De 31-jarige zoon van Kabila, Joseph, is benoemd tot interimleider in Congo. Het lijkt een sprong in het duister, die de invloedrijke buur Angola niet zal kunnen waarderen.

Door onze correspondent KOERT LINDIJER

NAIROBI, 18 JAN. De 31-jarige Joseph Kabila, die volgens de Congolese staatsradio tot interimleider is benoemd na de moordaanslag op zijn vader, leeft pas vier jaar in Congo. Hij werd in Oost-Afrika in ballingschap geboren, en zette voor het eerst voet op Congolese bodem toen zijn vader in 1996 aan diens lange mars naar Kinshasa begon. Hij spreekt Engels en Swahili, maar naar verluidt nauwelijks Frans, de officiële taal van Congo.

Papa Kabila gaf hem tijdens de opstand tegen president Mobutu belangrijke verantwoordelijkheden in militaire aangelegenheden. Dit tot ergernis van de Rwandezen, die de militaire operatie leidden. Na de overwinning op Mobutu zond vader Kabila hem naar China voor een militaire opleiding. Na terugkeer in Kinshasa benoemde hij de ambitieuze Joseph tot legerleider en promoveerde hem tot generaal-majoor.

Dinsdag werd nog aangenomen dat Joseph bij zijn vader was toen de moordaanslag plaatsvond en gewond raakte. Andere bronnen suggereren nu dat hij in de zuidelijke stad Lumbumbashi verbleef en zich na de aanslag naar Kinshasa spoedde. De indruk bestaat dat hij sindsdien in de hoofdstad alle touwtjes in handen probeert te nemen. Of hij zichzelf in het centrum van het machtsspel heeft geplaatst of dat naaste medewerkers van zijn vader, zoals diens neef Gaetan Kakudji, hier voor verantwoordelijk zijn, blijft vooralsnog onduidelijk. Sinds gisterochtend verschijnen op de staatstelevisie regelmatig beelden van Joseph in overleg met ministers en commandanten.

De benoeming van Joseph tot interimleider lijkt een poging van de clan rond Kabila om de macht te behouden. Waarnemers geloven echter dat de kans daarop klein is. Hij heeft daarvoor te weinig ervaring en onder zijn vaders bestuur maakte hij vijanden door verdachte zakenovereenkomsten.

Voor Congo's militaire bondgenoten Zimbabwe en Angola betekent de benoeming van Joseph een sprong in het duister. Zimbabwe reageerde onmiddellijk na de aanslag op vader Kabila met een verklaring van onvoorwaardelijke steun aan de regering in Kinshasa. Angola daarentegen stelde zich veel gereserveerder op. Een bron in de hoofdstad Luanda voorspelde vanochtend dat Joseph Kabila als nieuwe president onaanvaardbaar zal zijn voor Angola.

Zimbabwe en in het bijzonder Angola verkeren door hun militaire aanwezigheid in het chaotische Congo in de positie van 'king-makers'. Zij zullen in belangrijke mate de ontwikkelingen bij de uitgebroken machtsstrijd bepalen. De Angolese militaire en politieke top kwam gisteravond in spoedberaad bijeen over de situatie in Congo. Angola heeft enkele duizenden soldaten in Congo gelegerd, evenals enkele honderden aan de overkant van de rivier in buurland Congo-Brazzaville. Het heeft bovendien veel invloed in de talrijke Congolese veiligheidsdiensten.

Angola en Oeganda, dat de Congolese rebellen steunt, zijn officieel vijanden maar op het niveau van hun invloedrijke legerleiders onderhouden ze goede contacten. De mogelijkheid bestaat dat zij gebruikmaken van de huidige crisis om tot een compromis te komen, waaronder een nieuwe Congolese president en de rebellenleiders een vredesakkoord sluiten.

Angola heeft zich de afgelopen maanden uiterst ontevreden getoond over Kabila's koppige houding om tot een vergelijk met de gewapende oppositie te komen. Misschien bestaat nu de mogelijkheid voor de verscheidene bij de oorlog betrokken buitenlandse mogendheden om de Congolese machthebbers tot verzoening te dwingen. De rebellenleiders in het noorden en oosten van Congo drongen vanmorgen alvast aan op snelle besprekingen.

Zie ook:

Grote verwarring na aanslag Congo (17 januari 2001)
Laurent Kabila maakte overal vijanden (17 januari 2001)
Congo: van Lumumba tot Kabila (17 januari 2001)
'Congolese president Kabila gedood' (16 januari 2001)

( a d v e r t e n t i e s )