EEN VERWOESTENDE RAMP in Volendam heeft de tradi tionele vreugde rond de jaarwisseling volledig overschaduwd. Terwijl elders in het land het nieuwe jaar relatief rustig werd gevierd, werd het jongerencafé Het Hemeltje getroffen door een brand die in hoog tempo om zich heen sloeg.

Negen doden en bijna tweehonderd gewonden, van wie ruim dertig in kritieke toestand, zijn tot nu toe het gevolg. Volendam, een hechte gemeenschap, zal veel moeten doen om het drama zo goed en zo kwaad als mogelijk te boven te komen. Als de eerste schok voorbij is, dienen zich niettemin onmiddellijk talloze vragen aan. Bij de brand in Het Hemeltje lijken die niet te draaien rond de primaire hulpverlening. Gelet op de overuren die brandweer, politie, ambulancediensten en medici tijdens Nieuwjaar toch al moeten maken, is het opmerkelijk hoe toegewijd de hulpverleners in Volendam zich hebben ingezet. Dat de Nederlandse brandwondencentra onvoldoende capaciteit hadden om alle slachtoffers op te nemen, is wellicht niemand euvel te duiden. Voor de familie en verwanten van de slachtoffers is het een schrale troost, maar de snelle opvang in België en Duitsland illustreert dat de internationalisering van de medische zorg ook in de praktijk van betekenis is.

ALS HET GAAT om de oorzaken van de brand zijn er voor alsnog meer vragen dan antwoorden. De dijk in Volendam is een uitgaanscentrum bij uitstek. Bijna achter elke deur verschuilt zich een horecatent. In het huisje waarin Het Hemeltje was gevestigd, bevonden zich zelfs drie cafés op drie verdiepingen. Dat is vragen om moeilijkheden, zeker als de bar op de bovenste etage wordt gefrequenteerd door jongeren die door leeftijd en alcoholgebruik in staat zijn tot onbezonnen gedrag. Als zo'n opstapeling van cafés al mag, dan is het niet alleen van belang dat de eigenaar alle vergunningen heeft, maar dat hij die ook stipt naleeft. Volgens het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding ontbreekt het in veel horecagelegenheden daaraan.

Ook in dit geval zijn twijfels gerezen. Hoewel burgemeester IJsselmuiden in afwachting van nader onderzoek geen voorbarige uitspraken wil doen, zou de brandweer het café afgelopen najaar hebben geïnspecteerd en ten dele afgekeurd. Vorige maand had het gemeentebestuur alle horeca-exploitanten in Volendam ook nog eens dringend verzocht geen brandbare kerstversiering op te hangen dan wel de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen - bijvoorbeeld impregneren. Bovendien was er bij het getroffen etablissement een verbouwing aan de gang. Of bij een van de twee nooduitgangen daarom de brandtrap al dan niet was weggehaald, is onduidelijk.

DIT ZIJN OP zichzelf geen aanwijzingen die de omvang van de ramp verklaren. De verslagen van ooggetuigen zijn niet eenduidig. Het onderzoek van brandweer en politie moet uitsluitsel bieden. Om te voorkomen dat deze autoriteiten in het onderzoek ook zichzelf moeten onderzoeken, heeft staatssecretaris De Vries (Binnenlandse Zaken) ook een onafhankelijk onderzoek aangekondigd. Het is na Enschede en Den Bosch de derde keer dit jaar dat de autoriteiten in Nederland na een calamiteit naar dit instrument grijpen. Dat begint pijnlijk te worden. Maar als de onafhankelijke onderzoekers zich niet beperken tot Het Hemeltje en de regelgeving, controle en inspectie van de horeca in bredere zin onder de loep nemen, kunnen ze van de nood nog een deugd maken.

Zie ook:

Volendam rouwt om slachtoffers cafébrand (2 januari 2001)
Doden bij cafébrand in Volendam (1 januari 2000)
Toestand slachtoffers kritiek (1 januari 2000)
Paniek en chaos na brand Volendam (1 januari 2000)
Longschade grootste levensgevaar bij brand (1 januari 2000)
Koningin Beatrix betuigt deelneming (1 januari 2000)

( a d v e r t e n t i e s )