NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Die profzucht bij nieuwsrubrieken, de behoefte om overal een goed gebekte prof bij te halen voor een mening over de eerste resultaten van een onderzoek, zoals dat naar de ramp in Enschede. Aan hen wordt het denken uitbesteed. Maar na al die geleerde analyses weet ik nog steeds niet wat een rijksinspectiedienst is. Waarom er acht nodig zijn om Enschede te onderzoeken.

En waarom ze niet echt onafhankelijk zijn. Als die vragen worden beantwoord, kom je al een heel eind met de verklaring van de gebeurtenissen van afgelopen weekeinde. Maar eenvoud is het allermoeilijkste. De grafische Journaal-studio, die dat nieuwe beeldlogo van een oerknal uit een wereldbolletje heeft ontworpen, zou zich ook op de verhoudingen tussen de rijksoverheid en de lokale overheden kunnen storten. Computergrafieken met lijntjes tussen rijksinspecties en departementen. Hoe past die onafhankelijke commissie Oosting daarin? Interessant waren de eerste wantrouwige reacties van de Enschedese burgers in Nova. Die voelden, staande in hun deurpost, haarfijn aan dat het hier om botsende overheidsonderdelen ging. Iedereen gaf elkaar de schuld. Instinctief kozen ze partij voor hun eigen gemeente. "Iedereen heeft 100 procent werk gedaan: brandweer, politie. En achteraf, makkelijk praten, moet dit en dat. Wat koop je ervoor?", zei een man. Door de mand viel prof. T. Schalken, de bekendste rechtsgeleerde Nederlander, altijd ver vooraan in het nieuws met vervolgingsplannen. Hij wil de overheid strafrechtelijk aansprakelijk maken voor "dood door schuld" bij rampen in Volendam en in Enschede. Altijd mooi quootje om paraat te hebben. "Maar die boete wordt dan toch uit de staatskas betaald?", vroeg Nova. Die spelbrekende vraag had veel eerder gesteld kunnen worden. Schalken antwoordde bevestigend: "Dat is een bekend bezwaar, maar dan blijft toch staan dat de burger heel duidelijk ziet dat de norm die de overheid stelt niet alleen voor de burger geldt, maar ook voor de overheid". Dus Schalken wenst belastinggeld rond te pompen. De gedupeerde burgers van Enschede krijgen een extra sanctie opgelegd. Hun gemeentebelastinggeld wordt niet voor hen gebruikt, maar naar Justitie overgemaakt. Deze voorzet kon minister van Binnenlandse Zaken K. de Vries gemakkelijk inkoppen met de wat ironische blik die hem eigen is: "Ja misschien zou dat op sommige mensen wel meer indruk maken....."

Een ander geliefde tv-prof is de Tilburgse bestuurskundige Paul Frissen, bekend om boeken waarvan de losse structuur wordt gecompenseerd door de lengte van de woordsamenstellingen. Het thema is de achterhaaldheid van de sturende overheid in de netwerksamenleving. Dat laatste woord had Netwerk kennelijk begrepen en daarom is hij daar de deskundige. Hij spreekt een stuk duidelijker voor de televisie dan hij schrijft. Ik was benieuwd hoe hij zich er uit zou redden, want bij Volendam en Enschede had de overheid zich juist te klein gemaakt. Inderdaad bepleitte hij een "bescheidener rol van de overheid": "Als regels falen, maken we er meer." Maar wat was zijn oplossing? De rijksinspectiediensten, het toezicht, moest los worden gemaakt van de overheid. En in dat losse toezichtsorgaan zouden "burgers en maatschappelijke organisaties" een rol moeten spelen. Een poldermodel plus. Ik stel me al vertegenwoordigersnetwerken voor van de vuurwerkbranche en de horeca bij de onderzoeken in Enschede en Volendam. Goed vond ik bestuurskundige T. Hoppe in 2Vandaag en het Journaal. Niet alleen legde hij basisfeiten uit maar hij beschreef ook de tweestrijd van de burger die zelf graag gedoogd wordt maar boos wordt als een ander de regels schendt. De oproep van De Vries om de regels na te leven, vond hij begrijpelijk en "politiek correct" maar niet zo reëel omdat bij het maken van regels zelden aan de uitvoerbaarheid wordt gedacht. Verstandige woorden, maar ik vraag me af of hij volgende keer weer mag, want ik zag zweetdruppels van zijn hoofd vallen.

( a d v e r t e n t i e s )