podium genodigd en toegezongen: ,,Happy Birthday'' en de ‘Chinese' variant ,,Hanky Panky Shang Hai''. Alleen Emma blijft liever bij haar moeder op schoot zitten. Dan volgt een ouderwetse poppenkastvoorstelling. Na afloop wordt aan de houten tafels gegeten: patat uit diepe borden, met limonade en ijs (arrangement Jan Klaassen), met frikadel (arrangement Katrijn) of arrangement Pierlala met pannenkoek, limonade en ijs.

Vooral in de Randstad is het aanbod groot. Het Amsterdamse Festivities bijvoorbeeld, drie jaar geleden opgericht door Corné van de Erven, organiseert talloze themafeesten. Op locatie op een kasteel, in een bioscoop of disco of bij de jarige thuis. Het populairst zijn het Pipi Langkousfeest met desgewenst Kleine Witje (haar paard) dat voor 250 gulden extra de jarige van school haalt disco voor de oudere kinderen en voor de jongere het indianen- of het ridderfeest. De Teletubbie verjaardag, met een Teletubbie aan huis, is uit. Een Harry Potterfeest met zelf gifgroene toverdrankjes bereiden is in de maak.

Ouders, modaal en bovenmodaal, geven bij Festivities gemiddeld 500 tot 1.000 gulden uit. ,,Ze hebben minder tijd voor hun kinderen en willen hun schuldgevoel afkopen'', denkt Van de Erven. De meest wilde wens die hij heeft vervuld was het opnemen van een videoclip in een professionele studio, waarvoor de gasten, vijf meisjes die de Spicegirls imiteerden, in een limousine werden afgehaald. Dat was met 5.000 gulden ook het duurste feest voor een meisje dat tien werd. Sommige ouders gaan verder dan hun kinderen wensen.

Van de Erven: ,,Vrijdag nog regelde ik voor een meisje een glitter and glamour-feest met dj en rookmachine. De moeder wilde alles erop en eraan. En wat vonden de kinderen het leukst?... Stoelendans! Vaak denk ik: het is een feest voor de ouders, een statussymbool.''

Het ridderfeest van Festivities wordt gevierd in een heus kasteel: het neogotische kasteel De Haar in Haarzuilen. In de kindereetkamer van het kasteel wordt Wybren (7) door twaalf vriendjes zo hard toegezongen dat hij van schrik zijn vingers in zijn oren steekt. Corné van de Erven zet een themataart op tafel, versierd met plastic paard en ridders. ,,Zitten er nootjes op?'' vraagt de moeder van Wybren. Daar is een van de gasten allergisch voor.

Als de taart op is, verkleden de kinderen zich als ridders, met helm en maliënkolder. Geen zwaard, dat is te gevaarlijk. De miniridders krijgen een rondleiding door het kasteel. Door de keuken, waar ze mogen proberen een 20 kilo zware pan op te tillen, door de ridderkamer, waar in de puntige spokenvangers nog altijd spoken verstrikt raken en door de kerkers, waar gevangenen werden verdronken of uitgehongerd (‘hou op, ik hoor het zo graag!').

Wybrens moeder zegt na afloop dat het met anderhalf uur misschien iets te lang duurde, maar ze is wel tevreden. ,,Knap dat Corné de aandacht van de kinderen wist vast te houden. Op weg hierheen hebben ze de auto nog verbouwd.'' Met een feestje thuis kon ze niet aankomen. ,,Vrijdag was Wybren nog op een partijtje in KidZcity, een overdekte ruimte met luchtkussens en lasergames. Daarvóór was hij in een zwembad en op een kookfeest.'' De prijs, ruim 400 gulden, vindt ze hoog. ,,Maar bowlen of midgetgolf met friet is ook duur. En dit vind ik zelf erg leuk.'' De gasten zijn verdeeld. Judith vond de taart en het verkleden leuk. Maar Koen vond KidZcity leuker. ,,Daar heb je een echt kasteel met glijbanen.''

Niet alleen kastelen, ook boerderijen zijn kinderlokkers. De Wilhelminahoeve in Kamerik, bij Woerden, bijvoorbeeld. Waar van 1595 tot 2000 de hoofdbezigheid bestond uit agrarische activiteiten, kunnen nu kinderen deelnemen aan een ‘poldersportcompetitie' met wedstrijden koe melken, hooivorkhangen, tobbedansen en een strobalenrace. 's Zomers kan er ook gekanood worden. ,,Maar ze willen het liefst zelf ravotten'', weet eigenaar Hendrik-Jan Hoogendoorn. Per winterweek organiseert hij drie tot vijf kinderfeestjes, in de zomer ruim twintig. Prijs van een feestje is 15 gulden per kind, ouders mogen zelf eten en drinken meenemen.

,,Yèèèès, we gaan op koeien schieten!'' roept Daniël in een van de stallen van de Wilhelminahoeve. Naast de herkauwende koeien wordt tien kinderen getoond hoe ze moeten schieten met een grote pijl en boog. Zo viert Benjamin zijn zevende verjaardag. ,,Leuk'', glundert hij. Zijn ouders, stukadoor en doktersassistent, vonden het adres van de Wilhelminahoeve op internet. ,,We waren weer op zoek. McDonald's, bowlen en zwemmen hadden we al gehad'', zegt zijn moeder. Thuis, op een Rotterdamse bovenverdieping, wilde ze de tien kinderen niet hebben ,,Hier hoeven ze zich niet te gedragen.''

Na het boogschieten volgt de wedstrijd koe melken. Zittend op een kruk rukken de kinderen aan de uiers van een houten koe. Luidkeels moedigen ze elkaar aan, tot de Power Groep het meeste water heeft gemolken. Tot besluit storten ze zich in het Polderpaviljoen op de zelf meegenomen chips en cola. De volgende groep verjaarsgasten staat dan al weer te wachten.