HET LEGER van Peru heeft zijn steun aan president Fujimori uitgesproken. Het staatshoofd op zijn beurt wekt de indruk weer aan de knoppen te zitten. Er heerst "totale stabiliteit en volledige rust", aldus Fujimori. Dat is gelogen. Met de dag wordt de situatie juist steeds ondoorzichtiger.

De duistere chef van de geheime dienst, generaal Montesinos die de basis heeft gelegd voor het autoritaire bewind van Fujimori, is onder de hoede van het leger. Maar of hij daar een gevangene is of juist de eregast, is onduidelijk. Net zo raadsachtig is de eensgezindheid van de krijgsmacht. De meerderheid van de legertop heeft op de militaire academie met Montesinos in de klas gezeten. Dat is geen garantie voor blinde loyaliteit, maar geeft wel te denken. Wat de geheime dienst ( SIN) in zijn geheel uitspookt, is evenmin helder. Vori ge week, toen Fujimori na de onthulling van de omkooppraktijken van Montesinos tussentijdse presidentsverkiezingen aankondigde, heeft de president tegelijkertijd de geheime dienst ontbonden. Er zijn echter amper tekenen dat die beslissing ook wordt uitgevoerd. Alom wordt gevreesd dat Montesinos zich niet zonder slag of stoot gewonnen zal geven. Zelfs een slinks opzetje - zoveel chaos scheppen dat de voorwaarden voor een militaire coup zich aandienen - is allerminst ondenkbaar.

Ook op de straten van Lima is het steeds onrustiger. Terwijl Fujimori zijn aanhangers optrommelt voor aanhankelijkheidsbetuigingen, demonstreert de oppositie verbeten tegen de president. Met name de sympathisanten van de dit voorjaar verslagen presidentskandidaat Toledo hechten geen geloof aan Fujimori's belofte dat hij de actieve politiek zal verlaten. Als die confrontaties uit de hand lopen - en de nationale economie verder in het honderd loopt - is dat koren op de molen van die krachten in Peru die streven naar een ondemocratische oplossing van de politieke crisis.

ZIJN DEZE ontwikkelingen een voorbeeld van het klassieke Zuid- Amerikaanse putschisme? Ja en nee. Zelfs binnen deze Zuid-Amerikaanse context is Peru altijd een buitenbeentje geweest. Militair en autoritair bewind is er, meer nog dan elders, de norm geweest. De burgeroorlog, die de guerrillabeweging 'Lichtend Pad' had ontketend, heeft het land bovendien lange tijd volledig verlamd. Zijn meedogenloze strijd tegen deze terreur waren de geloofsbrieven waarop Fujimori zich tot nu toe beroemde.

Maar de wijze waarop Fujimori zich bij de recente presidentsverkiezingen heeft laten kiezen en de manier waarop hij nu met zijn macht omgaat, is niet louter Peruaans. Na een decennium van toenemende democratisering in Zuid-Amerika, een proces dat mede door de Verenigde Staten werd gestimuleerd, rommelt het her en der op het continent. Venezuela, van oudsher de min of meer democratische witte raaf in de regio, wordt sinds kort geregeerd door een militair die een beleid voert dat veel weg heeft van dat van Fujimori. En in Brazilië, de enige echte grootmacht in het gebied, is het evenmin rustig.

De Verenigde Staten hebben ondertussen geen tijd om zich hiermee nadrukkelijk te bemoeien. Daar staat nagenoeg alles in het teken van de aanstaande presidentsverkiezingen. Pas volgend jaar heeft Washington de handen weer vrij om zich te bekommeren om de 'Western hemisphere'. In die zin zou Peru wel eens de voorbode kunnen zijn van regressie over een bredere linie in Zuid-Amerika.

Zie ook:

President Fujimori eist hoofdrol weer op (20 september 2000)
Kroniek van een aangekondigd aftreden (19 september 2000)
Fujimori kondigt verkiezingen aan (18 september 2000)
Rellen Lima 'provocatie' (31 juli 2000)
Fujimori heeft gegokt en gewonnen (28 juli 2000)
VS en EU laken verloop verkiezingen (31 mei 2000)
Arm Peru (30 mei 2000)
Toledo trekt zich terug uit verkiezingen Peru (19 mei 2000)
Kleine indiaan komt uit het niets (14 april 2000)
Fujimori krijgt net geen 50 procent (13 april 2000)
Verkiezing Peru eindigt in traangas (10 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )