Los van de politieke bezwaren zijn er nog veel technische problemen op te lossen voordat Clintons rakettenschild werkelijkheid kan worden.

Door onze redacteur KAREL KNIP

ROTTERDAM, 6 JUNI. Het raketschild waarover de VS dit najaar een plaatsingsbesluit moeten nemen is feitelijk de opvolger van het SDI- programma dat door president Reagan in maart 1983 werd aangekondigd. Maar praktisch gesproken is het er nauwelijks mee te vergelijken.

SDI (Star Wars) was een futuristisch en nagenoeg onbetaalbaar antiraketsysteem dat de VS tegen alle raketaanvallen uit het buitenland (en in de eerste plaats de Sovjet-Unie) moest beschermen en dat zijn wapens voornamelijk in de ruimte had geplaatst.

De National Missile Defense (NMD) is alleen bedoeld tegen 'schurkenstaten' als Noord-Korea en Irak. De wens het snel te ontwikkelen, overigens vooral een Republikeinse behoefte, nam toe na de lancering van een Noord-Koreaanse drietrapsraket in augustus 1998. Het NMD-systeem maakt slechts gebruik van de 'ruimte' voor de detectie van een aanval. Twee soorten satellieten, de ene in een heel lage baan, de andere in de bekende hoge geostationaire positie, zijn verantwoordelijk voor de eerste signalering van aanstormende raketten. Ze worden bijgestaan door het oude stelsel van 'early warning radar' (EWR) dat zich uitstrekt van Alaska en Dakota tot aan Groenland en Engeland. Het EWR-systeem wordt gemoderniseerd en aangevuld door geavanceerde radarinstallaties (XBR) die de naderende raketten niet alleen kunnen volgen (tracking) maar ten dele ook kunnen herkennen (imaging).

De eigenlijke wapens van de NMD, de interceptors, bestaan uit drietrapsraketten die ondergronds in versterkte silo's zijn ondergebracht. Op hun neus dragen zij de Exoatmospheric Kill Vehicle (EKV) die dankzij zijn sensors in infrarood en gewoon zichtbaar licht actief op zoek gaat naar raketkoppen en die onschadelijk maakt door er eenvoudig tegen aan te botsen (anders dan de Patriot die vlak bij een doel exploderen moest). Dankzij deze hit-to-kill technologie, die zeer hoge eisen stelt aan het manoeuvreren van de EKV, kan de interceptor tamelijk licht worden uitgevoerd. Het gehele NMD-systeem wordt gecompleteerd door een (nog te bouwen) commando en communicatiecentrum. De hit-to-kill technologie (het raken van een kogel met een kogel) heeft zich nog nauwelijks of niet bewezen, van de 17 testen sinds 1983 zijn er slechts drie een succes geweest.

Het is de bedoeling het NMD-systeem in drie fasen in te voeren. In de eerste fase (die in 2005 gereed moet zijn) moeten 20 interceptors en een nieuw radar-volgstation zijn geplaatst op het eiland Shemya in de westelijke Aleoeten (Alaska). Tegelijk moet dan het oude Early Warning System zijn gemoderniseerd. In juli 1999 besloot president Clinton dat hij in de zomer (inmiddels: het najaar) van het jaar 2000 een principebesluit zou nemen over de plaatsing van het NMD-schild na een zogenoemde Deployment Readiness Review. Beslissend in de Review zou zijn de uitslag van drie experimenten met de juiste signalering en/of onderschepping door NMD-interceptors op de Marshall Eilanden van een raket die vanaf de basis Vandenberg in Californië werd afgeschoten. De eerste proef in oktober 1999 leidde tot een geslaagde onderschepping. Maar een tweede proef (alleen een signalering) in januari 2000 mislukte door het uitvallen van een koelsysteem. De derde proef is uitgesteld tot eind juni. Gezien de tijd die ook de evaluatie nog zal vergen dreigt de bestaande planning in gevaar te komen. Als er al in 2005 een werkend NMD-schild moet zijn moeten al dit najaar contracten voor de bouw van nieuwe radarinstallaties worden gesloten.

De tegenstanders van het NMD-systeem wijzen op de slechte staat van dienst van de hit-to-kill technologie. Ook onderstrepen zij dat het systeem weerloos is tegen een tegenstander die de moeite neemt de kernkoppen van zijn raketten door decoys (valse doelen) te laten begeleiden. Kiest de vijand voor een aanval met biologische of chemische wapens, waarvoor grote hoeveelheden submunitie gebruikt worden, dan heeft het al helemaal geen kans. Tenslotte vinden zij dat Noord-Korea met zijn povere raketten te veel eer wordt bewezen.

Van geheel andere orde is het bezwaar van Rusland. Rusland ziet het NMD als een schending van het ABM-verdrag dat de VS en de Sovjet-Unie in 1972 sloten. Dat verdrag verbiedt de beide staten (behoudens een kleine uitzondering) zich te verdedigen tegen strategische raketten, om het principe van wederzijdse afschrikking zo goed mogelijk te garanderen. Het verdrag verbiedt plaatsing van antiraket-raketten en stelt beperkende voorwaarden aan radarinstallaties. Het opbreken van het ABM- verdrag zou de huidige stabiliteit ernstig in gevaar kunnen brengen. Het is niet waarschijnlijk dat de Russen geloven dat de 20 NMD-interceptors hun slagkracht nu al in gevaar zullen brengen. Eerder vrezen zij de toekomstige uitbreiding van het NMD-systeem. Daaraan zijn in de VS geen duidelijke beperkingen gesteld.

Zie ook:

Doorbraak blijft uit op top Moskou (5 juni 2000)
Poetin en Clinton (5 juni 2000)
Raketschild belast relatie VS-Europa

( a d v e r t e n t i e s )