B E E L D :
Te weinig paniek
Hubert Smeets
Een adjunct-hoofdredacteur legde
me ooit het geheim van de journalistiek uit. "Wij maken de krant die we
zelf willen lezen", zei hij toen ik luiheid probeerde te camoufleren met
een beroep op de behoeften van de ook mij onbekende mevrouw Janssen,
notarisvrouw te Amersfoort. Hij bedoelde: vraag je eerst af wat je zelf
belangrijk of interessant vindt en wacht dan af of je wellicht niet de
enige was met die belangstelling. Het leek me een heilzaam en werkbaar
advies.
Sindsdien beoordeel ik de actualiteitenrubrieken volgens dit stramien. Toegegeven, de zomer heeft dit jaar hardhandig toegeslagen.
Bovendien hebben de meeste omroepen de opdracht gekregen zuinig aan te
doen, omdat de grote sportevenementen al het geld opsouperen. Maar
gisteren was er toevallig echt iets aan de hand: de eerste dag van de
jaarlijkse zitting van het Volkscongres in Indonesië. 's Ochtends
had president Wahid dit parlement schuldbewust toegesproken, maar of de
volksvertegenwoordigers daardoor mild waren gestemd bleef de vraag. 's
Avonds kwamen alle actualiteitenrubrieken daarop terug.
Eerst 2 Vandaag. Tussen de steeds terugkerende beelden van
een slapende Wahid - "hij gaat te laat naar bed", aldus een kenner ter
plekke - sprak de deskundige Schulte Nordholt apocalyptische woorden.
"Ik vrees dat hij voor het einde van het jaar weg is. En dan is dit land
reddeloos." Ai. Zelfs Schulte Nordholt is het spoor in Indonesië al
weer enige tijd bijster - hetgeen hem niet euvel te duiden is omdat
alles er altijd anders is dan het lijkt, zo is zelfs mij als niet-
deskundige inmiddels duidelijk geworden - maar dit klonk toch
onheilspellend vastberaden. Waar of niet, de voorspelling van Schulte
Nordholt beviel me wel. Hij heeft iets van de oude socialist Meyer
Sluizer die in de jaren vijftig/zestig de Hollandse welvaart ook graag
in perspectief placht te zetten door, vlak voor het avondmaal, zijn
radiopraatje af te sluiten met varianten op 'de derde wereldoorlog is
nabij, ik wens u smakelijk eten'.
Vervolgens besteedde Netwerk aandacht aan Wahid. In tien minuten
was de redactie ermee in het reine, waarna de miraculeuze comeback van
de elektroshock aan de orde kwam. Er is iets voor te zeggen. Ook in de
psychiatrie staat het maakbaarheidsideaal weer in zijn zenit. Alle
problemen zijn goddank oplosbaar, zij het niet meer langs sociaal-
maatschappelijke maar via natuur-wetenschappelijke weg.
En toen was het de beurt aan Nova, de coproductie van de
onderschatte NPS en de overschatte VARA die zich beter weet dan alle
andere rubrieken op het publieke net. Presentator van dienst was Rob
Trip, een eerste aanwijzing dat de redactie zichzelf serieus neemt. Het
commentaar werd ingesproken door Pieter de Vink, een man die ik om nooit
opgehelderde redenen zeer waardeer. De reportage was gemaakt door
correspondent Step Vaessen. In samenspraak had ze gekozen voor een
geinige 'invalshoek'. Ook bij de televisie gaat het immers eerst en
vooral om de 'invalshoek'. In de 'invalshoek' kun je namelijk je
creativiteit kwijt. De 'invalshoek' is wat strategie vroeger voor de
PvdA was: daar hoef je niets voor te weten, zoals Joop den Uyl de
strategen in zijn partij ooit toebeet. De 'invalshoek' van Nova was
generaal Wirahadikusumah, een militair die het bevel had gevoerd over
een van de belangrijkste legeronderdelen en op eigen houtje had
bijgedragen aan de 'reformasi' maar nu op dood spoor was beland. Hij had
de strijd met "de oude krachten" verloren, stelde de correspondent vast.
"De oude garde" was niet bereid zich gewonnen te geven, herhaalde ze.
Wirahadikusumah ontkende het niet, maar had een nieuwe levensvervulling
gevonden: de saxofoon.
Na exact negen minuten werd deze invalshoek weer voor alle informatieve
verkeer gesloten. Er bleek in Nederland namelijk een nóg
gewichtiger thema op te spelen: het opengraven van in het verleden
gedempte grachten. "De stad is recyclebaar", aldus een wethouder van
Drachten in deze reportage die eveneens negen minuten duurde.
Na 2 Vandaag dreigde ik even in paniek te raken. Dankzij
Nova heb ik toch goed geslapen.