Zie ook:
Heel gewoon (25 aug. 1998)
Kok streeft naar betrouwbare en
prudente staat (25 aug. 1998)
Artikelen over het regeerakkoord
De Parade van
Paars
Hoe het belastingplan de inkomensverdeling zal veranderen
Mevrouw de Voorzitter,
Het openbaar bestuur moet hoogwaardig van kwaliteit zijn en slagvaardig in zijn optreden. In de meeste gevallen neemt de met publiek gezag beklede overheid een monopoliepositie in. Dit maakt het noodzakelijk dat voldoende duidelijkheid bestaat over de afbakening en verdeling van verantwoordelijkheden en dat is voorzien in adequate vormen van publieke controle. Transparantie en het afleggen van verantwoording zijn hier de trefwoorden. Dat vraagt om een duidelijke taakverdeling binnen de overheidsorganisatie op de verschillende bestuursniveaus. Samenwerking tussen bestuurslagen is vereist. De regering wil de bestuursstructuur en -cultuur van gemeenten versterken en beter bij de tijd brengen. Daartoe zal een staatscommissie worden ingesteld, die zal onderzoeken op welke wijze aan een dualistisch bestuursmodel voor gemeenten kan worden vormgegeven. De staatscommissie zal tevens bezien hoe een eventuele invoering van de gekozen burgemeester zich tot een dualistisch bestuursmodel verhoudt. Voorts verdient in dit kader de wijze van aanstelling van de burgemeester aandacht. In de eerste plaats wordt voorgesteld de behandeling van het voorstel tot herziening van de Grondwet, waarbij de benoeming van de burgemeester uit de Grondwet verdwijnt, voort te zetten. Deze deconstitutionalisering biedt op termijn, dat wil zeggen na de volgende Tweede Kamer-verkiezingen, de mogelijkheid de aanstellingswijze van de burgemeester bij wet te regelen, op basis van de dan bestaande inzichten en politieke voorkeur. Voor de kortere termijn wordt de mogelijkheid geopend van grotere invloed van de burgers op de procedure van benoeming van de burgemeester.
De provincie dient een belangrijke rol te vervullen bij de wenselijke versterking van de regionale regie. Gemeenten en provincies krijgen in de komende kabinetsperiode ruimere mogelijkheden als gevolg van de groei van aan het gemeente- en provinciefonds beschikbaar komende middelen en een groot aantal beleidsintensiveringen. Op deze wijze wordt een stevige basis gelegd voor het opstellen van een bestuursakkoord nieuwe stijl: een gezamenlijke inzet bij het benutten van kansen en mogelijkheden.
Binnen onze rechtsstaat is een voordurende bezinning nodig op de gehanteerde rechtsregels en op de vraag of deze zich voldoende verhouden tot ons stelsel van rechtsbescherming en de eisen van zorgvuldige en slagvaardige besluitvorming. Gewaakt moet worden voor over-gejuridiseerde verhoudingen die ertoe leiden dat problemen onnodig op het bord van de rechter terecht komen. Samenwerking en overleg ter vermijding van onnodige conflicten nemen in onze samenleving traditioneel een belangrijke plaats in. Het verdient de voorkeur dat dit zo blijft en dat men elkaar niet te snel met juridische claims bestookt. Talloze maatschappelijke vragen kunnen in de samenleving zelf tot een oplossing worden gebracht, bijvoorbeeld met vormen van alternatieve geschillenbeslechting. Bij de uitwerking van de plannen tot versterking van de rechterlijke organisatie en verbetering van de toegankelijkheid van de rechtspraak zal met deze ontwikkelingen nadrukkelijk rekening worden gehouden.
Een goede rechtspleging is essentieel voor onze democratische rechtstaat. De organisatie van de rechterlijke macht vraagt nadrukkelijk om verbetering. Rechtzoekenden klagen immers over lange procedures, over onvoldoende service- gerichtheid en over te weinig eenheid in de rechterlijke organisatie. Ook de rechterlijke macht zelf is ervan overtuigd dat veranderingen noodzakelijk zijn. De Commissie-Leemhuis heeft aan het einde van de vorige kabinetsperiode geadviseerd over een betere toerusting en organisatie van de rechtsprekende magistratuur. De regering acht deze voorstellen waardevol. Met behoud van essentiële kenmerken van de rechtspraak, waaronder de onafhankelijkheid van het rechterlijk oordeel, wil de regering komen tot een stelsel van integraal management en het inrichten van een bestuur bij de gerechten. De kantongerechten zullen bestuurlijk bij de rechtbanken worden ondergebracht. Als sluitstuk van deze operatie, die in nauwe samenwerking met de rechterlijke macht verwezenlijkt zal worden, zal op termijn een overkoepelende Raad voor de Rechtspraak worden ingesteld.
Het streven naar hoogwaardig openbaar bestuur en adequate rechtshandhaving heeft tevens betrekking op de relaties met de Nederlandse Antillen en Aruba. De in de vorige periode ingezette inbedding van het kabinet voor Nederlands- Antilliaanse en Arubaanse Zaken in het ministerie van Binnenlandse Zaken is gerealiseerd. Hiermee is de voorwaarde geschapen voor een versterking van de coördinatie van de Nederlandse inzet bij de samenwerking met de Koninkrijkspartners. De Regering hecht aan een constructief partnerschap met de Nederlandse Antillen en Aruba, met als basis de bereidheid tot een open dialoog en met respect voor wederzijdse verantwoordelijkheden. Het streven is gericht op vergroting van de zelfredzaamheid van de Koninkrijkspartners. Een goed functionerend en integer openbaar bestuur behoort daarbij voorop te staan. Bijzondere aandacht verdient de gezondmaking van de overheidsfinanciën en de versterking van de justitiële samenwerking op het terrein van rechtshandhaving, meer in het bijzonder de voltooiing van de kustwacht.
25 augustus 1998