NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
Als de tijdgeest eenmaal gefascineerd is geraakt door een bepaald verschijnsel, kan hij er geen genoeg meer van krijgen. De fascinatie wordt een obsessie. Er was de laatste jaren al veel te doen over (vermeend) seksueel misbruik, maar na 'Dutroux' is er helemaal geen houden meer aan. Zo kwam het onderwerp alleen al op de Nederlandse televisie gisteravond in drie programma's aan de orde. Werd er veel aan het bekende toegevoegd? Nee, behalve dat de verhalen steeds bizarder en gruwelijker lijken te worden.

In De ronde van Witteman vertelden drie vrouwen over hun treurige ervaringen met een en dezelfde man. Hij had hen tot een huwelijk verleid, kinderen bij hen verwekt en vervolgens incest gepleegd waarvan hij ook nog video-opnamen had gemaakt. ,,Ik zal nooit meer trouwen'', zei een van de vrouwen. Op dergelijke tv-avonden worden fatale slagen toegebracht aan het vertrouwen in de mannelijke soort.

De IKON had Kenmerk gewijd aan drie gevallen van valse beschuldigingen inzake seksueel misbruik. Ze deden sterk denken aan de zaak-Lancee, de politiechef van Schiermonnikoog die ten onrechte werd beschuldigd van incest. Het waren opnieuw huiveringwekkende voorbeelden van levens die kapot werden gemaakt door ongefundeerde aangiftes, waar de politie al te gretig op inging. Net als in de zaak-Lancee viel de botheid op waarmee justitie en politie, ook achteraf, op zo'n zaak reageren.

Een mevrouw uit Rozenburg was beschuldigd van incest met het zoontje van haar nieuwe vriend. Wie was de beschuldigende partij? Eén keer raden: de ex-vriendin van meneer. De beschuldigde vrouw werd aangehouden en zes keer verhoord waarbij ze telkens onder grote druk werd gezet: ,,Je werd vroeger zelf misbruikt, geef het maar toe.'' ,,De vrouw reageerde heel emotioneel'', zei de Rotterdamse politievoorlichter H. Rouw. Het leek hem te verbazen. Maar wat Rouw erover te zeggen heeft, is eigenlijk niet zo interessant. Je zou willen dat zijn bazen, die verantwoordelijk zijn voor deze horreur, achter de rug van hun voorlichter vandaan durven komen om zich in zo'n tv-programma te verantwoorden.

De vrouw kreeg een half jaar na haar aanhouding te horen dat de zaak geseponeerd was. Inmiddels hebben familie en vrienden zich van haar gedistantieerd en is haar vriend ontslagen. Haar zoontje wordt niet meer op kinderfeestjes uitgenodigd. De reactie van H. Rouw: ,,Wij hebben geen fouten gemaakt.''

Een eveneens ten onrechte beschuldigde verpleegkundige zei erover: ,,Je kunt als beschuldigde alleen gelijk spelen of verliezen - niet winnen.'' Dat moet ook de ervaring zijn van die Koerdische vluchteling in Maastricht - het derde voorbeeld in de uitzending - die de volkswoede tegen zich kreeg na een valse beschuldiging. ,,Ik heb er spijt van'', zei een van de beschuldigende moeders met zo'n lachje van: volgende keer beter.

Een docente van een School voor de Journalistiek kwam uitleggen dat het allemaal aan de media te wijten is. Een afschuwelijk misverstand dat je niet zou verwachten van iemand die voor zo'n school werkt. De media zijn niet de tijdgeest, ze zijn er een weerspiegeling van. Ze overdrijven wel eens - door bijvoorbeeld drie tv-uitzendingen over hetzelfde onderwerp op één avond te brengen - maar ze kunnen ook een corrigerende, matigende rol spelen, zoals in de affaires van Oude Pekela (later), de Bolderkar en 'Epe'.

Zembla sloot dit ontluisterende avondje af met een uitzending over de intieme relaties tussen leerlingen en leraren. Centraal stond het geval van een 27-jarige leraar die iets veelbelovends was begonnen met een 16-jarige leerlinge. Hij had haar ouders en zijn rector meteen ingelicht en was daarmee geëxcuseerd. De leerlinge mocht in zijn klas blijven. De nieuwe rector van deze school maakte duidelijk dat hij dit nu niet meer zou accepteren. De tijdgeest is namelijk veranderd: de tolerantie voor seksueel getinte relaties met jongeren is voorbij. Op de scholen, zo bleek uit deze uitzending, is een soort paniek uitgebroken. ,,De risico's zijn op dit moment enorm'', zei voornoemde leraar. ,,Mensen in vergelijkbare situaties als ik destijds durven er niet over te praten. Er is een taboesfeer.''

Misschien kan huiswerk nu weer worden wat het vroeger was: huiswerk.

T V   V O O R A F :

DOOR HENK VAN GELDER
Terwijl haar innemende bioscoopdebuut De nieuwe moeder nog her en der te zien is, presenteert regisseur Paula van der Oest zich vanavond met haar derde tv-film. Eerder droeg ze twee trefzekere films bij aan VPRO's Lolamoviola; nu blijkt de actieve drama-afdeling van de NPS haar - en haar vaste cameravrouw Brigit Hillenius - aan het werk te hebben gezet. En hoewel het resultaat de ongemakkelijke titel Altijd yours/voor never draagt, hoop ik niet dat die een afschrikwekkend effect zal hebben.

Rick Nicolet en Rob van de Meeberg lijken aanvankelijk een doorsnee-echtpaar te spelen, waarvan de man zojuist in de vut is gegaan en de vrouw dus wordt geconfronteerd met inbreuken op haar huishoudelijke ritme. Hij wil op reis, maar zij wil thuis blijven. Hij wil vrijen, maar zij is er juist op dat moment aan toe het bed te luchten. Hij wil opeens cajun-gehakt in plaats van de gebruikelijke gehaktballetjes. En als zij volgens haar vaste werkschema de wc schoonmaakt, moet hij opeens poepen. De sfeer wordt met veel typerende details opgeroepen en de beide hoofdrolspelers portretteren die twee heel zorgvuldig, maar veel bijzonders lijkt er in die eerste scènes niet te gebeuren.

Tot hij haar suggereert te solliciteren bij het McSmile-filiaal dat in hun Overijsselse dorp wordt gevestigd. Tegen heug en meug begint ze eraan, maar gaandeweg raakt ze hogelijk gecharmeerd van de Amerikaanse jongeman die het personeel onderwerpt aan de positivistische brainwashing van dit McDonalds-achtige fast food-imperium. Als een boemerang slaat haar groeiende geestdrift vervolgens terug op haar echtgenoot. En dan is hij degene die wil dat alles weer gewoon net als vroeger is.

Paula van der Oest is sterk in het schrijven en vertellen van verhaaltjes die in een hoogst herkenbare werkelijkheid wortelen, maar daar net iets bovenuit stijgen door consequenties te trekken die in de werkelijkheid meestal niet worden getrokken. Dat overkwam de brommerkoerier in Achilles en het zebrapad, en dat leidt in Altijd yours/voor never tot een escalatie in een vroeger zo vredig huishouden. Soms balanceert ze ermee op de rand van de geloofwaardigheid, en soms slaat ze een beetje door. Maar origineel zijn haar verhalen wel, en zo veel originaliteit wordt in dit land lang niet vaak genoeg vertoond.

Altijd yours/voor never. Ned.3, 21.04-22.00u.