NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
Het moet in de lucht zitten. Gisteren verwees ik in deze rubriek naar Fatal reaction, de documentaire van Marijke Jongbloed over alleenstaande carrièrevrouwen op zoek naar een man, en 's avonds zond de NPS de documentaire De koppelaarster van de Amerikaan Mark Wexler uit. Zijn film is een soort pendant van die van Jongbloed: ook bij Wexler draait het om een zoektocht naar 'de ware', maar dan beleefd vanuit het mannelijke perspectief.

Nog meer dan Jongbloed eist Wexler een rol voor zichzelf op. Zijn film begint neutraal als een reportage over een laconieke, joodse weduwe, Irene Nathan, die via haar huwelijksbureau in Chicago joodse alleenstaanden met elkaar in contact brengt. Dat doet ze met groot succes: van de 400 huwelijken zijn er nog maar vier mislukt, al moeten we natuurlijk even afwachten hoe die cijfers er over tien jaar uitzien.

De koppelaarster blijft tot aan de helft een tamelijk traditionele documentaire over een onderwerp dat er altijd ingaat als koek. Niets wekt de plaatsvervangende schaamte zó plezierig op als mannen en vrouwen die hun bekoorlijkheden en verlangens opsommen. Man: ,,Ik rij paard, ski, golf, zeil, ik rij in snelle auto's...ik ben een knuffeldier.'' Vrouw: ,,Ik zoek een man langer dan 1.85. Lekker lichaam.'' Man: ,,Ik zoek een vrouw met een badpakfiguur.''

Maar dan vindt er een merkwaardige omslag plaats in deze film. Geleidelijk plaatst de regisseur zichzelf in het brandpunt, mede doordat de bejaarde koppelaarster de rollen omdraait en hém over zijn leven begint te ondervragen. Dan blijkt ook waarom de Amerikaanse titel, Me and my matchmaker, beter is dan de Nederlandse vertaling. Mark Wexler blijkt een 39-jarige gescheiden vrijgezel, zoon van gescheiden ouders uit Hollywood. (Hoe klein is de wereld. Zijn vader blijkt Haskell Wexler te zijn, maker van de prachtige speelfilm Medium Cool uit het einde van de jaren zestig. Regelmatig vraag ik me af waar deze film over de Amerikaanse studentenrevolte gebleven is, nooit ben ik hem meer tegengekomen.)

Wexler is bang dat hij aan Hollywood een neurose heeft overgehouden: zijn overheersende begeerte naar perfecte vrouwen, vooral in uiterlijk opzicht. Zijn moeder keurt dit trekje in hem af (,,Als je vrouwen op hun uiterlijk beoordeelt, heb je een probleem''), maar ik kan beiden geruststellen: deze neiging - die trouwens ook vrouwen niet helemáál vreemd is - komt ook buiten de gemeentegrenzen van Hollywood voor.

Wexler blijft ermee tobben, althans, hij doet alsof, want enige koketterie lijkt hem niet vreemd. Hij laat zich door Irene koppelen aan enkele vrouwen, maar verbreekt uiteindelijk het contact. Als hij ten slotte zélf met een kandidate op de proppen komt, is het Irene die haar afwijst. Dat is een mooie sequentie, huiveringwekkend door de hypocrisie: Irene doet vriendelijk en luchtig tegen deze vrouw, maar zodra ze vertrokken is, zegt Irene bijna bitter: ,,Ze stond me helemaal niet aan.''

Tegen het einde, als Irene nóg een vrouw voor hem heeft afgewezen, blijkt dat de koppelaarster zélf liefde heeft opgevat voor Wexler. Ze verwoordt het moeizaam, maar Wexler zal het niet ontgaan zijn, ook al gaat hij er niet écht op in. Dat aarzelende monoloogje van Irene (,,Jij bent heel kwetsbaar, Mark'') over haar onmogelijke liefde voor die veel jongere man was het schrijnende hoogtepunt van deze rare, ijdele, maar toch niet onsympathieke film.

Daarna nog even verder gezapt langs de kanalen, en wie komt daar opeens op de BRT langs? De Belgische ex-premier Mark Eyskens. Hij zegt: ,,Een geslaagd huwelijk is een dagelijkse inspanning.'' Weten die Wexler, en ook die dames van Marijke Jongbloed, eigenlijk wel waar ze aan willen beginnen?