NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

KROATIË HEEFT DE pagina- Tudjman na tien jaar definitief omgeslagen. Nadat op 3 januari de Kroatische Democratische Gemeenschap (HDZ), de partij van Franjo Tudjman die het land tien jaar lang heeft gedomineerd, met een zware nederlaag naar huis was gestuurd, sneuvelde gisteren bij de presidentsverkiezingen ook de HDZ-kandidaat, Mate Granic, al in de eerste ronde - ook al was hij uitgerekend de meest populaire HDZ- politicus, en had hij zich op de valreep uitdrukkelijk van zijn eigen partij gedistantieerd.

Van de HDZ is weinig meer over. Na de dood van Tudjman - de vader en het cement van de partij - begin december bleek de almachtige HDZ nog slechts te bestaan uit een kliekje ruziënde kopstukken die elkaar met fors venijn en zonder gne de brokstukken van Tudjmans erfenis afhandig trachtten te maken. Zelfs nadat het partijbestuur Granic na veel commotie als partijkandidaat voor de presidentsverkiezingen had gekozen, ging het geruzie verder. Granic' partijrivaal Zvonimir Separovic (de architect van Kroatië's weigering met het Joegoslavië-tribunaal samen te werken) kon zijn nederlaag niet verkroppen en stelde zich alsnog op eigen houtje kandidaat en de twee belangrijkste HDZ-leiders, waarnemend voorzitter Vladimir Seks en Tujdmans ex-rechterhand Ivo Pasalic - de scherpslijpers van het Bosnië-beleid - stonden elkaar openlijk naar het politieke leven. In de ogen van de kiezers was de HDZ nog slechts de partij van de zakkenvullers: de corruptie vormde het hoofdthema bij de verkiezingen en elke van de negen presidentskandidaten heeft wel een paar keer tijdens de campagne moeten vertellen hoeveel vierkante meter hij bewoont.

EXIT DE HDZ. De grote verrassing van de uitslag van gisteren is het goede resultaat van Stipe Mesic, de kandidaat van het oppositieblok van vier kleine oppositiepartijen. Hij neemt het over twee weken op tegen Drazen Budisa, kandidaat van het grote oppositieblok van sociaal- democraten en sociaal-liberalen. Een paar weken geleden nog stelde Mesic in de peilingen niets voor. Maar anders dan op 3 januari, toen voor de parlementsverkiezingen de programma's een sleutelrol speelden, hebben de Kroaten in de presidentsverkiezingen eerder op de persoon dan op een programma gestemd. En de oudgediende Mesic, met zijn boerencharme, zijn openheid en zijn grootvaderlijke vriendelijkheid, heeft het er daarbij beter van af gebracht dan de wat stijve en afstandelijke Budisa.

Wie van beiden de tweede ronde wint is niet om het even - Budisa's zege zou de hand van toekomstig premier Ivica Ra can, zijn bondgenoot, sterken. Maar wie er wint is minder belangrijk dan de conclusie dat Kroatië in snel tempo een ander land wordt. Zowel Mesic als Budisa (en Racan) wil het roer radicaal omgooien: snel overleg met de Europese Unie en de NAVO over een zo spoedig mogelijke toetreding; een Bosnië-beleid waarin Zagreb de handen aftrekt van de radicale Bosnische Kroaten; de terugkeer van gevluchte Kroatische Serviërs; een stopzetting van de overheidsbemoeienis met de staatstelevisie en de media; depolitisering van leger, politie en geheime diensten; het aanzwengelen van de economie door de herziening van privatiseringsprogramma's, met méér aandacht voor het scheppen van banen dan voor de stabiliteit van de kuna, de Kroatische munt; samenwerking met het Joegoslavië-tribunaal; en de afschaffing van het presidentiële regime - om slechts enkele punten uit het verkiezingsakkoord van de twee oppositieblokken te noemen.

HET IS GEEN koerswending die van de ene dag op de andere resultaten zal afwerpen, en dat geldt met name de verzoening met de Serviërs en de herstructurering van de economie. Maar de oppositie heeft zowel op 3 januari als gisteren een ruim mandaat gekregen om het tijdperk- Tudjman af te sluiten. Franjo Tudjman stierf op 10 december. Nu al herinnert in het straatbeeld van Zagreb niets meer aan de gestorven leider: geen foto's meer in de winkeletalages, geen affiches meer met zijn kop en uitspraken. Zelfs geen kaars meer op zijn graf: alleen wat verwelkte bloemen. Nauwelijks zes weken na zijn dood is Kroatië al hard bezig een ander land te worden.

( a d v e r t e n t i e s )