NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door MARKUS MEULMEESTER
In New York groeit het aantal dak- en thuislozen. Door bezuinigingen en het beleid van psychiatrische ziekenhuizen om chronische patiënten de straat op te sturen, leiden steeds meer mensen een zwervend bestaan. Volgens globale schattingen zijn er in New York zo'n 100.000 daklozen van wie er circa 25.000 in opvanghuizen, zogeheten homeless-shelters zitten. Het resterende deel brengt de nacht in dozen, krotten en kraakpanden door.

Een kleine groep van zo'n circa 250 zwervers tracht door met maken van kunst inhoud aan zijn leven te geven. Maar het blijft modderen in de marge en er is 'no tomorrow'. De NCRV-documentaire Kunst aan de rand van New York van Joost Bosland portretteert vanavond een handjevol, voornamelijk zwarte daklozen met de kunst als drijfveer.

Zij zingen, schilderen, schrijven poëzie en proza, spelen saxofoon en maken beelden. Zij willen vooral kunstenaar zijn maar ervan leven lukt nauwelijks. De zanger die de beste zanger van de wereld wil worden, zingt ,,mijn leven is afgebrand''. De trieste beelden van perrons, straten in West-Harlem, Soho en desolate verveloze opvanghuizen, geven de glamourstad New York een behoorlijke grauwsluier.

Bosland heeft voor zijn documentaire drie maanden in New York gefilmd en bewust gekozen voor een ,,collage-achtige'' en impressionistische aanpak omdat hij de gedrevenheid van de 'kunstzwervers' in beeld wilde brengen. En dat ze ook in de winter leven voor hun kunst blijkt. Zeker de dakloze die, gefilmd op de Amsterdam Avenue, dierfiguren van ijzerdraad maakt en zegt ,,I push myself''. Hij is de succesvolste uit de documentaire want hij verkoopt dagelijks beeldjes ,,met een hart van staal'' van tussen de 40 en 120 dollar, nodig voor zijn verslaving. Ondanks zijn belabberde situatie denkt hij toch een goed leven te hebben. Hij hoeft zijn hand niet op te houden en ook geen hypotheek te betalen.

De enige blanke en oudere vrouw in de film schildert op alles wat zij los en vast vindt. Ze leeft van een karig pensioen van haar man en zet alles opzij om verf te kopen. ,,Ik moet elke dag schilderen, als klein kind al.''

Een bezoeker aan de expositie van het Art program for the homeless waar de 'outsiders' mogen exposeren, noemt het werk vooral ,,doeken met een lijst''. En een handelaarster zegt wel eens wat te kopen. Maar veel - en dat mag de kijker zelf concluderen - gebeurt dat niet. Aandoenlijk is het moment in de documentaire dat een galeriehoudster vertelt dat een Franse psychiater een beeldje dat ,,energie uitstraalt'' heeft gekocht. Pijnlijk is wel dat de maakster door een psychiater van een opvanghuis schizofreen werd verklaard. En dat is ze zeker niet, zegt ze. ,,Psychiatrie vernietigt de creativiteit.''

Hoewel de kijker naarmate de film vordert sympathie voor de artistieke zwervers krijgt, willen de portretten door de fragmentarische presentatie toch niet echt uit de verf komen.

Kunst aan de rand van New York, Ned.1, 23.19u.