De gunstige kwartaalcijfers van het Amerikaanse Amazon van deze week lijken het sentiment over internetwinkels weer om te draaien. Hoe gaat het met boeken in Nederland?

Door onze redacteur REMMELT OTTEN

ROTTERDAM, 26 OKT. Internetwinkel Amazon verraste beleggers deze week met gunstige kwartaalcijfers. De omzet was met 80 procent toegenomen, het verlies viel lager uit dan was verwacht. Daarmee lijkt de koersval, van bijna 120 dollar in december vorig jaar tot ruim 33 dollar gisteren, tot staan gebracht. De cijfers van Amazon hebben het optimisme over internetwinkels voor consumenten, een sector die zwaar in de verdrukking zat na een aantal faillissementen van beginnende bedrijven als Boo.com (sportkleding) en Boxman.com (muziek), weer een nieuwe impuls gegeven.

Hoe gaat het in Nederland? De belangrijkste overeenkomst tussen Amazon en de drie grootste Nederlandse internetboekwinkels - Bol.com, Boeknet en Proxis - is dat ze een snelle groei van de omzet melden en voorlopig nog geen winst zullen maken. Probleem is dat het drietal geen beursnotering heeft en zuinig is met cijfers. Bol.com houdt het op een omzet van 'tussen de 10 en 50 miljoen gulden', de helft uit boeken, de helft uit muziek. Boeknet noemt helemaal geen omzet en het Belgische Proxis, dat volgend jaar naar de beurs wil, meldt voor het eerste halfjaar een omzet van 3,3 miljoen gulden in Nederland.

Daarmee is hun aandeel in de boekenmarkt nog bescheiden. Nederlanders kochten vorig jaar voor 876 miljoen gulden aan algemene, Nederlandstalige boeken. De internetwinkels verkochten daarvan vorig jaar zo'n 0,8 procent en dit jaar tussen de 1,5 en 2 procent. "Maar het kan over vijf jaar oplopen tot 20 procent", zegt D. Ropers, directeur van Bol.com in Nederland.

Het aandeel zal nooit meer kunnen worden dan 25 procent, verwacht W. van Leeuwen, onderzoeker van de Stichting Speurwerk die voor de boekenbranche de markt in kaart brengt. "We scharen internetboekwinkels onder 'boeken op bestelling'. Dat is ongeveer een kwart van de markt. De overige driekwart bestaat uit aankopen van mensen die naar een boekwinkel gaan en daar een impulsieve keuze maken. Ik verwacht niet dat die verhouding zal veranderen. De internetwinkels zullen hun omzet halen uit het deel bestellingen."

Anders dan Amazon, dat begon als boekwinkel maar nu een soort warenhuis is met elektronica en tuinartikelen, houden de Nederlandse concurrenten vast aan hun 'kern': boeken en aanverwante mediaproducten. Bol.com is de grootste met in Nederland volgens eigen zeggen een marktaandeel van ongeveer 50 procent - concurrent Boeknet schat het aandeel van Bol.com overigens veel hoger in. "We zijn onderdeel van een mediaconcern", zegt Ropers van Bol.com. Eigenaar is het Duitse Bertelsmann, dat ook boekenclub ECI, platenmaatschappijen, tv-stations en uitgeverijen heeft. "En we beperken daarom ons tot producten waar we verstand van hebben: boeken, muziek en video en dvd. Later komen daar nog software en computerspelletjes bij."

Ook Boeknet is verticaal geïntegreerd. De webwinkel is eigendom van PCM Uitgevers, dat ongeveer een derde van Nederlandse boekenuitgeverijen (Meulenhoff, Thieme, etc.) in bezit heeft en verder eigenaar is van dagbladen als NRC Handelsblad, de Volkskrant en Trouw. Boeknet werd de afgelopen jaren geremd in zijn groei door onduidelijkheid bij de aandeelhouders (destijds ook boekwinkels en de Bruna-keten) maar heeft nu van PCM groen licht gekregen voor een inhaalrace met een vernieuwde website en een stevige reclamecampagne.

Een van de speerpunten is e-books, elektronische boeken die je moet lezen op bijvoorbeeld een Rocket eBook, een kleine computer van 299 gulden, en via internet binnenhaalt. "De eerste titels die we hebben zijn gratis", zegt directeur Maarten Timmers Verhoeven van Boeknet. "Maar we komen binnenkort ook met nieuwe, betaalde titels." Als voorbeeld noemt hij vijf nieuwe verhalen van thrillerschrijver Frederick Forsyth, die Boeknet exclusief in Nederland zal verspreiden.

De outsider in de Nederlandse markt is het Belgische Proxis, net als Amazon een pure player zonder banden met een uitgeverij. Het internetbedrijf heeft als voordeel ten opzichte van Bol.com en Boeknet dat het vanuit België werkt en geen last heeft van de vaste boekenprijs die uitgevers voorschrijven aan boekwinkels. Nadeel is dat de levertijd daardoor langer is. Bovendien is Proxis al enige tijd op zoek naar een nieuwe investeerder, die zo'n 18 miljoen gulden zou moeten meebrengen.

( a d v e r t e n t i e s )